Khả năng tránh miễn dịch của Omicron

Trước sự gia tăng ca nhiễm Covid-19 trên toàn cầu, các nhà khoa học đã so sánh tốc độ lây nhiễm của biến thể Omicron với biến thể Delta và cảnh báo về khả năng tránh miễn dịch của biến thể mới này.

Lây nhiễm cho người cùng nhà cao hơn 48% so với delta

Tại Cơ quan An ninh y tế Anh (UKHSA), các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu của 51.281 người xét nghiệm dương tính với Omicron hoặc Delta trong khoảng thời gian từ ngày 5 – 11.12.2021 và 151.592 người tiếp xúc gần với họ. Kết quả chỉ ra khả năng lây nhiễm của biến thể Omicron cho những người sống chung cao hơn 48% so với biến thể Delta.

Theo thống kê, người nhiễm Delta lây cho 4% những người tiếp xúc bên ngoài nhà (không phải người sống chung), trong khi con số này là 8% ở biến thể Omicron – gấp 2 lần so với Delta. Số liệu này cho thấy khả năng lây nhiễm của Omicron thậm chí còn rõ ràng hơn bên ngoài hộ gia đình, dù khả năng tiếp xúc nhiều lần thấp hơn và thời gian tiếp xúc cũng ngắn hơn.

Test nhanh Covid-19 tại một điểm xét nghiệm ở New York, Mỹ. ẢNH REUTERS

Nghiên cứu cũng đánh giá mức độ ảnh hưởng của việc tiêm phòng đối với khả năng lây nhiễm của 2 biến thể. Những người không tiêm vắc xin Covid-19 có nguy cơ nhiễm Omicron cao hơn 23% so với Delta.

Khả năng tránh miễn dịch

Theo dữ liệu của UKHSA, hơn 650.000 người ở Anh đã tái nhiễm Covid-19 và hầu hết được ghi nhận trong 2 tháng gần đây. Trước thời điểm giữa tháng 11.2021, tỷ lệ tái nhiễm chiếm khoảng 1% các trường hợp dương tính với Covid-19, nhưng tỷ lệ này hiện đã tăng lên khoảng 10%. Theo Văn phòng thống kê quốc gia Anh (ONS), nguy cơ tái nhiễm cũng được ghi nhận đã tăng lên 16 lần so với thời điểm biến thể Delta còn thống trị (từ tháng 5 – 12.2021).

Ngoài tốc độ lây lan nhanh, các nhà khoa học cho rằng khả năng tránh miễn dịch có thể là một trong những lý do giải thích vì sao chủng Omicron làm tăng nguy cơ tái nhiễm.

Đầu tháng 2 vừa qua, trên chuyên san The New England Journal of Medicine, các nhà khoa học thuộc Trường ĐH Weill Cornell Medicine (Qatar) cho biết đã đo lường mức độ tránh miễn dịch của Omicron. Miễn dịch sinh ra từ lần nhiễm bệnh trước có hiệu quả ngăn ngừa khoảng 90% nguy cơ tái nhiễm các biến thể Alpha, Beta và Delta nhưng chỉ 56% hiệu quả với Omicron. Tuy nhiên, tín hiệu đáng mừng là khả năng bảo vệ của hệ miễn dịch khỏi các trường hợp nhiễm Omicron diễn tiến nặng và tử vong vẫn ở mức cao, đến 88%.

Hai nghiên cứu được tài trợ bởi Viện Y tế quốc gia Mỹ (NHI) đã kiểm tra phản ứng miễn dịch của mẫu máu từ người đã tiêm vắc xin đối với Omicron. Hai nghiên cứu tiến hành độc lập và có cùng kết quả cho thấy tế bào T – sinh ra từ phản ứng của vắc xin, đã nhận ra các biến thể bao gồm cả Delta và Omicron. Phần lớn các phản ứng của tế bào T vẫn có hiệu quả từ 80 – 85% chống lại Omicron. Người tham gia được lấy mẫu nhiều lần trong 1 – 8 tháng sau mũi vắc xin cuối cùng. Nghiên cứu cũng nhận thấy các tế bào B và các kháng thể trung hòa giảm đi sau 6 tháng chủng ngừa (tế bào B vốn có chức năng thúc đẩy việc sản xuất ra kháng thể chống lại vi rút).

Nghiên cứu: Mũi 3 vắc xin Covid-19 có khả năng bảo vệ cơ thể trong nhiều năm

Các nhóm nghiên cứu khác trên thế giới cũng báo cáo kết quả tương tự: Các tế bào T được tạo ra bởi vắc xin tiếp tục nhận ra Omicron. Mặc dù phản ứng kháng thể chống lại các biến thể giảm nhưng tế bào T vẫn đóng vai trò như một tuyến phòng thủ thứ hai. Điều này có thể giúp giải thích tại sao nhiễm Omicron, mặc dù dễ lây lan, nhưng ít có khả năng dẫn đến bệnh nặng ở những người được tiêm chủng đầy đủ.

Hiện cơ chế vì sao Omicron có thể tránh được miễn dịch chưa được làm rõ. Nhưng các số liệu của UKHSA vẫn cho thấy 3 mũi vắc xin giúp tránh lây nhiễm tốt hơn so với 2 mũi, theo Nature.