Khám phá nguồn gốc di tích Hang Chổ ở Lương Sơn, Hòa Bình

Mộc Miên16:29 06/07/2022

Hang Chổ là một hang đá cao hơn mặt ruộng 6,5m, hang có 2 cửa ngăn cách nhau, hang ăn sâu vào lòng núi 15m, nền hang có nhiều lớp ốc chổ do người xưa để lại.

Hang Chổ được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là di tích cấp quốc gia năm 2000 và sẽ là điểm dừng chân đầu tiên của du khách khi đến thăm quần thể di tích thuộc xã Cao Răm, huyện Lương Sơn.

Hang Chổ từ ngoài vào

Hang Chổ thuộc xóm Hui, xã Cao Răm, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Cách thành phố Hòa Bình 42km về phía Đông Bắc, cách thủ đô thủ đô hà nội 40km.

Hang Chổ Theo tiếng Mường Có nghĩa là cling ốc vì trong cling xuất hiện thật nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp trên nền cling.

Toàn cảnh Hang Chổ

Trước đây nhân dân địa phương thường vào cling lấy phân dơi về chế thuốc súng nên cling còn tồn tại tên thường gọi khác là Mái đá Diêm. Trong một trong những cuốn sách viết về nền “Văn hóa Hòa Bình” xuất bản trong thập kỷ 80 của thế kỷ XX, các nhà khoa học vẫn dùng tên Mái đá Diêm để chỉ cling Chổ như cuốn: Văn hóa Hòa Bình ở Việt Nam của Viện Khảo cổ học Việt Nam xuất bản năm 1989 tại thủ đô hà nội. Đến nay di tích đã được thống nhất tên thường gọi là cling Chổ, cả cách gọi của những nhà khoa học và nhân dân địa phương.

Hang Chổ là một hang đá cao hơn mặt ruộng 6,5m

Hang Chổ nằm phía Tây Nam dãy núi Sáng cửa cling quay hướng Tây Nam là một mái đá cao ráo, thông thoáng, cửa cling cao hơn nữa mặt ruộng 6,5m, cling xuất hiện 2 cửa ngăn cách nhau bởi một tảng đá lớn xuất hiện chu vi 27m, cửa chính rộng 11m, cửa phụ rộng 5,5m, cao trung bình 10m. Hang lấn vào lòng núi 15m, vào trong thu hẹp dần. Chiều ngang của lòng cling xuất hiện chỗ rộng nhất lên tới 14m, các 2 cửa đều quay phía Tây Nam đón cơn gió mát lành về mùa hè, tránh được cơn gió rét lạnh giá về mùa đông.

Hang chổ ăn sâu vào lòng núi 15m

Nền cling Chổ trũng ở giữa, bị sáo trộn nhiều. Nguyên nhân là vì nhân dân địa phương vào cling đào nền lấy đất bón ruộng và do các cuộc đào thám sát, khai thác tạo ra. Ở trong cửa cling 1m (đấy là hố đào do cán bộ Bảo tàng Hòa Bình cùng Viện Khảo cổ học Việt Nam đào thám sát tháng 11/1998).

Video đang HOT

Hang Chổ được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là di tích cấp quốc gia năm 2000

Trước cửa cling là một thung lũng rộng hàng 100 hecta cách không xa cling, (khoảng 1km) nhấp nhô một dãy đồi thấp. Xuất hiện dòng suối nhỏ chảy ngang qua, cây xanh trong thung lũng xung quanh năm xanh tươi. Với những điều kiện kèm theo địa lý, địa hình, tự nhiên như trên cling Chổ là nơi cư trú tuyệt vời của người ở Văn hóa Hòa Bình.

Hang Chổ Theo tiếng Mường Có nghĩa là cling ốc vì trong cling xuất hiện thật nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp trên nền cling

Hang Chổ đã được bà M. Côlani, nhà nữ khảo cổ học người Pháp khai thác từ thời điểm ngày 9 đến ngày 13 tháng 12 năm 1926 (Tài liệu chưa công bố). Lần khai thác này bà đã thu được 1143 hiện vật nhiều chủng loại. Hiện nay còn 59 hiện vật đang được lưu giữ tại Viện Bảo tàng Lịch sử vẻ vang Việt Nam.

Hang Chổ là di tích có giá trị khảo cổ học từ thời đại đồ đá

Để thêm nguồn tư liệu phân tích về thời đại đồ đá, năm 1984, Bảo tàng Hà Sơn Bình phối kết hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiếp tục phân tích khảo sát cling Chổ. Đoàn đã tích lũy được thật nhiều hiện vật nhiều chủng loại: xương động vật, nhiều chủng loại công cụ đá, công cụ chặt, công cụ hình đĩa, công cụ hình hạnh nhân và một trong những mảnh tước nhiều chủng loại.

Khi đặt chân đến Hang Chổ, du khách sẽ tận mắt nhìn thấy những vỏ ốc được xếp tầng

Ngày 20/3/1998, Bảo tàng Hòa Bình phối kết hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiếp tục khảo sát, phân tích cling Chổ. Cùng tham gia với đoàn xuất hiện giáo sư sử học Trần Quốc Vượng. Đoàn tổ chức khảo sát, phân tích kỹ cling và phòng bãi đá trống trước cửa cling đã nhặt được 40 công cụ bằng đá điêu khắc nằm rải rác trong những thửa vườn trồng màu xung quanh đó. Tính cả 59 hiện vật đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử vẻ vang Việt Nam thì tổng số hiện vật tại di tích đã được gần 100 hiện vật.

Hang Chổ nằm trong dãy núi đá vôi có nhiều hang động đẹp

Tháng 11 năm 1998 trong chương trình liên minh phân tích khoa học vùng đất Cao Răm, huyện Lương Sơn. Một lần nữa Bảo tàng Hòa Bình cùng Viện Khảo cổ học Việt Nam phối kết hợp tổ chức khảo sát khảo sát toàn cảnh phòng xã Cao Răm và đào thám sát cling Chổ. Diện tích đào 4m2, sâu 1,2m. Theo báo cáo giải trình sơ bộ số hiện vật thu được một khối lượng tương đối lớn gồm 1.230 tiêu bản trong đó 31 mảnh tước, 110 đá nhiên liệu, 117 công cụ lao động, 36 mảnh vỡ công cụ, xương 18 tiêu bản (đục, dao, công cụ mũi nhọn).

Hang Chổ nằm phía Tây Nam dãy núi Sáng cửa cling quay hướng Tây Nam là một mái đá cao ráo, thông thoáng

Kết quả phân tích của những nhà khoa học trong mỗi lần khai thác, thám sát đã xác minh: Di tích cling Chổ là nơi cư trú lâu dài của cư dân tiền sử Hòa Bình (thể hiện trên tầng văn hóa rất dầy). Đồng thời nó còn là một di chỉ Xưởng xuất hiện niên đại trên dới 10.000 năm cách thời nay, trong quy trình tiến độ chuyển tiếp sang trung kỳ đá mới ở việt nam.Hang Chổ là di tích có giá trị khảo cổ học từ thời đại đồ đá, nằm trong dãy núi đá vôi có nhiều hang động đẹp; nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã khai quật và sưu tầm được hàng trăm hiện vật có giá trị. Hiện nay còn gần 100 hiện vật được lưu giữ tại Bảo tàng lịch sử Việt Nam.

Hang Chổ là di tích khảo cổ học trọng điểm

Hang Chổ đã được khai quật và nghiên cứu nhiều lần, thu được hàng chục nghìn mẫu vật như: Xương động vật, các công cụ đá, công cụ chặt, công cụ hình dĩa, công cụ hình hạnh nhân và một số mảnh tước các loại.

Hang Chổ thuộc xã Cao Răm, huyện Lương Sơn

Khi đặt chân đến Hang Chổ, du khách sẽ tận mắt nhìn thấy những vỏ ốc được xếp tầng, những hóa thạch trên đá và những hoa văn của người xưa hằn in qua hàng nghìn năm của lịch sử, sẽ tạo nên sự thích thú với những du khách.

Hang Chổ từ ngoài vào

Hang Chổ là di tích khảo cổ học trọng điểm, có mức giá trị cao trong công tác phân tích và thăm quan về một nền văn hóa tiền sử nổi tiếng: “Văn hóa Hòa Bình”.

Thắng cảnh cổng Tò Vò nghìn năm tuổi ở Lý Sơn trước nguy cơ đổ sập

Thắng cảnh nham thạch cổng Tò Vò ở huyện đảo Lý Sơn có niên đại khoảng 3.000-4.000 năm tuổi, là điểm đến của hàng triệu du khách.

Cổng đá này đang đứng trước nguy cơ đổ sập khi thời gian qua rất nhiều đoàn du khách thiếu ý thức đã leo lên để chụp ảnh. Trong khi đó, chính quyền sở tại chỉ biết... khuyến cáo mà chưa có giải pháp quyết liệt nào khác để bảo vệ tài sản của đảo.

Chỉ treo biển cấm - không đủ hiệu lực

Để bảo vệ các di tích, thắng cảnh trên huyện đảo Lý Sơn, nhiều năm qua ngoài việc trùng tu, tăng cường bảo vệ thì chính quyền địa phương còn dựng các tấm biển cấm để du khách không xâm hại. Trong đó, tại danh thắng cổng Tò Vò, được các nhà khoa học đánh giá có niên đại từ 3.000-4.000 năm tuổi, là một trong những điểm đến mà bất kỳ du khách nào tham quan đảo Lý Sơn cũng đều ghé thăm. Từ năm 2017, huyện Lý Sơn đã dựng tấm biển cảnh báo hạn chế leo trèo lên cổng để tránh làm sập.

Dù vậy, thời gian qua các đoàn du khách đến đảo Lý Sơn vẫn thản nhiên trèo lên phía bên trên "dẵm đạp" thắng cảnh. Mới đây, vào dịp lễ 30/4 và 1/5, một đoàn du khách là các y, bác sĩ, kỹ thuật viên y tế... đến du lịch, đã leo lên cổng Tò Vò chụp ảnh rồi đăng lên mạng xã hội khiến cộng đồng mạng "dậy sóng".

Bảng khuyến cáo của chính quyền địa phương về nguy cơ đối với cổng Tò Vò khi du khách đến tham quan, chụp ảnh. Ảnh: F.B.

Hình ảnh đoàn du khách có đến hơn 70 người đứng chụp ảnh lưu niệm tại cổng Tò Vò, trong đó có không dưới 20 người cùng lúc trèo lên bên trên cổng đá nghìn năm tuổi một cách... tự nhiên. Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty TNHH TM&DV du lịch Alo Travel, có địa chỉ tại TP Đà Nẵng là đơn vị dẫn tour.

Bức xúc trước hành vi thiếu ý thức của đoàn du khách, nhiều người dân cho rằng, cách ứng xử của đoàn du khách đều là tri thức nhưng lại thiếu ý thức bỏ qua các bảng thông báo, khuyến cáo. Trong khi đó, công ty lữ hành dẫn khách tham quan Lý Sơn và kiếm tiền từ dịch vụ cũng bỏ mặc khuyến cáo của chính quyền để du khách vô tư xâm hại Cổng Tò Vò.

"Chúng tôi là người dân địa phương, mỗi mùa mưa bão đến là phập phồng lo lắng sợ sóng đánh sập danh thắng quê nhà. Vậy mà các đoàn khách phương xa đến lại cố kéo lên cả chục người cùng lúc để chụp bức ảnh. Chúng ta đứng bên dưới chụp thì vẫn đẹp đấy thôi, sao phải leo lên trên làm gì" - chị Thu, nhà gần cổng Tò Vò chỉ trích.

Không chỉ đoàn khách trên mà trong thời gian qua tình trạng các đoàn du khách khi đến huyện đảo Lý Sơn tham quan và có hành vi xâm hại thắng cảnh Cổng Tò Vò diễn ra khá phổ biến. Thậm chí, có đoàn du khách 40 người cùng trèo lên cổng Tò Vò cùng lúc vào tháng 4/2021, đã làm cộng đồng mạng bất bình.

Sẽ có giải pháp xử lý

Theo UBND huyện Lý Sơn, cổng Tò Vò dài khoảng 20 m, đỉnh cổng cao hơn bề mặt mài mòn biển khoảng 5 m, điểm hẹp nhất rộng khoảng 2 m, là cổng đá trầm tích núi lửa tự nhiên được hình thành từ trầm tích núi lửa cách đây hàng triệu năm. Hiện, có nhiều khe nứt, là vị trí xung yếu dễ bị sóng biển phá hủy. Đồng thời, đến giờ, vẫn chưa có ai đưa ra con số chính xác là cổng này sẽ chịu một lực như thế nào thì đổ, bao nhiêu người leo lên vòm cổng thì không bị sập. Nhìn bằng mắt thường thì thấy rằng, nó rất mỏng manh nên mọi sự tác động quá lớn sẽ gây nên hậu quả khôn lường cho danh thắng.

Theo thạc sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia khảo cổ học, cổng Tò Vò hình thành từ hoạt động phun trào núi lửa và đông cứng lại khi gặp nước biển. Danh thắng này đang "yếu" dần đi theo thời gian. Nếu không có giải pháp cấp bách bảo vệ, gìn giữ, di sản địa chất quý giá này có nguy cơ sụp đổ.

Để bảo vệ danh thắng, năm 2017, UBND huyện Lý Sơn đã cắm biển cảnh báo không quá 7 người đi lên cổng Tò Vò cùng lúc.

Tuy nhiên, nhiều đoàn khách đông người vẫn cố tình leo lên cổng Tò Vò chụp ảnh, gây ảnh hưởng xấu đến vòm đá này. Để cổng Tò Vò tránh bị đổ sập, ngày 12/5, chính quyền huyện Lý Sơn đã cắm biển báo gần đấy với dòng chữ: "Cấm khách tham quan du lịch và nhân dân đứng trên cổng Tò Vò".

Ông Trần Khôi, cán bộ phụ trách quản lý nhân sự Cty TNHH TM&DV Du lịch Alo Travel cho biết, sau sự việc xảy ra công ty có nhận thấy sai sót trong quá trình tổ chức tour và có công văn gửi UBND huyện Lý Sơn trình bày sự việc. Đối với công ty, việc khai thác tuyến ở Lý Sơn rất ít và vô tình để xảy ra sự cố là điều đáng buồn.

Trong đó, lỗi một phần của nhân viên dẫn tour khi không chú ý quan sát và không nhắc nhở đoàn trong quá trình tham quan. Công ty cũng đã kỷ luật các nhân viên tham gia dẫn tour vừa rồi tạo dư luận không tốt. Tới đây, việc này sẽ được công ty chú trọng và không để xảy ra điều đáng tiếc như trên khi đưa khách tham quan.

Theo Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn Phạm Thị Hương, ngoài cắm biển cấm, khuyến cáo du khách, người dân cùng chung tay bảo vệ cổng Tò Vò thì tới đây huyện sẽ nghiên cứu xây dựng quy định trong việc bảo vệ danh thắng cũng như các hình thức xử phạt khi người dân và du khách có hành vi xâm hại không chỉ cổng Tò Vò mà còn nhiều danh thắng, di tích khác trên đảo.

Khu bảo tồn di tích Sa Huỳnh bị... 'lãng quên' Quảng Ngãi đã xây dựng, hình thành các thiết chế văn hóa tại Khu khảo cổ học Sa Huỳnh, nơi phát hiện các di tích khảo cổ học của nền văn hóa Sa Huỳnh để bảo tồn, phát huy giá trị. Thế nhưng, gần 10 năm qua, dường như các công trình bị hoang phế, 'lãng quên'. Tuyến đường du lịch nối quốc...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Lễ đưa tang Kim Sae Ron: Mẹ ruột đi không vững trong giờ phút cuối cùng, dàn sao nghẹn ngào tiễn biệt01:06

Nam Thư bị chỉ trích vì mặc trang phục phản cảm, hớ hênh ngay trên thảm đỏ00:21

Lý Nhã Kỳ sau khi lộ bức ảnh xồ xề gây sốc: "Có thế lực nào đứng sau những trò ác ý này không?"00:33

B Ray muốn tìm "ghệ mới" nhưng không quên "bóc phốt" người yêu cũ: Nói nhiều, ghen tuông, bào tiền?03:46

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

HOT: Đạt G - Cindy Lư hóa cô dâu chú rể trên lễ đường, khóa môi ngọt ngào trước đông đảo khách mời01:26

Khả Như vào vai quỷ dữ, ăn thịt sống trong phim kinh dị02:29

Thách thức nhà vô địch thế giới, võ sĩ Trung Quốc bị đánh sưng mặt02:18

Ngoại hình gây sốc của G-Dragon00:19

Thêm tranh cãi outfit cũng không cứu nổi MV mới nhất của Lisa04:05

Sau vụ ồn ào Maybach, Lọ Lem flex luôn 16 tuổi kiếm hơn 1 tỷ, tự trả toàn bộ học phí ĐH RMIT02:06

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Khu du lịch sinh thái Phượng Hoàng - bức tranh thiên nhiên hoang sơ giữa lòng Thái Nguyên

06:48:15 21/02/2025

Với hang động kỳ bí, dòng suối mát lành và hệ sinh thái phong phú, khu du lịch sinh thái Phượng Hoàng mang đến cho du khách những trải nghiệm hòa mình vào thiên nhiên một cách trọn vẹn.

Thấy gì từ những 'cơn sốt' hoa mận của Mộc Châu?

06:46:21 21/02/2025

Mộc Châu thu 1.200 tỷ đồng nhờ cơn sốt mùa hoa mận. Hà Giang thăng hoa cùng tam giác mạch. Măng Đen hút khách nhờ hoa mai anh đào... Những mùa hoa đang biến nhiều địa phương thành điểm đến hấp dẫn

Mở tour tới thành phố khó tiếp cận của quốc gia 'bí ẩn nhất thế giới'

06:42:00 21/02/2025

Trong tuần cuối của tháng 2, một công ty lữ hành Trung Quốc sẽ chính thức mở đăng ký trực tuyến cho du khách tới thăm thành phố biên giới đặc biệt khó tiếp cận của Triều Tiên.

Nhóm khách ASEAN đầu tiên đến Tây Song Bản Nạp không cần thị thực

06:39:17 21/02/2025

15 khách Lào và Thái Lan là những người đầu tiên đặt chân đến trung tâm du lịch của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc theo chính sách miễn thị thực mới vừa được công bố ngày 10/2.

Thủ đô Hà Nội nằm trong top 25 điểm đến được yêu thích nhất mọi thời đại

06:36:42 21/02/2025

Nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới Tripadvisor vừa vinh danh Thủ đô Hà Nội ở nhiều hạng mục đặc biệt, trong đó có Điểm đến được yêu thích nhất mọi thời đại.

Lý do khiến Nhật Bản trở thành điểm đến du lịch số 1 của khách du lịch Trung Quốc

06:34:33 21/02/2025

Đồng Yen suy yếu, nền ẩm thực đặc sắc, thiên đường mua sắm... có phải là lý do khiến khách Trung Quốc lựa chọn du lịch Nhật Bản?

Trải nghiệm du lịch Đài Loan từ độ cao nghìn mét trên mực nước biển

06:31:26 21/02/2025

Trải nghiệm ngắm sao, săn dải Ngân hà, nghỉ dưỡng trên núi cao với thiên nhiên như ở châu Âu... là một số trong những điểm nhấn cho du khách khi chọn du lịch vùng núi tại Đài Loan (Trung Quốc).

Tìm kiếm về du lịch Việt Nam tăng vọt, Hà Nội lọt top yêu thích nhất mọi thời đại

06:28:55 21/02/2025

Với tài nguyên du lịch phong phú, chính sách thị thực thông thoáng và những thương hiệu nổi bật, Việt Nam ngày càng có sức hút trên bản đồ du lịch thế giới.

Thủ đô Hà Nội được vinh danh ở 3 hạng mục hàng đầu thế giới năm 2025

06:24:43 21/02/2025

Giải thưởng Traverler s Choice Awards Best of the Best Destinations của nền tảng du lịch trực tuyến Tripadvisor đã vinh danh thủ đô Hà Nội ở 3 hạng mục hàng đầu thế giới năm 2025.

Du khách trải nghiệm không gian Thiền viện Trúc Lâm Chính Pháp

06:22:37 21/02/2025

Thiền viện Trúc Lâm Tuyên Quang (chân núi Dùm, xã Tràng Đà, TP Tuyên Quang) là một điểm đến lý tưởng cho những du khách yêu thích du lịch tâm linh.

Mùa rêu xanh trên ghềnh đá Nam Ô tại thành phố Đà Nẵng

06:20:05 21/02/2025

Những ngày này, rêu mọc trên ghềnh đá Nam Ô, phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng, tạo thành một mảng xanh mướt dọc bãi biển thu hút rất đông người dân, du khách đến tham quan, chụp ảnh.

TP.HCM được vinh danh là điểm đến hàng đầu thế giới năm 2025

06:17:56 21/02/2025

Thông tin được công bố trên nền tảng du lịch trực tuyến Tripadvisor trong khuôn khổ giải thưởng Travelers Choice Awards Best of the Best Destinations. Giải thưởng danh giá này nhằm tôn vinh những điểm đến chất lượng