Kẻ b.ắn ông Abe qua mặt luật kiểm soát s.úng của Nhật như thế nào?
Nghi phạm dường như đã “qua mặt” luật kiểm soát s.úng đạn cực kỳ nghiêm ngặt của Nhật bằng cách tự mình chế tạo vũ khí.
Vụ á.m s.át cựu Thủ tướng Shinzo Abe vào sáng 8.7 đã gây chấn động cả thế giới. Một trong những lý do khiến nhiều người bàng hoàng là Nhật Bản lâu nay vốn là quốc gia có tỷ lệ tội phạm tương đối thấp cũng như có luật kiểm soát s.úng nghiêm ngặt.
Nghi phạm b.ắn c.hết ông Abe bị lực lượng an ninh truy đuổi, trên người có khẩu s.úng tự chế. Ảnh REUTERS
S.úng tự chế
Ông Abe, thủ tướng tại chức lâu nhất của Nhật Bản, đã b.ị b.ắn vào lưng khi đang vận động tranh cử cho các ứng viên nghị sĩ quốc hội tại thành phố Nara. Ông qua đời tại bệnh viện, hai ngày trước cuộc bầu cử.
Nghi phạm dường như đã “qua mặt” các quy định về s.úng cực kỳ chặt chẽ của Nhật bằng cách tự mình chế tạo vũ khí. Cảnh sát cho biết thiết bị dài 40cm rõ ràng là đồ tự chế và một chuyên gia đã so sánh nó với một khẩu s.úng b.ắn đạn hoa cải, theo AP.
Theo ông NR Jenzen-Jones, giám đốc của Armament Research Services, một công ty chuyên điều tra vũ khí, vũ khí được sử dụng trong vụ tấn công ông Abe có lẽ là một loại s.úng “thủ công”. Ông so sánh vũ khí này với một khẩu s.úng hỏa mai, trong đó thuốc s.úng được nạp rời chứ không nằm trong viên đạn.
“Luật về vũ khí ở Nhật Bản rất nghiêm ngặt, vì vậy tôi nghĩ những gì chúng ta đang thấy ở đây, với thứ có lẽ là một loại s.úng nạp đạn qua nòng, không chỉ là một nỗ lực để qua mặt luật kiểm soát s.úng mà còn qua mặt cả sự kiểm soát chặt chẽ đối với đạn dược ở Nhật Bản”, ông nói với AP.
Theo luật của Nhật Bản, sở hữu s.úng là bất hợp pháp nếu không có giấy phép đặc biệt. Nhập khẩu s.úng cũng là bất hợp pháp. Các quy định tương tự cũng áp dụng cho một số loại dao và một vài loại vũ khí khác, chẳng hạn như nỏ.
Những người muốn sở hữu s.úng phải trải qua quá trình kiểm tra lý lịch nghiêm ngặt, bao gồm cả việc phải có giấy xác nhận từ bác sĩ và khai báo thông tin về các thành viên trong gia đình.
Họ cũng phải vượt qua các bài kiểm tra để cho thấy họ biết cách sử dụng s.úng một cách chính xác. Những người vượt qua và mua một vũ khí cùng lúc cũng phải mua một hệ thống khóa đặc biệt cho nó.
Vượt qua những rào cản đó, người có giấy phép có thể tham gia các hoạt động b.ắn s.úng thể thao. Ai muốn d.ùng s.úng để đi săn cần phải xin giấy phép bổ sung.
Nước Nhật bị sốc
Các nhà chức trách đã tịch thu các vũ khí tương tự khi họ lục soát căn hộ của nghi phạm gần hiện trường. Động cơ của người này vẫn chưa rõ ràng.
Cảnh sát tìm thấy một số vũ khí khi lục soát căn hộ của nghi phạm. Ảnh ANNNEWSCH
Bạo lực s.úng đạn dẫn đến c.hết người hầu như chưa từng xảy ra ở Nhật Bản và đa phần người Nhật sống đến hết đời mà chưa bao giờ cầm hay thậm chí nhìn thấy s.úng thật. Đ.âm c.hém là chuyện thường xảy ra hơn trong các vụ g.iết n.gười.
Các trường đại học lớn có câu lạc bộ s.úng trường và cảnh sát Nhật Bản được trang bị vũ khí, nhưng quyền sở hữu s.úng đã là một vấn đề xa vời trong nhiều thập kỷ. Ngay cả cảnh sát cũng hiếm khi sử dụng s.úng lục của họ.
Với dân số 125 triệu người, quốc gia này chí có 10 vụ án hình sự liên quan đến s.úng vào năm ngoái, với một người c.hết và 4 người bị thương, theo cảnh sát. Tám trong số đó có liên quan đến các băng đảng.
Thủ đô Tokyo đông dân cư không có bất cứ vụ n.ổ s.úng nào, cũng không có ai bị thương hoặc t.ử v.ong vì s.úng trong cùng năm đó, mặc dù 61 khẩu s.úng đã bị thu giữ tại thành phố.
Vụ n.ổ s.úng lớn gần đây nhất xảy ra vào năm 2019, khi một cựu thành viên băng đảng b.ị b.ắn tại một quán karaoke ở Tokyo.
Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe qua đời sau khi b.ị b.ắn
“Người Nhật đang bị sốc”, Shiro Kawamoto, giáo sư tại Trường Quản lý Rủi ro thuộc Đại học Nihon ở Tokyo, cho biết.
“Đây là một lời cảnh tỉnh rằng bạo lực s.úng đạn có thể xảy ra ở Nhật Bản và an ninh để bảo vệ các chính trị gia Nhật Bản phải được kiểm tra lại. Việc cho rằng kiểu tấn công này sẽ không bao giờ xảy ra sẽ là một sai lầm lớn”, vị giáo sư nói.
Đội ngũ an ninh của ông Abe có thể phải đối mặt với những câu hỏi nghiêm trọng. Song bởi vì các vụ tấn công như vậy là bất thường ở Nhật Bản, việc bố trí an ninh tương đối nhẹ là chuyện bình thường, ngay cả đối với các cựu thủ tướng.
Bầu cử thượng viện Nhật Bản: Khó có bất ngờ
Ngày 10/7, cử tri Nhật Bản đi bỏ phiếu để bầu ra 125 thành viên mới ở thượng viện.
Cuộc bầu cử năm nay diễn ra trong một bối cảnh đất nước Nhật Bản vừa hứng chịu "cú sốc" khi cựu Thủ tướng Abe Shinzo b.ị b.ắn trọng thương trong lúc đang phát biểu vận động tranh cử cho một ứng cử viên của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ở thành phố Nara, miền Tây Nhật Bản ngày 8/7 và không qua khỏi. Phát biểu với các phóng viên sau đó, Thủ tướng Kishida Fumio cam kết sẽ tổ chức một cuộc bầu cử "tự do và công bằng".
Toàn cảnh một phiên họp Quốc hội Nhật Bản tại thủ đô Tokyo. Ảnh tư liệu: Kyodo/TTXVN
Trong cuộc bầu cử này, liên minh cầm quyền giữa đảng LDP của Thủ tướng Kishida Fumio và đảng Công minh chỉ đặt mục tiêu duy trì thế đa số ở thượng viện. Theo giới phân tích, đây là mục tiêu khá khiêm tốn và liên minh cầm quyền có thể sẽ hoàn thành mục tiêu này một cách dễ dàng, nhất là khi tỷ lệ ủng hộ dành cho LDP và nội các của Thủ tướng Kishida đều đang khá cao, trong khi phe đối lập đang bị chia rẽ nghiêm trọng.
Thượng viện Nhật Bản có tổng cộng 248 ghế, trong đó 50% số ghế được bầu lại theo định kỳ 3 năm một lần. Trong cuộc bầu cử năm nay, có 125 trong số 248 ghế sẽ được bầu lại, trong đó có 74 ghế được bầu trực tiếp ở các khu vực bầu cử, 50 ghế được bầu theo hình thức đại diện tỷ lệ và 1 ghế được bầu bổ sung ở tỉnh Kanagawa. Tham gia chạy đua vào thượng viện có 545 ứng cử viên, cao nhất từ trước tới nay, trong đó có 367 ứng cử viên tranh cử theo hình thức bầu cử trực tiếp ở các khu vực bầu cử và 178 ứng cử viên tranh cử theo hình thức đại diện tỷ lệ.
Trao đổi với phóng viên TTXVN trước thềm cuộc bầu cử, ông Yu Uchiyama, Giáo sư khoa học chính trị của Đại học Tokyo, đ.ánh giá: "Thủ tướng Kishida đặt mục tiêu duy trì thế đa số của liên minh cầm quyền ở thượng viện sau cuộc bầu cử này. Điều này có nghĩa ngoài 70 ghế ở thượng viện chưa tới thời điểm phải bầu lại, gồm 56 ghế của LDP và 14 ghế của đảng Công minh, liên minh cầm quyền cần phải giành thêm 55 ghế trong cuộc bầu cử này". Giáo sư Uchiyama nhận định liên minh cầm quyền gần như chắc chắn sẽ giành được thế đa số ở thượng viện sau cuộc bầu cử. Thậm chí, nhiều khả năng LDP và đảng Công minh sẽ giành hơn 50% trong tổng số 125 ghế sẽ được bầu lại.
Kết quả thăm dò dư luận do các phương tiện thông tin đại chúng Nhật Bản thực hiện sau khi chiến dịch tranh cử thượng viện bắt đầu vào ngày 22/6 đều cho thấy liên minh cầm quyền có thể sẽ giành đa số ghế ở thượng viện sau cuộc bầu cử này. Thậm chí, kết quả thăm dò dư luận hồi đầu tuần của các hãng tin Kyodo và Jiji Press còn cho thấy riêng LDP có thể giành tới hơn 60 trong tổng số 125 ghế được bầu lại lần này, tăng ít nhất 5 ghế so với trước bầu cử, trong khi đảng Công minh có thể sẽ giữ nguyên số ghế có trước bầu cử.
Về phía phe đối lập, theo kết quả thăm dò dư luận do Kyodo thực hiện trong các ngày từ 2 đến 5/7, đảng Dân chủ lập hiến Nhật Bản (CDPJ) có thể gặp khó khăn trong việc duy trì 23 ghế có trước bầu cử, còn đảng Cộng sản Nhật Bản (JCP) có thể giữ nguyên số ghế. Trong khi đó, đảng Dân chủ vì nhân dân (DPFP) có thể mất một nửa số ghế. Ở chiều ngược lại, đảng Duy tân Nhật Bản (JIP), một đảng có trụ sở chính ở Osaka và đang nổi lên như lực lượng cải cách có khả năng thay thế LDP, có thể sẽ giành thêm một số lượng ghế đáng kể so với trước bầu cử.
Các cuộc thăm dò dư luận đều cho thấy vẫn còn một tỷ lệ khá lớn người được hỏi chưa quyết định bỏ phiếu cho ai hoặc cho đảng nào. Có 39,6% tham gia cuộc thăm dò dư luận của Kyodo chưa quyết định sẽ bỏ phiếu cho ai trong hình thức bầu cử trực tiếp ở các khu vực bầu cử và 38,1% chưa quyết định bỏ phiếu cho đảng nào trong hình thức đại diện tỷ lệ. Mặc dù vậy, giới phân tích cho rằng kết quả bầu cử thực tế sẽ không thay đổi nhiều. Lý giải về vấn đề này, Giáo sư Uchiyama cho biết LDP bước vào cuộc bầu cử với tỷ lệ ủng hộ khá cao từ công chúng. Theo kết quả các thăm dò dư luận hồi cuối tháng 6 của NHK, tỷ lệ ủng hộ đối với nội các lên tới hơn 50%, một trong những mức cao nhất kể từ tháng 7/2013, thời điểm nhà lãnh đạo LDP khi đó là ông Abe Shinzo được người dân rất tín nhiệm sau khi trở lại nắm quyền vào tháng 12/2012. Bản thân LDP cũng có tỷ lệ ủng hộ cao hơn nhiều so với các đảng đối lập. Tỷ lệ ủng hộ đối với đảng này trong cuộc thăm dò dư luận của NHK lên tới 35,6%, cao hơn rất nhiều so với con số 6% của đảng đối lập lớn nhất là CDPJ, 4,8% của JIP, 2,6% của JCP và 1,3% của DPFP.
Trong khi đó, nội bộ phe đối lập đang bị chia rẽ nghiêm trọng. Trong các cuộc bầu cử thượng viện năm 2016 và 2019, phe đối lập đã hợp tác với nhau để giới thiệu các ứng cử viên duy nhất ở hầu hết các khu vực bầu cử một ghế, nhưng chỉ giành chiến thắng ở 11 khu vực bầu cử vào năm 2016 và 10 khu vực bầu cử vào năm 2019. Trong cuộc bầu cử thượng viện lần này, theo Giáo sư Uchiyama, các đảng đối lập chỉ đạt được đồng thuận về việc giới thiệu các ứng cử viên duy nhất ở 11 trong tổng số 32 khu vực bầu cử một ghế. Ở các khu vực bầu cử còn lại, họ giới thiệu các ứng cử viên của riêng mình. Điều này có thể sẽ khiến phiếu bầu dành cho các ứng cử viên đối lập bị phân tán.
Trong bối cảnh đó, vấn đề mà giới phân tích quan tâm nhất trong cuộc bầu cử năm nay là liệu phe ủng hộ việc sửa đổi Hiến pháp có thể giành được thế đa số 2/3 (tức là ít nhất 166 ghế) ở thượng viện sau bầu cử hay không. Đây là điều kiện tiên quyết để Thủ tướng Kishida khởi động tiến trình sửa đổi Hiến pháp ở quốc hội sau khi phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp đã giành thế đa số 2/3 ở hạ viện trong cuộc bầu cử năm ngoái. Trong cương lĩnh tranh cử năm nay, LDP đặt mục tiêu "cập nhật" Hiến pháp, vốn chưa được sửa đổi kể từ khi ban hành vào năm 1946, một phần để làm rõ hơn tình trạng pháp lý của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) trong văn bản này. Trong số 123 ghế ở thượng viện chưa tới thời điểm bầu lại, có 84 ghế do các nghị sỹ thuộc phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp. Họ thuộc về 4 đảng, gồm LDP, đảng Công minh, JIP và DPFP cùng với nghị sỹ độc lập Seiko Hashimoto. Vì vậy, để có được thế đa số 2/3 ở Thượng viện, phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp cần giành được ít nhất 82 ghế trong cuộc bầu cử này.
Theo kết quả thăm dò của các phương tiện truyền thông Nhật Bản, phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp đang đứng trước cơ hội rất lớn để giành được số ghế trên. Nếu các lực lượng ủng hộ sửa đổi Hiến pháp giành được thế đa số 2/3 ở thượng viện, điều đó sẽ mở ra cơ hội rất lớn để Thủ tướng Kishida trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của Nhật Bản có thể tiến hành sửa đổi Hiến pháp.
Bình luận về chính trường Nhật Bản sau cuộc bầu cử thượng viện, Giáo sư Uchiyama cho rằng chừng nào phe đối lập vẫn còn bị chia thành nhiều đảng, lực lượng ủng hộ phe đối lập sẽ bị phân tán giữa các đảng này và LDP sẽ chưa bị đ.ánh bại. Ngay cả khi sự ủng hộ đối với JIP đang tăng, tâm lý của công chúng đang ngả về phía các đảng cầm quyền, trong khi sự hợp tác giữa các đảng đối lập lại đang suy yếu. Vì vậy, LDP vẫn có thể duy trì ưu thế vượt trội của mình trong tương lai.
Brazil, Ấn Độ để quốc tang cố Thủ tướng Abe Shinzo Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro hôm 8-7 tuyên bố để quốc tang 3 ngày dành cho cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, trong khi Ấn Độ cũng để quốc tang 1 ngày. Reuters dẫn lời Tổng thống Bolsonaro cho biết ông đã ra lệnh tổ chức quốc tang kéo dài 3 ngày sau khi ông Abe bị á.m s.át. Nhà lãnh đạo...