Khám phá kiến trúc độc đáo, vẻ đẹp cổ kính của đền Thánh Mẫu

Tồn tại qua hàng trăm năm, đền Thánh Mẫu ở thị trấn Nam Đàn không chỉ là di tích thờ Mẫu nổi tiếng mà còn là một công trình kiến trúc độc đáo.

Đền Thánh Mẫu hay còn là đền Đức Sơn tọa lạc giữa xóm Bắc Sơn, nay là khối Nam Bắc Sơn, thị trấn Nam Đàn. Đền đã được xếp hạng là Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia năm 2016. Ảnh: Huy Thư

Đền được xây dựng từ lâu đời với kiến trúc độc đáo, trong đó hạ điện và thượng điện kết nối với nhau bằng 2 dãy tả vu và hữu vu tạo thành hình chữ khẩu, ở giữa có trung điện với nhiều lối cửa ra vào. Ảnh: Huy Thư

Tam quan của đền có 3 lối đi. Cửa chính có 2 trụ biểu gắn kết với 2 bức tường đắp hình ngựa cùng 2 cửa bên thiết kế theo kiểu chồng diêm lợp ngói. Ngay sát cửa bên phải có dựng bia đá cổ. Ảnh: Huy Thư

Sau cổng tam quan là dinh thờ ngũ hổ – một công trình khiêm tốn nhưng khá độc lạ so với nhiều ngôi đền trong tỉnh. Ảnh: Huy Thư

Trên mái ngói các điện thờ, đặc biệt là trung điện được trang trí, đắp nổi hình long, ly,… khá sống động, uyển chuyển. Ảnh: Huy Thư

Tham quan đền Thánh Mẫu, du khách không khỏi ngỡ ngàng với hệ thống tượng được đắp, tạc của đền. Trên các bức tường, cửa ra vào có trên dưới 20 hình tượng đắp nổi, bố trí đối xứng hài hòa. Riêng 2 dãy tả vu và hữu vu mỗi bên có 6 “tượng cô” và “tượng cậu”… Ảnh: Huy Thư

Bên trong thượng điện, trên tường vẽ hình ảnh rồng, mây uốn lượn khá đặc sắc. Qua bao tháng năm, nét vẽ, màu sơn vẫn còn sắc nét. Ảnh: Huy Thư

Đền phối thờ Tam vị Thánh nương, Nguyên từ quốc mẫu, Quan Vân Trường, Đức Thánh Trần… Theo các tài liệu, đền Thánh Mẫu từng được gọi là Hiếu thiện đàn – một công trình tâm linh tín ngưỡng với nghi thức cầu tiên giáng bút nổi tiếng ở Nghệ An. Ảnh: Huy Thư

Tại đền còn lưu giữ nhiều đồ tế khí và hiện vật cổ kính có giá trị như long ngai, bài vị, kiệu, hương án, câu đối, đại tự, sắc phong… Ảnh: Huy Thư

Đặc biệt tại đền còn lưu giữ 1 quả chuông cổ độc đáo. Trên đỉnh chuông thiết kế hình 2 đầu rồng ngoảnh ra 2 bên. Thân chuông 4 phía khắc 4 chữ Hán lớn “Vân Am Chung Tự” (Chuông chùa Vân Am) cùng dòng chữ Hán ghi niên đại đúc chuông “Hoàng triều Thiệu Trị tứ niên”… (Triều Vua Thiệu Trị năm thứ 4 – 1844). Ảnh: Huy Thư

Cùng với chuông cổ là hơn 100 bản mộc cổ khắc kinh giáng chữ Hán được gìn giữ cẩn thận. Các bản khắc mộc này còn nguyên vẹn, nét chữ rõ ràng. Đền Thánh Mẫu là một công trình kiến trúc độc đáo, cùng với các di tích trong quần thể di tích khối Nam Bắc Sơn đã khẳng định bề dày văn hóa lịch sử của một vùng đất cổ. Hàng năm vào ngày 3 tháng 3 âm lịch, Ban Quản lý đền lại long trọng tổ chức Lễ giỗ Mẫu với nhiều nghi thức truyền thống, thu hút đông đảo nhân dân và du khách gần xa về dự. Ảnh: Huy Thư