Khai thác cát ở sông Đà, Phú Thọ – Bài 2: “Nhức nhối” những con tàu “lạ”

Đi ngược dòng Đà giang trên địa bàn huyện Thanh Thủy, hướng lên tỉnh Hòa Bình không khó để bắt gặp những con tàu có số, không tên hoặc không có cả 2 ‘ung dung’ cắm vòi ‘móc ruột’ dòng sông này.

Chỉ cách phao ranh giới giữa Ba Vì – Thanh Thủy dễ dàng nhận ra 2 bức tranh trái ngược nhau, phía bên kia bờ bãi ềm đềm bao nhiêu, thì bên này ồn ào tàu thuyền khai thác cát bấy nhiêu.

“Móc ruột” dòng sông

Đã hơn 1 tháng nay ông D. (khu 2, xã Đoan Hạ, huyện Thanh Thủy, Phú Thọ) đã quá quen với những con tàu “hai có, một không” xuất hiện trên đoạn sông Đà ngay trước cửa nhà mình. Đứng trên tầng 2 cửa nhà nhìn ra sông tất cả đều gần sát trước mắt, cách chưa đến 100 mét.

“Ngày nào cũng thế cứ khoảng hơn chục tàu ở đây, cứ tàu này hút đầy thì tàu kia lại đi lên thay phiên nhau. Cứ như thế ầm ầm từ sáng đến đêm, trưa không nghỉ, có hôm đến 21 – 22h đêm mới thôi. Chỗ hút thì sát ngay bờ kè, ồn ào không thể nào chịu được”, ông D kể.

Một người đàn ông làm việc trên tàu mang số hiệu VP 16040xx, trưa ngày chiều ngày 21/6. (Ảnh cắt từ clip)

Ông D cho hay, người dân trong khu cũng đã nhiều lần kiến nghị, phản ánh với UBND xã Đoan Hạ nhưng tình trạng này “vẫn đâu vào đấy”, không nhằm nhò gì. Lúc sông cạn nước, bờ kè hiện ra người dân phát hiện nhiều đoạn kè đã có dấu hiệu vỡ lở, xuất hiện vết sụt lún nhỏ. Trong thời gian tới nếu không ngăn chặn kịp thời những con tàu “hai không, một có” kia thì chắc hẳn chẳng mấy chốc bờ kè bị “ngoặm” dần, sạt lở thành những mảng lớn hơn.

Ghi nhận của PV cho thấy, khoảng 13h ngày 21/8, trên đoạn chảy qua địa phận khu 2 xã Đoan Hạ xuất hiện nhiều tàu đang hút cát, máy móc hoạt động rầm rập giữa cái nắng trưa oi ả. Đầu giờ chiều cùng ngày, hàng chục chiếc tàu hút cát cỡ lớn, nhỏ xuất hiện trên đoạn sông thuộc khu 2 xã Đoan Hạ, trên tàu là đông đảo lực lượng lao động đang “cần mẫn” làm việc. Tàu hút công suất lớn thì hút xả thẳng vào sà lan, tàu nhỏ hút ngay cạnh tàu lớn cứ đầy chuyến lại di chuyển quay đầu, chiếc tàu khác lại thế chỗ tiếp tục.

Khi có sà lan cát đi qua chiếc thuyền do 2 người đàn ông điều khiển liền “bám” theo. (Ảnh cắt từ clip)

Điều lạ là, trên đoạn sông có 2 chiếc thuyền nhỏ có nhiệm vụ rất lạ “bám” mạn bất cứ sà lan cát nào đi qua khu vực này. Chiếc thuyền này do 2 người đàn ông điều khiển, sau khi “bám” mạn sà lan cát đi được 1 đoạn chiếc thuyền này lại quay trở lại chờ để chiếc sà lan khác đi qua và bám sát ngay lập tức. Công việc này diễn ra tuần tự, theo mô tả của người dân những người này chịu trách nhiệm “thực thi 1 thỏa thuận ngầm nào đó” bấy lâu nay là sự việc hiển nhiên rất đỗi bình thường.

…đe dọa luôn cả người dân

Hàng ngày chứng kiến những “binh đoàn” tàu thuyền “hai không, một có” đang “gặm nhấm” dòng sông Đà người dân Đoan Hạ rơi vào tình cảnh chẳng biết kêu ai. Cực chẳng đã vài ngày trước đây có người đã gửi hình ảnh nhờ đăng tải trên fanpage mạng xã hội, và kết cục ngay sau đó họ nhận được tin nhắn đe dọa của số điện thoại lạ, nếu tiếp tục phản ánh sẽ “chặt cụt chân” hoặc “cho đi đẹp mắt”. Minh chứng này cho thấy hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Đà chưa bao giờ diễn ra nhức nhối, thách thức pháp luật như thời gian gần đây.

Tàu hút cát tại khu 2 xã Đoan Hạ chiều ngày 21/6. (Ảnh cắt từ clip)

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Đoan Hạ cho biết, trên địa bàn xã có mỏ khai thác cát của công ty TNHH Quý Viên được UBND tỉnh cấp phép từ tháng 11/2018.

Lý giải về những con tàu “hai không, một có” ông Hà cho rằng: “Có thể họ (công ty Quý Viên – PV) ghé thuyền qua ranh giới, sau đó quay lại, việc này diễn ra không rõ ràng, tổ giám sát ở địa phương cũng chưa ghi nhận điều bất kỳ điều gì nghiêm trọng cả”.

Theo ông Hà về ban đêm trên một số tàu có nổ máy phát điện nên người dân “lầm tưởng” tàu đang hút cát, tổ giám sát thường xuyên kiểm tra, nhưng chưa phát hiện vụ việc liên quan.

Về việc bà con nhân dân khu 2 phản ánh nhiều tàu lạ khai thác bất chấp giờ nghỉ trưa, khiến cuộc sống của họ bị đảo lộn, ông Hà cũng cho hay đến nay xã cũng chưa nhận được bất kỳ thông tin nào mặc dù đã “thường xuyên kiểm tra giám sát”.

Một vị đại diện Công an xã Đoan Hạ cho chúng tôi biết thêm, UBND xã có thành lập Tổ giám sát trong đó thành viên là Công an xã, MTTQ, cán bộ địa chính, đại diện khu dân cư. Thế nhưng quá trình kiểm tra giám sát này không hề phát hiện được bất cứ điều gì như người dân phản ánh.(!?)

(Còn nữa…)

Công ty TNHH Quý Viên được UBND tỉnh Phú Thọ cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 76/GP – UBND, ngày 23/11/2018 trên sông Đà đoạn qua xã Đoan Hạ, huyện Thanh Thủy. Diện tích khai thác 9,3 ha, trữ lượng khai thác (tính đến cao trình 5 m) 253.552 m3, công suất 24.500m3/ năm. Thời hạn khai thác là 3 năm.