‘Kế hoạch hòa bình’ tiềm năng của ông Trump cho xung đột Nga – Ukraine
“Kế hoạch hòa bình” của ông Donald Trump sau chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 có thể bao gồm việc yêu cầu Ukraine từ chối gia nhập NATO trong 20 năm và thiết lập một khu phi quân sự.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) trong cuộc gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tại Kiev, ngày 20/11/2023. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Tờ Wall Street Journal (WSJ) ngày 7/11, các nguồn tin cho biết ông Trump vẫn chưa phê duyệt một kế hoạch cụ thể, bao gồm cả cách ông sẽ thuyết phục Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngồi vào bàn đàm phán. Mặc dù các cố vấn đã đưa ra ý tưởng, nhưng quyết định cuối cùng sẽ do một mình ông Trump đưa ra.
Ví dụ, một ý tưởng được đề xuất với ông Trump, được ba người thân cận với tổng thống đắc cử nêu chi tiết, là Kiev cam kết sẽ không gia nhập NATO trong ít nhất 20 năm. Đổi lại, Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine để ngăn chặn một cuộc tấ.n côn.g từ Nga trong tương lai.
Kế hoạch cũng sẽ đóng băng tiề.n tuyến và cả hai bên sẽ đồng ý về một khu phi quân sự. Không rõ ai sẽ kiểm soát khu vực này, nhưng một cố vấn của ông Trump cho biết lực lượng gìn giữ hòa bình sẽ không bao gồm quân đội Mỹ.
“Chúng tôi có thể cung cấp đào tạo và hỗ trợ khác, nhưng ‘nòng súng’ sẽ là của châu Âu. Chúng tôi không gửi binh sĩ Mỹ đến để giữ gìn hòa bình ở Ukraine. Và chúng tôi sẽ không trả tiề.n cho việc đó. Hãy để người Ba Lan, người Đức, người Anh và người Pháp làm điều đó”, một trong những thành viên trong nhóm cố vấn của ông Trump cho biết.
Đầu năm nay, Keith Kellogg và Fred Fleitz, những người từng phục vụ trong Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đã trình bày với ông một kế hoạch hành động, theo đó Mỹ sẽ trì hoãn cung cấp vũ khí cho Ukraine cho đến khi Kiev đồng ý đàm phán hòa bình với Nga. Ukraine có thể tìm cách giành lại quyền kiểm soát lãnh thổ, nhưng họ sẽ phải thực hiện thông qua đàm phán ngoại giao.
Không rõ ông Trump sẽ theo đuổi chiến lược nào trong số này. Nhưng bất kỳ nỗ lực nào để khởi xướng các cuộc đàm phán hòa bình giữa Ukraine và Nga, chưa nói đến việc ký kết một thỏa thuận, sẽ gặp phải nhiều trở ngại.
Đầu tiên, Ukraine và Nga tiếp tục theo đuổi các mục tiêu quân sự rất khác nhau và không tìm cách thay đổi. Ngoài ra, sẽ có sự phản đối mạnh mẽ từ một số đồng minh NATO.
Trong khi đó, theo WSJ, Tổng thống Zelensky có thể dễ dàng bị thuyết phục đàm phán hơn, nhưng ông sẽ phải đối mặt với áp lực từ công chúng liên quan đến vấn đề lãnh thổ.
Trước đó, vào ngày 5/11, Mỹ đã tổ chức bầu cử tổng thống. Ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa Donald Trump đã giành chiến thắng. Một số nhà lãnh đạo nước ngoài, bao gồm cả Tổng thống Ukraine, đã chúc mừng ông Trump về chiến thắng của mình.
Tổng thống Zelensky nhấn mạnh rằng ông đã có cuộc điện đàm tuyệt vời với Trump, trong đó hai nhà lãnh đạo đã nhất trí duy trì đối thoại chặt chẽ và phát triển hợp tác.
Trong một bài đăng trên X, ông Zelensky nhắc lại cuộc hội đàm trực tiếp với ông Trump tại thành phố New York (Mỹ) vào tháng 9 vừa qua: “Chúng tôi đã thảo luận chi tiết về quan hệ đối tác chiến lược Ukraine – Mỹ, Kế hoạch Chiến thắng (do Tổng thống Zelensky trình bày với các đồng minh) và các biện pháp chấm dứt hành động của Nga ở Ukraine. Chúng tôi mong đợi kỷ nguyên của một nước Mỹ hùng mạnh dưới sự lãnh đạo quyết đoán của Tổng thống Trump”.
Tuy nhiên, trong bài phát biểu tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 6/11, ông Trump không hề nhắc đến Ukraine.
Video đang HOT
Điểm lại các kế hoạch hoà bình cho xung đột Nga Ukraine
Khi phiên họp thường niên của Đại hội đồng Liên hợp quốc (UNGA) sắp kết thúc vào tuần trước, Trung Quốc và Brazil đã tổ chức một cuộc họp bên lề với sự tham dự của 17 thành viên.
Mục đích của cuộc họp kín ngày 27/9 là tập hợp sự ủng hộ cho kế hoạch hòa bình về xung đột Ukraine.
Chiến sự Nga - Ukraine vẫn leo thang căng thẳng. Ảnh minh hoạ: Bộ Quốc phòng Nga/TASS
Tháng 2/2022, Nga đã phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, đán.h dấu cuộc chiến lớn nhất ở châu Âu kể từ khi Thế chiến thứ 2 kết thúc. Cuộc xung đột này đã định hình lại cơ bản các mối quan hệ và kinh tế toàn cầu, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và an ninh lương thế giới.
Kể từ đó, và đặc biệt là trong những tuần gần đây, Nga và Ukraine đã leo thang các cuộc tấ.n côn.g vào lãnh thổ của nhau. Đầu tuần này, lực lượng Nga đã kiểm soát thị trấn Vuhledar có ý nghĩa chiến lược lớ ở miền Đông Ukraine.
Bên cạnh các cuộc giao tranh dữ dội, các kế hoạch hòa bình nhằm cố gắng chấm dứt xung đột ở Ukraine đã được đưa ra. Phân tích của nhà khoa học chính trị Masha Hedburg tại Trung tâm Davis nghiên cứu về Nga và Á - Âu của Đại học Harvard, ước tính từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2024, ít nhất 25 kế hoạch hòa bình đã được đưa ra.
Tuy nhiên, Ukraine khẳng định họ chỉ chấp thuận kế hoạch hòa bình do chính nước này đề xuất.
Vậy các kế hoạch hòa bình này là gì, khác nhau như thế nào và các quốc gia có lập trường như thế nào về các đề xuất đó?
Kế hoạch của Trung Quốc và Brazil
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu tại New York, Mỹ, ngày 25/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Bên lề cuộc họp của UNGA, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Cố vấn chính sách đối ngoại của Brazil Celso Amorim đã chủ trì cuộc họp dành cho nhóm "Những người bạn vì hòa bình". Cuộc họp không có sự tham dự của Ukraine hoặc Nga.
Trung Quốc và Brazil lần đầu đề xuất kế hoạch hoà bình cho xung đột Ukraine hồi tháng 5. Theo một tuyên bố được công bố trên trang web của chính phủ Brazil, kế hoạch này kêu gọi
Ukraine từ chối ủng hộ sáng kiến này, cho rằng nó không bảo đảm lợi ích quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của mình, nhấn mạnh rằng những quốc gia "Nam Bán cầu" như Trung Quốc, Brazil và Ấn Độ có lợi ích kinh tế khác với mục tiêu của Ukraine trong xung đột.
Về phần mình, Nga có vẻ sẵn sàng xem xét sáng kiến này. Theo các tuyên bố gần đây của đại diện Nga, Moskva có thể sẽ tham gia vào một hội nghị thượng đỉnh về sáng kiến hòa bình nếu các điều khoản của hội nghị được làm rõ.
Thụy Sĩ, nước đã cử quan sát viên đến cuộc họp do Trung Quốc và Brazil tổ chức, đã hoan nghênh đề xuất này. Và động thái ủng hộ kế hoạch do Trung Quốc - Brazil đề xuất của Thuỵ Sĩ đã bị Ukraine ch.ỉ tríc.h.
Kế hoạch của Ukraine
Tổng thống Putin và ông Zelensky đều chỉ ra rằng kế hoạch này sẽ không hiệu quả.
Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố "công thức hòa bình" do Tổng thống Volodymyr Zelensky đề xuất là "con đường duy nhất dẫn đến một nền hòa bình toàn diện, công bằng và bền vững". Ông Zelensky khẳng định Nga phải "bị ép chấp nhận hòa bình" và các nỗ lực đàm phán với Moskva sẽ là vô ích.
Vào tháng 6, Thụy Sĩ đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh hòa bình dựa trên kế hoạch hòa bình của ông Zelensky - một cuộc họp kín không có sự tham dự của cả Nga và Trung Quốc. Brazil, quốc gia tham gia hội nghị thượng đỉnh này, đã không ký vào tuyên bố chung cuối cuộc họp đó.
Nga cáo buộc công thức hòa bình này là "tối hậu thư" và khẳng định không thương lượng dựa trên phương án này. Phía Nga nhấn mạnh mọi đàm phán phải dựa trên thực tế mới về lãnh thổ, nghĩa là Ukraine phải công nhận 4 tỉnh đã sáp nhập Nga cũng như từ bỏ tham vọng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Kế hoạch của Nga
Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại St. Petersburg, Nga, ngày 7/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Tháng 6, vài ngày trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh hòa bình tại Thụy Sĩ, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra kế hoạch ngừng bắ.n trong cuộc họp với các đại sứ Nga. Ông yêu cầu:
Ukraine rút quân khỏi các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát - gồm Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Lugansk.
Ukraine từ bỏ việc gia nhập NATO trước khi các cuộc đàm phán hòa bình bắt đầu.
Về phần mình Ukraine và Mỹ đều ch.ỉ tríc.h kế hoạch này. Cố vấn tổng thống Ukraine Mykhailo Podolyak coi đây là "xúc phạm đến lẽ thường"
Ông Zelensky nói rằng những thông điệp trên của Nga chính là "tối hậu thư".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cũng cho biết ông Putin "không có tư cách để ra lệnh cho Ukraine những gì họ phải làm để mang lại hòa bình".
Kế hoạch hòa bình của châu Phi
Từ trái sang: Thủ tướng Ai Cập Mustafa Madbuli, Tổng thống Senegal Macky Sall, Tổng thống Comoros Azali Assoumani, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa và Tổng thống Zambia Hakainde Hichilema tại Kiev ngày 16/6. Ảnh: Reuters
Tháng 6/2023, các nhà lãnh đạo của bảy quốc gia ở châu Phi đã gặp riêng ông Zelensky và ông Putin. Phái đoàn bao gồm các tổng thống của Nam Phi, Ai Cập, Senegal, Cộng hòa Dân chủ Congo, Comoros, Zambia và Uganda.
Đề xuất này bao gồm 10 điểm với các yếu tố chính bao gồm:
Tổng thống Putin và ông Zelensky đều chỉ ra rằng kế hoạch này sẽ không hiệu quả.
Ông Zelensky đã bác bỏ các đề xuất trên, nói rằng các cuộc đàm phán hòa bình chỉ có thể diễn ra sau khi Nga rút quân khỏi Ukraine.
Ấn Độ tham gia vào các nỗ lực hòa bình
Thủ tướng Modi trong cuộc gặp Tổng thống Zelensky ở Kiev ngày 23/8/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Ngày 23/9, Tổng thống Zelensky đã gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Đây là cuộc gặp lần thứ 3 của hai nhà lãnh đạo trong năm nay.
Nhà lãnh đạo Ukraine đã đăng trên tài khoản X rằng: "Việc thực hiện công thức Hòa bình đã được thảo luận trong cuộc họp ở New York.
Trước đó, ngày 10/9, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar tuyên bố: "Trong cuộc xung đột này, chúng tôi không tin rằng giải pháp sẽ đến từ chiến trường. Vì vậy, chúng tôi nghĩ rằng đàm phán là cách duy nhất để tiến về phía trước, tại một thời điểm nào đó phải có đàm phán".
Theo ông Jaisshankar, đã có những đề xuất về việc Ấn Độ tổ chức một hội nghị hòa bình về vấn đề này. Tuy nhiên, quốc gia Nam Á này vẫn chưa đưa ra kế hoạch hòa bình của riêng mình và bất chấp mối quan hệ gắn bó gần đây giữa ông Modi và Zelensky, New Delhi và Kiev vẫn có những bất đồng sâu sắc về cách thức hướng tới hòa bình ở Ukraine.
Mặc dù Ấn Độ đã tham gia hội nghị thượng đỉnh hòa bình Thụy Sĩ, nhưng nước này đã từ chối ký vào tuyên bố chung dựa trên kế hoạch hòa bình của ông Zelensky. New Delhi nhấn mạnh rằng họ chỉ có thể đồng ý với một "bản thiết kế" cho hòa bình xuất phát từ các cuộc đàm phán mà Nga cũng tham gia.
Ukraine tuyên bố chuẩn bị cho kế hoạch hòa bình vào tháng 11 Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, trong một cuộc trả lời phỏng vấn mới đây, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố một kế hoạch hành động để đạt được hòa bình tại Ukraine sẽ sẵn sàng vào cuối tháng 11. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại thủ đô Kiev. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Trả lời phỏng vấn NHK, Tổng...