Khám phá điểm du lịch cộng đồng bản Nưa – Viên ngọc xanh giữa đại ngàn Con Cuông

Nằm yên bình dưới chân dãy Trường Sơn hùng vĩ, bản Nưa, xã Yên Khê, huyện Con Cuông (Nghệ An) là một trong những điểm đến du lịch cộng đồng tiêu biểu, hội tụ đầy đủ vẻ đẹp của thiên nhiên nguyên sơ, bản sắc văn hóa dân tộc Thái cùng những trải nghiệm sinh thái – văn hóa đặc sắc.

Trong những năm gần đây, bản Nưa không chỉ thu hút khách du lịch trong nước mà còn là điểm đến được nhiều du khách quốc tế tìm về để tận hưởng không gian sống xanh, hòa mình vào đời sống bản địa đậm đà hương sắc miền Tây Nghệ An.

Hiện nay, bản Nưa có 5 hộ gia đình cung cấp dịch vụ homestay phục vụ khách du lịch, trong đó có 3 hộ: Hoa Thụ, Hanh Chiến, Nhượng Thành được lựa chọn đầu tư thông qua dự án JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản). Đây là những hộ được hỗ trợ cải tạo và nâng cấp hạ tầng lưu trú để vừa giữ được không gian truyền thống đặc trưng của người Thái, vừa đảm bảo các tiện nghi sinh hoạt hiện đại cho du khách.

Ảnh minh họa Internet

Các ngôi nhà sàn tại bản được xây dựng bằng vật liệu tự nhiên, mái lợp gỗ pơ mu hoặc tranh, sàn lát tre, tạo cảm giác mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Khoảng sân vườn rộng rãi phía trước là nơi du khách có thể tổ chức giao lưu, đốt lửa trại hoặc trải nghiệm các hoạt động ngoài trời. Khu vệ sinh được xây dựng mới, vừa hiện đại lại hài hòa với môi trường thiên nhiên xung quanh, đảm bảo sự thoải mái trong sinh hoạt.

Điểm đặc biệt là các nhà sàn vẫn lưu giữ được nề nếp sinh hoạt của người Thái cổ truyền, từ cách sắp xếp không gian, cách bài trí bàn thờ tổ tiên, đến lối sống gắn bó cộng đồng. Du khách khi lưu trú sẽ được bố trí chỗ ngủ riêng, phát đệm, chiếu, màn và chăn sạch sẽ. Từ không gian, cách tiếp đón cho đến bữa ăn hàng ngày, mọi thứ đều mang đậm màu sắc bản địa.

Du khách đến với bản Nưa không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên mà còn được thưởng thức văn hóa ẩm thực phong phú, đặc trưng của người Thái Nghệ An. Những món ăn được chế biến theo phương pháp truyền thống, chủ yếu là nướng, hấp, luộc – ít sử dụng dầu mỡ và tận dụng tối đa các nguyên liệu từ vườn nhà hoặc rừng núi xung quanh.

Một số món ăn nổi bật có thể kể đến như: Thịt lợn nít (giống lợn nuôi thả rông) nướng xiên lá chanh; Gà bóp sả, tẩm hạt tiêu rừng rồi nướng nguyên con trên than củi; Cá suối gói lá dong, nướng hoặc chiên giòn; Xôi tím, mọc, canh ột, canh khầu khiều…

Đặc biệt, các món ăn thường được bày trên ống tre, nứa hoặc lá chuối, tạo nên nét mộc mạc, gần gũi mà vẫn tinh tế. Thức uống đi kèm là rượu cẩm hoặc rượu trắng truyền thống do chính bà con tự nấu, mang hương vị đặc trưng của bản làng.

Không chỉ là bữa ăn, đó còn là một hành trình khám phá văn hóa ẩm thực truyền thống, giúp du khách hiểu hơn về triết lý sống thuận tự nhiên và sự khéo léo, tinh tế của người dân nơi đây.

Bản Nưa còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa phi vật thể của đồng bào Thái như các làn điệu “khắp”, “lăm” – những khúc hát giao duyên trữ tình; các nhạc cụ dân tộc như khèn bè, pí thường được biểu diễn trong các dịp lễ hội hoặc khi có du khách ghé thăm.

Mỗi khi khách có nhu cầu thưởng thức văn nghệ, Câu lạc bộ dân ca Thái bản Nưa sẽ tổ chức các tiết mục giao lưu ngay tại nhà sàn hoặc sân vườn của homestay. Du khách có thể vừa nghe hát, vừa tham gia các điệu múa xòe cùng bà con bản địa, tạo nên một không gian gắn kết, chan hòa.

Ngoài ra, những nghề thủ công truyền thống như dệt thổ cẩm, nấu rượu men lá, làm nến sáp ong cũng thu hút du khách tham quan, trải nghiệm và mua sắm . Những sản phẩm thủ công mỹ nghệ như khăn, túi thổ cẩm, áo váy dân tộc được dệt ngay tại bản không chỉ có giá trị sử dụng mà còn mang tính lưu niệm, văn hóa rất cao.

Đặc biệt, bản Nưa hiện đang phát triển các sản phẩm OCOP từ cam – loại cây trồng đặc sản của vùng Yên Khê – như tinh dầu đốt, tinh dầu treo xe, xà phòng cam, rượu hương cam, mứt vỏ cam… Những sản phẩm này không chỉ giúp người dân nâng cao thu nhập mà còn tạo thêm sự đa dạng cho trải nghiệm của du khách.

Từ bản Nưa, du khách có thể tham gia các tour du lịch sinh thái ngắn ngày, như: Tham quan khe nước Mọc, nơi có dòng nước trong vắt tuôn trào từ lòng đất; Khám phá thác Khe Kèm – một trong những con thác đẹp nhất khu vực miền Tây Nghệ An; Chèo thuyền vượt sông Giăng dài hơn 10km, ngắm nhìn cảnh quan đôi bờ xanh mướt, hoang sơ.

Với những ai yêu thích tìm hiểu lịch sử – văn hóa, có thể ghé thăm bia Ma Nhai, nhà cụ Vi Văn Khang – một vị lãnh tụ cộng đồng người Thái có công trong kháng chiến và giữ gìn văn hóa bản địa, hay tìm hiểu đời sống của người Đan Lai – một tộc người thiểu số có nhiều nét văn hóa độc đáo, hiện đang sinh sống tại vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát.

Ngày 21/12/2017, UBND tỉnh Nghệ An đã có Quyết định số 6188/QĐ-UBND công nhận bản Nưa là điểm du lịch cộng đồng của tỉnh. Đây là bước đệm quan trọng để bản Nưa phát triển du lịch một cách bài bản, hướng đến du lịch xanh, du lịch gắn với bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống.

Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền, các tổ chức quốc tế như JICA, cùng với nỗ lực giữ gìn bản sắc và thái độ hiếu khách của người dân, bản Nưa đang từng bước trở thành điểm sáng trong bản đồ du lịch cộng đồng của miền Tây xứ Nghệ.