Khám phá những gánh hàng xôi ngon nức tiếng, lâu đời nhất Hà Nội (1)

Xôi Hà Nội là thứ ẩm thực mang nét đẹp văn hóa truyền thống của đất Hà thành, không chỉ là thứ phong vị ẩm thực mà còn gắn bó mật thiết với đời sống người dân. Ở phố Hà Nội, có những gánh hàng xôi lâu đời, đi qua thập kỷ vẫn giữ được hương vị xôi xưa.

Gần 3 thập kỷ với gánh hàng xôi

“ Xôi gia truyền Bà Thu” – cái tên trên chiếc biển hiệu màu đỏ đặt ngay đầu con ngõ nhỏ trên phố Thợ Nhuộm lâu nay là địa điểm quen thuộc với nhiều người. Một nồi trứng thịt kho, một chõ xôi ấm nóng và vài chiếc ghế xanh nằm rải trên vỉa hè, quán xôi này đã hằn in trong ký ức bao người dân Thủ đô gần 30 năm nay. Thực đơn đơn giản với các phần xôi trứng, thịt, giò chả và chỉ mở bán từ 6 – 10 giờ sáng nhưng quán xôi luôn tấp nập khách ăn. Bên vỉa hè, thưởng thức một bát xôi nóng hổi đầy ắp phần thịt kho trứng ăn kèm, thêm ly trà đá và ngắm nhìn phố xá Hà Nội cổ kính là những dư vị không thể nào quên được với các vị khách ruột của quán xôi Bà Thu.

Bát xôi đầy ắp phần ăn kèm, thịt mềm đậm đà

Nói là “gia truyền” bởi gánh hàng xôi này đã có từ những năm 1988. “Bà Thu” vốn là bà chủ của quán xôi này nay cũng đã không còn, gánh xôi truyền lại cho con gái bà là cô Vũ Phượng. Hiện nay, cô Phượng vẫn đều đặn dậy sớm chuẩn bị cho các suất xôi sáng, tiếp nối cái nghề và danh tiếng hàng xôi mà người mẹ của cô đã tạo dựng chục năm nay.

Cô Vũ Phượng chia sẻ: “Khách đến ăn xôi đa phần là khách quen cũ, có những người đến quen mua xôi từ lúc bé, đến nay qua nhiều năm người ta vẫn yêu thích hương vị xôi của mình. Hiện nay, tôi và anh trai thay mẹ tiếp tục giữ hương vị xôi truyền thống, mỗi ngày bán được 300 – 400 bát”.

Cô Phượng là truyền nhân của gánh xôi Bà Thu

Cô Phượng chia sẻ, hiện nay, nhiều hàng xôi hiện đại với đủ loại xôi, cầu kỳ cách chế biến nhưng gánh hàng xôi gia truyền của cô vẫn rất được lòng người dân Thủ đô. “Họ thích ăn xôi mỗi sáng, xôi là gạo nếp phải dẻo, phải thơm, phần nước chan thịt đậm đà là đủ no nê cho bữa sáng”.

Quả đúng vậy, không phải xôi xéo, xôi ngô hay thêm bất cứ nguyên liệu nào khác, xôi ở đây chỉ đơn thuần là phần xôi trắng, nhưng lạ lùng lại thơm và dẻo mịn đến mê mẩn. Thứ xôi trắng ấy được ăn kèm cùng phần nước thịt đậm đà, hương vị đặc trưng với độ béo, ngọt tự nhiên, thịt mềm, trứng lòng đào béo ngậy làm nên bát xôi thơm phức. Các phần dưa góp, chà bông,… thêm vào bát xôi cũng khiến hương vị tăng thêm sự hấp dẫn. Tất cả những phần nguyên liệu này đều được cô Phượng nấu từ 11 giờ đêm hôm trước để kịp bán hàng cho sáng hôm sau.

Nồi thịt kho mang hương vị đặc trưng riêng của quán

Sự thơm ngon của bát xôi Bà Thu còn được tạo nên nhờ bàn tay khéo léo xới xôi, thêm bớt các phần ăn kèm cho hợp lý rồi lại thoăn thoắt chan nước thịt. Nhanh nhẹn là vậy nhưng cũng có lúc cô Phượng làm không xuể bởi khách hàng đông. Những ngày cuối tuần, khách tới 400 – 500 lượt, cô làm không ngơi tay. “Nhiều người đứng chờ lâu quá nên phải mua về nhà ăn, ghế cũng không đủ mà ngồi”, cô Phượng hài hước chia sẻ.

Là khách quen của gánh hàng xôi Bà Thu gần chục năm nay, anh Đinh Đức Minh (Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết: “Nhiều năm rồi hương vị xôi ở đây vẫn thế, vẫn là xôi trắng và thịt kho tàu đậm đà. Tôi đã ăn quán này quá quen thuộc rồi đến khi đổi sang địa chỉ mới vẫn thấy đây là nơi có vị xôi truyền thống hợp khẩu vị mình nhất”.

Gánh xôi đơn sơ bên ngõ nhỏ này bao năm nay vẫn thế, vẫn giữ lại được những thứ tinh túy nhất, đó là vị xôi xưa của Hà thành, đó là hương thơm của thứ xôi trắng “gia truyền” niú chân bao thế hệ người Hà Nội.

Hàng xôi quen cho người thích ăn khuya

Nếu xôi Bà Thu mở cửa vào buổi sáng, thì xôi Bà Sòn lại chỉ nhận khách từ 19 giờ tối. Vẫn là cách đặt tên chủ quán và thêm đại từ nhân xưng “bà” phía trước, hàng xôi Bà Sòn đã quen thuộc với người dân góc phố Cầu Gỗ gần 20 năm nay.

Quán xôi nhỏ, không biển hiệu nên rất dễ bỏ qua

Bà Sòn – chủ quán xôi năm nay đã ngoài 53 tuổi, gương mặt sáng, đầu tóc hoa râm được búi gọn gàng, bàn tay thoăn thoắt lựa xôi cho khách. Không có không gian trong nhà cố định nhưng hàng xôi của bà gần như là một căn bếp thu nhỏ với đầy đủ đồ nghề như: bếp nấu, gas, chảo, rổ rá nguyên liệu… Bà Sòn ngồi chính giữa, quây lại bởi đủ thứ dụng cụ đồ nghề, chỉ cần khách đọc tên món là bàn tay lại mau lẹ lấy các phần tương ứng.

Chỉ hỏi nhanh một vài câu hỏi ngắn, với bà Sòn để trả lời ngay cũng rất khó bởi quán hàng dù nhỏ, ghế ngồi lúc có lúc không nhưng khách không lúc nào ngớt. Có khi phải khó khăn lắm mới tìm được đến địa chỉ xôi này bởi một chiếc biển hiệu cũng không có. “Làm có lúc nào ngơi tay, xôi cứ bán liên tục, có hôm bán đến tận 3 giờ sáng hôm sau mà khách vẫn mua không ngớt”, bà Sòn cho biết.

Phần xôi truyền thống này đã trở thành một phần trong nếp sinh hoạt của người dân

Với khách hàng quen ăn xôi khuya bà Sòn, từ hạt xôi tơi nhưng mềm dẻo, hạt ẩm, không nát cho đến nồi thịt kho với thứ nước dùng đậm đà, chả, miếng dưa góp,… tất cả mọi thứ đều được chuẩn bị chu đáo, kĩ càng. Có điều, để ăn được bát xôi bà Sòn cũng phải “hên xui” mấy bận, có khi lặn lội từ xa đến lại đột ngột thấy quán nghỉ bán, có khi quán mở lại xếp hàng cả tiếng đồng hồ mới ăn được. Dù thế, khách hàng vẫn rất thích hương vị của gánh xôi lâu đời này.

Nghe câu chuyện của những vị khách quen kể lại, có thời điểm quán tưởng như nghỉ bán hẳn vì mấy tháng trời không ai thấy bóng dáng bà Sòn hay con cái bên hàng xôi, cả khu phố kháo nhau liên tục, nhốn nhào vì quá nhớ hương vị xôi xưa. Rồi gánh xôi cũng trở lại, người ta cũng hồ hởi kéo nhau đi ăn cho bằng được xôi Bà Sòn.

Quán xôi luôn trong tình trạng tập nập khách mua ăn

Những gánh hàng xôi xưa, dù biển hiệu đơn sơ hay thậm chí không có biển hiệu, dù thực đơn chỉ vài ba món nhưng chỉ thế cũng đủ khiến người Hà Nội mê mẩn, không được ăn sẽ thấy thiếu vắng nhường nào…

Mời qúy độc giả tiếp tục theo dõi phần 2!