Kháng thể nhân tạo: Hy vọng mới trong điều trị Covid-19

Trong lúc thế giới đang chờ các loại vaccine ngừa Covid-19, một bước tiến lớn trên mặt trận phòng chống dịch bệnh này rất có thể đến từ một liệu pháp công nghệ sinh học đang được sử dụng rộng rãi trong phòng chống ung thư và những bệnh rối loạn khác: các kháng thể được “thiết kế” đặc biệt để tấn công virus.

Các kháng thể được kích hoạt trong máu của một bệnh nhân nhiễm Covid-19 tại Trung Quốc. (Nguồn: Shutterstock)

Việc phát triển những kháng thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm để nhắm vào virus là hoạt động nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà khoa học hàng đầu. Bác sĩ Anthony Fauci, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, gọi những kháng thể này là “một ván cược gần như chắc thắng” nhằm chống lại Covid-19.

Khi một virus vượt qua được hệ thống phòng vệ đầu tiên của cơ thể, cơ chế miễn dịch được kích hoạt, dẫn đến việc sản sinh những tế bào nhắm vào “kẻ xâm nhập”. Những tế bào này gồm những kháng thể nhận dạng và xâm nhập virus, ngăn ngừa nguy cơ lây lan nhiễm trùng. Các kháng thể đơn bào là bản sao của các protein phát sinh tự nhiên này.

Các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu vai trò chính xác của những kháng thể trung tính trong cơ thể người bình phục từ Covid-19, song nhiều hãng dược tin rằng, đây chính là các kháng thể, hoặc là nền tảng cho những nghiên cứu nhằm ngăn chặn đà tiến triển của loại dịch bệnh hiện đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người trên khắp thế giới.

Giám đốc điều hành hãng dược Regeneron Christo Kyratsous cho biết: “Kháng thể có thể chặn đứng nhiễm trùng. Đó là một thực tế. Regeneron đang thử nghiệm một hỗn hợp gồm 2 kháng thể, mà chúng tôi tin là có thể hạn chế khả năng lây lan và xâm nhập của virus hơn là chỉ có một kháng thể đơn lẻ. Nghiên cứu và những dữ liệu hữu hiệu của loại hỗn hợp này hy vọng sẽ được hoàn thành vào cuối mùa Hè hoặc đầu mùa Thu tới”.

Tháng 6 vừa qua, chính phủ Mỹ đã ký hợp đồng với Regeneron trị giá 450 triệu USD nhằm cung cấp thuốc điều trị Covid-19 nếu các thử nghiệm lâm sàng cho kết quả tích cực. Các công ty như Eli Lilly và Co. LLY.N, AstraZeneca, Amgen, và GlaxoSmithKline đã được chính phủ Mỹ cho phép huy động các nguồn sản xuất nhằm gia tăng nguồn cung cấp nếu bất cứ loại nào trong số thuốc mà họ nghiên cứu chứng tỏ được hiệu quả điều trị.

Dư luận cũng đang bùng phát những tranh cãi rằng, liệu một kháng thể duy nhất có đủ mạnh để ngăn chặn Covid-19 hay không. Astrazeneca cho biết, công ty này đang có kế hoạch bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người bằng hỗn hợp gồm 2 kháng thể trong vòng vài tuần tới.

Tháng 6 vừa qua, Công ty Lilly, đơn vị đã bắt đầu thử nghiệm trên người hai “ứng cử viên” kháng thể trong những cuộc thử nghiệm riêng, hiện đang chú trọng đến khuynh hướng chỉ dùng một loại thuốc.

Không giống như vaccine, vốn kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể, tác động của kháng thể sẽ dần phai nhạt. Các công ty dược cho biết, kháng thể đơn bào có thể tạm thời làm ngưng nguy cơ nhiễm trùng và bội nhiễm ở những người có nguy cơ cao như nhân viên y tế và những người lớn tuổi. Kháng thể này cũng có thể được dùng như một biện pháp chữa trị tạm thời cho tới khi vaccine có thể được dùng rộng rãi.

Phil Pang, nhà nghiên cứu hàng đầu của tập đoàn công nghệ sinh học Vir Biotechnology cho biết, doanh nghiệp này sẽ cùng đối tác GSK bắt đầu thử nghiệm một kháng thể đối với những người nhiễm Covid-19 nhưng không cần phải nằm việc trong tháng tới. Ông cho biết, cuộc thử nghiệm dự kiến kéo dài 6 tháng.

Mark Brunswick, Phó Chủ tịch tập đoàn dược phẩm Sorrento Therapeutics nói: “Kháng thể có lợi thế ở chỗ, về căn bản là sẽ tạo ra một hệ miễn dịch tức thì”.

Trước lo ngại về việc virus corona chủng mới SARS-CoV-2 có thể kháng lại một kháng thể cụ thể nào đó, các nhà nghiên cứu đã bắt tay vào nghiên cứu các hợp chất thế hệ thứ hai có mục tiêu khác hơn là chỉ nhắm vào gai protein hình vương miện mà Covid-19 dùng để xâm nhập các tế bào.

Tạp chí Nature mới đây vừa đăng tải một bài viết của các nhà nghiên cứu cho biết, họ đã phát hiện một vài kháng thể mới và rất mạnh nhắm vào một vị trí khác của virus cũng như các gai protein mà chưa ai chú ý tới.

Một trong số các tác giả của nghiên cứu, Giáo sư David Ho – làm việc tại Đại học Colombia (Mỹ), nói: “Để ngăn chặn khả năng kháng thuốc của virus, người ta cần phải nhắm vào những vị trí khác nhau của loại virus này”.

Thời gian để người ta sử dụng loại “vũ khí mới” cũng là vấn đề gây nhiều tranh cãi. Giáo sư vi sinh học Florian Krammer, Trường Y Icahn, New York, nói: “Việc dùng kháng thể sau khi bị nhiễm bệnh có thể không giúp được gì. Sử dụng kháng thể sớm có thể sẽ đem lại hiệu quả cao hơn”.