Khẩn trương sửa luật để phù hợp Hiến pháp mới
Các luật về tổ chức bộ máy sẽ được trình Quốc hội thông qua, chậm nhất là tại kỳ họp cuối năm 2015.
Quốc hội (QH) đã thông qua Hiến pháp (sửa đổi) 2013. Làm sao để Hiến pháp này sớm đi vào cuộc sống, đầy đủ và toàn diện đúng với tinh thần của nó như nhiều ĐBQH đã có ý kiến trong các cuộc thảo luận vừa qua?
Ông Lê Minh Thông, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, Phó ban Biên tập Hiến pháp sửa đổi, cho biết: “Quan điểm chỉ đạo của Đảng là chỉ sửa những gì thực sự cần thiết, đủ chín và nói chung không thay đổi các nguyên tắc cơ bản cũng như mô hình tổ chức bộ máy nhà nước, vận hành quyền lực. Thế nhưng không vì vậy mà công tác sửa đổi các luật lại không được thực hiện. Bởi cho dù có sửa Hiến pháp hay không thì việc hoàn thiện thể chế để bộ máy vận hành tốt hơn, hiệu quả hơn vẫn là việc cần làm, đang và sẽ tiếp tục làm”.
Tới đây, các luật tổ chức liên quan đến TAND, VKSND sẽ phải khẩn trương sửa đổi để phù hợp với Hiến pháp mới. Ảnh: HTD
Luật về chính quyền địa phương: Sửa khó nhất!
. Hiến pháp sửa đổi sẽ có hiệu lực từ 1-1-2014, tức chỉ một tháng nữa. Vậy làm sao kịp sửa hết các luật đó, thưa ông?
Theo tôi hiểu, các vấn đề lớn về tổ chức bộ máy thì việc sửa các luật liên quan sẽ chủ yếu phục vụ cho hoạt động của Nhà nước trong nhiệm kỳ tới. Cho nên lộ trình là phải khẩn trương dự thảo các luật sửa đổi hay ban hành mới để kịp trình QH thông qua, chậm nhất là tại kỳ họp cuối năm 2015.
. Trong các luật liên quan tới tổ chức bộ máy, theo ông, luật nào sẽ phải sửa nhiều nhất, khó khăn nhất?
Luật về chính quyền địa phương. Đây là vấn đề gây tranh cãi rất nhiều và có nhiều ý kiến khác nhau trong quá trình thảo luận dự thảo Hiến pháp sửa đổi. Hiến pháp sửa đổi đã xử lý bằng cách chỉ hiến định các vấn đề mang tính nguyên tắc, tư tưởng. Còn việc tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, ở các cấp, các khu vực đô thị, nông thôn thế nào… thì sẽ phải bàn tiếp để đưa vào luật. Việc này lại liên quan tới cuộc thí điểm không tổ chức HĐND mà tới đây phải tổng kết, đ.ánh giá.
Nói chung, đây sẽ là vấn đề khó nhất và sẽ tác động tới cả mô hình tổ chức cơ quan tư pháp. Hiện chúng ta đang có sự cân nhắc là có tổ chức theo mô hình tòa án khu vực, theo cấp xét xử hay không và lộ trình, bước đi thế nào…
Quyền con người: Hiến pháp có hiệu lực trực tiếp
Video đang HOT
. Nội dung về quyền con người được thuyết minh là có nhiều điểm mới so với Hiến pháp 1992. Vậy các luật nào sẽ phải sửa để các quyền cơ bản này thực sự vận hành trên thực tế?
Ngay cả các quy định trong Hiến pháp 1992 về quyền, nghĩa vụ công dân cũng chưa hẳn đã được luật hóa hết. Nay với Hiến pháp sửa đổi, các quy định còn kế thừa mà chưa có luật để cụ thể hóa thì sẽ tiếp tục phải nghiên cứu mà làm.
Tôi cho là sẽ có rất nhiều việc phải làm để triển khai tinh thần mới về quyền con người. Vị trí mới của quyền con người trong Hiến pháp, từ Chương V cũ giờ nâng lên Chương II. Rồi tinh thần mới của Hiến pháp rằng quyền con người chỉ bị hạn chế bởi luật do QH ban hành, còn văn bản dưới luật chỉ là quy định về trình tự, thủ tục để thực hiện các quyền đó… Những nhận thức mới mang tầm hiến định đó đòi hỏi không chỉ phải xây dựng các luật mới mà ngay bây giờ phải rà soát các quy định hiện hành xem có gì không còn phù hợp để sửa đổi, hủy bỏ.
. QH từng “bắt lỗi” Chính phủ nợ đọng, chậm ban hành văn bản hướng dẫn luật. Vậy Hiến pháp với nhiều tinh thần mới như vậy mà lại không sớm có luật để cụ thể hóa thì QH có lỗi không? Và nếu không sớm có luật thì các quyền con người có bị “treo” không?
Thảo luận của các ĐBQH đã khẳng định trong việc Hiến pháp, luật chậm đi vào cuộc sống có trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó có cả QH, cả Chính phủ và các ngành khác. Như thế, QH tới đây sẽ phải cố gắng.
Riêng các quyền con người, theo quan điểm của tôi, Hiến pháp có hiệu lực trực tiếp. Rất nhiều quyền của từng cá nhân đang được thực hiện hằng ngày mà không phải chờ luật nào. Chỉ có một số quyền mà vì tính chất đặc biệt của nó, Nhà nước cần quy định trình tự thủ tục để thực hiện thì mới cần phải có luật.
. Xin cảm ơn ông.
Sửa nhiều luật liên quan đến tòa án, VKS
So với các chương khác trong Hiến pháp, chương về tư pháp có nhiều sửa đổi, bổ sung. Chẳng hạn, lần đầu tiên nguyên tắc tranh tụng được đưa lên thành hiến định, quy định có ngoại lệ xét xử sơ thẩm không có hội thẩm hoặc thậm chí xét xử chỉ với một thẩm phán… Rồi hiến định “nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử”cũng là rất mạnh.
Với tinh thần đó, các luật tổ chức liên quan đến TAND, VKSND sẽ phải khẩn trương sửa đổi, làm rõ, cụ thể hóa xem nội hàm nguyên tắc tranh tụng thế nào, trường hợp nào thì xét xử không cần hội thẩm. Thậm chí có thể phải nghiên cứu sửa Bộ luật Hình sự xem nghiêm cấm can thiệp thế nào. Có cần hình sự hóa không. Giờ chúng ta đang làm Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động tòa án nhưng như các nước còn có cả Luật tôn trọng tòa án.
Rất thuận lợi là các điểm mới về tư pháp về cơ bản được chấp thuận, không có nhiều thay đổi từ dự thảo Hiến pháp sửa đổi đầu tiên cho đến dự thảo cuối. Do quá trình nghiên cứu sửa Luật Tổ chức TAND đã bám sát các dự thảo đó nên tôi nghĩ luật này sẽ sớm được hoàn thành.
Ông TRẦN VĂN ĐỘ, Phó Chánh án TAND Tối cao
Mở rộng các hình thức nghĩa vụ quân sự
Nội dung về quốc phòng, an ninh trong Hiến pháp không có nhiều sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, trong quá trình thảo luận vẫn có những ý kiến cần phải sửa các luật trong lĩnh vực này để tiếp tục cụ thể hóa quy định của Hiến pháp.
Điểm mới đang chú ý là Hiến pháp làm rõ hơn vai trò của Chủ tịch nước ở vị trí thống lĩnh lực lượng vũ trang. Chủ tịch nước được phong quân hàm cấp tướng trở lên. Việc này liên quan đến Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Sĩ quan QĐND, Luật CAND. Nhưng có cần sửa luật ngay không thì phải tiếp tục bàn. Bởi nghị quyết của QH về thi hành Hiến pháp yêu cầu những thẩm quyền nào đang ở cơ quan này nay giao cơ quan khác thì sẽ phải chuyển giao từ ngày Hiến pháp có hiệu lực. Như vậy, có thể thẩm quyền mới của Chủ tịch nước cũng sẽ được thực hiện ngay.
Ngoài ra, có ý kiến cần phải có Luật Chủ tịch nước để có khung pháp lý cụ thể cho chế định này vận hành. Rồi vấn đề nghĩa vụ quân sự, đợt thảo luận Hiến pháp vừa rồi đã thống nhất là không đưa vào Hiến pháp mà xử lý bằng luật. Vậy Luật Nghĩa vụ quân sự tới đây có thể phải nghiên cứu, sửa đổi, mở rộng khái niệm nghĩa vụ quân sự không chỉ là đi lính nghĩa vụ, mà còn cả các hình thức nghĩa vụ khác để mọi công dân phải đóng góp.
Ông TRẦN ĐÌNH NHÃ,Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh
Theo Pháp Luật TP.HCM
Quốc hội thảo luận về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp
Hôm nay (3/6), Quốc hội bắt đầu thảo luận ở Hội trường về bản Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992 đã được tiếp thu, chỉnh sửa sau khi lấy ý kiến nhân dân. TS xin điểm một số điều đã được Ban soạn thảo tiếp thu, giải trình...
Theo đó, trước hết, về Lời nói đầu, Ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến nhân dân, trên cơ sở kế thừa nội dung cơ bản Lời nói đầu của Hiến pháp năm 1992, Lời nói đầu trong Dự thảo lần này đã được chỉnh lý theo yêu cầu ngắn gọn và súc tích hơn, nêu khái quát truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc, sự ra đời của Đảng và Nhà nước gắn với quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, xác định rõ mục tiêu, chủ thể xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp.
Một trong số các vấn đề quan trọng được nêu ra trong thời gian gần đây, đó là ý kiến đê nghị lấy lại tên gọi nước ta là "Viêt Nam dân chủ công hòa". Về vấn đề này, theo giải trình của Ủy ban DTSĐHP, tên nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc Việt Nam dân chủ cộng hòa đều thể hiện rõ hình thức chính thể của nước ta là cộng hòa, bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước dân chủ. Tuy nhiên, việc giữ nguyên tên nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhằm tiếp tục khẳng định mục tiêu, con đường xây dựng và phát triển đất nước lên chủ nghĩa xã hội, bảo đảm tính ổn định, tránh việc phải thay đổi về quốc huy, con dấu, quốc hiệu trên các văn bản, giấy tờ. Hơn nữa, trải qua 37 năm, tên gọi này đã trở nên quen thuộc đối với nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế.
Về Điều 4, tổng hợp của Ban soạn thảo cho thấy, nhìn chung, đại đa số ý kiến nhân dân tán thành về việc khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, tán thành bổ sung quy định Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị yêu cầu phải thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập vì như vậy mới bảo đảm dân chủ.
Về vấn đề này, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp giải thích: về lý luận, dân chủ không đồng nghĩa với đa nguyên, không phải có đa nguyên là có dân chủ. Dân chủ là quyền của nhân dân tự mình quyết định hoặc tham gia với Nhà nước quyết định với những vấn đề nhất định. Dân chủ xã hội chủ nghĩa là một hình thức chính trị - nhà nước. Nó thừa nhận quyền tự do, bình đẳng của công dân, thừa nhận nhân dân là chủ thể của quyền lực. Quyền làm chủ của nhân dân được thể chế hóa thành các chuẩn mực mang tính nhà nước và pháp quyền, thành nguyên tắc tổ chức và vận hành của Nhà nước cũng như các thiết chế chính trị khác, tạo nên chế độ dân chủ. Vì vậy, không ai khẳng định là nhiều đảng sẽ tốt hơn một đảng.
Về thực tiễn, ở Việt Nam không có t.iền đề cho đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập. Bởi vì, ở nước ta chỉ có một đảng là Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng ta luôn là Đảng của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước và xã hội là sự lựa chọn mang tính lịch sử và phù hợp với thực tế, hoàn cảnh xã hội nước ta. Điều đó được thể hiện và được đảm bảo trong đạo luật cơ bản của Nhà nước là Hiến pháp. Trên thế giới, tuy có nhiều nước tuyên bố theo chế độ đa đảng chính trị, nhưng thực chất vẫn chỉ là đảng đại diện cho một lực lượng xã hội duy nhất là giai cấp tư sản mặc dù các đảng này có thể có các tên gọi khác nhau. Các đảng thay nhau lãnh đạo đất nước, cùng bảo vệ quyền và lợi ích của giai cấp tư sản. Tuy thế, giữa các đảng phái này cũng luôn có sự tranh chấp quyền lợi với nhau (thực chất là sự tranh chấp giữa các nhóm lợi ích, giữa quyền lợi của các nhóm tư bản trong từng ngành, từng lĩnh vực) và điều này thường dẫn đến tình trạng bất ổn về chính trị trong nội bộ đất nước, cản trở sự phát triển chung của xã hội.
Do vậy, dân chủ không phụ thuộc vào cơ chế một đảng hay đa đảng, mà nó phụ thuộc vào bản chất của chế độ cầm quyền phục vụ cho lợi ích của giai cấp nào cũng như cách thức vận hành cụ thể của bộ máy nhà nước trong từng xã hội.
Chương 2 - Quyền con người - là chương nhận được nhiều góp ý nhất, với khoảng 5,6 triệu ý kiến. Theo Ban soạn thảo có tới 8 loại ý kiến về Chương này, trong đó có đề nghị cần làm rõ, phân biệt khái niệm quyền con người, quyền công dân trong Hiến pháp; đề nghị xem lại cách quy định về quyền con người và quyền công dân, tách riêng quyền con người, quyền công dân thành các mục khác nhau; đề nghị có các quy định bảo đảm tính hiện thực, khả thi của các quyền, trong đó có đề xuất thành lập cơ quan chuyên trách về quyền con người; đề nghị, trong một số trường hợp cần có quy định về nghĩa vụ cơ bản của công dân nhằm bảo đảm nguyên tắc việc hưởng quyền phải tương ứng với thực hiện nghĩa vụ...
Trong điều kiện phát triển kinh tế xã hội như hiện nay, thu hồi đất trở thành vấn đề "nóng bỏng" và nhận được nhiều góp ý của nhân dân. Theo tổng hợp cho thấy, có 4 loại ý kiến chính cho Điều 58 quy định về thu hồi đất.
Trong đó, loại ý kiến thứ nhất tán thành với quy định của Dự thảo nhưng đề nghị xác định rõ các nguyên tắc thu hồi đất.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị không quy định về thu hồi đất đối với trường hợp đã có quyền sử dụng đất mà chỉ thu hồi đối với các trường hợp lấn chiếm, sử dụng sai mục đích, kế hoạch, quy hoạch. Tất cả các trường hợp khác đều sử dụng hình thức trưng mua.
Loại ý kiến thứ ba đê nghị chỉ thu hôi đât đôi với 3 trường hợp vì lý do quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia hoặc lợi ích công cộng mà không quy định trường hợp vì lý do "các dự án phát triển kinh tế - xã hội". Bởi vì, bản thân các dự án phát triên kinh tê - xã hôi đã thể hiện lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng; đông thời, cũng tránh viêc lạm dụng quy định này để thu hôi đât tràn lan.
Loại ý kiến thứ tư cho rằng, việc quy định quyền sử dụng đất là quyền tài sản dễ dẫn đến mâu thuẫn vì đã xác định quyền sử dụng đất là quyền tài sản tức là có quyền sở hữu và các quyền liên quan, việc thu hồi đất là không hợp lý vì quyền tài sản thì Nhà nước phải trưng mua.
Theo giải trình của Ủy ban DTSĐHP, thu hồi đất là vấn đề quan trọng, vừa liên quan đến quyền sở hữu toàn dân về đất đai, vừa liên quan đến quyền của người sử dụng đất. Ủy ban DTSĐHP đề nghị Quốc hội quy định cơ chế thu hồi đất vì đất đai thuộc sở hữu toàn dân, không đặt vấn đề trưng mua vì tổ chức, cá nhân chỉ có quyền sử dụng, không có quyền sở hữu. Tuy nhiên, để bảo đảm việc thu hồi đất không bị lạm dụng, đề nghị bổ sung quy định về nguyên tắc của việc thu hồi, bồi thường, đó là "Việc thu hồi đất phải có bồi thường, công khai, minh bạch, công bằng theo quy định của pháp luật"; nội dung cụ thể về điều kiện và thể thức thu hồi, bồi thường sẽ được xác định trong luật.
Về trường hợp thu hồi đất để phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội, Ủy ban DTSĐHP nhận thấy, đất đai là nguồn lực quan trọng cần được khai thác, sử dụng hiệu quả nhằm mục đích phục vụ cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Vì vậy, việc thu hồi đất để phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội là cần thiết. Tuy nhiên, để tránh việc thu hồi đất tràn lan, Dự thảo quy định "Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Các trường hợp thu hồi đất do luật định. Việc thu hồi đất phải có bồi thường, công khai, minh bạch, công bằng theo quy định của pháp luật".
Về ý kiến cho rằng quy định quyền sử dụng đất là quyền tài sản dễ dẫn đến mâu thuẫn vì đã xác định quyền sử dụng đất là quyền tài sản tức là có quyền sở hữu và các quyền liên quan, việc thu hồi đất là không hợp lý vì quyền tài sản thì nhà nước phải trưng mua, Ủy ban DTSĐHP phân tích: quyền sử dụng đất là quyền tài sản Hiến định được trao cho công dân và gắn với một mảnh đất, thửa đất cụ thể. Tuy nhiên, đây là quyền có điều kiện và gắn với một đối tượng cụ thể là đất đai. Trong khi đó, đối tượng của quyền sử dụng đất - đất đai - lại thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu.
Do đó, Nhà nước có quyền thu hồi lại mảnh đất mà Nhà nước đã giao cho một người đang sử dụng. Điều này không có nghĩa là Nhà nước thu hồi quyền sử dụng đất (quyền tài sản) của người sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất - đối tượng của quyền sử dụng đất. Với các lý do đó, Ủy ban DTSĐHP đề nghị không thể hiện việc trưng mua quyền sử dụng đất trong Dự thảo.
Theo vietbao
Ban Đối ngoại TW góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp Ngày 19/3, Ban Đối ngoại Trung ương Đảng đã tổ chức Hội nghị toàn thể cán bộ công chức trong cơ quan lấy ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị. Các ý kiến đóng góp bày...
