Kazakhstan tăng cường an ninh trước nguy cơ làn sóng biểu tình mới

Hồng Nguyên21:25 19/01/2022

Ngày 19/1, lực lượng an ninh Kazakhstan đã chặn một vài tuyến phố trung tâm và lập rào chắn ở một quảng trường của Almaty, thành phố lớn nhất nước này, trong bối cảnh phe đối lập lên kế hoạch tổ chức các cuộc biểu tình.

Binh sĩ Kazakhstan tuần tra trên đường phố Almaty, khi người biểu tình quá khích tấn công nhiều trụ sở cơ quan công quyền, ngày 10/1/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong tuyên bố, cảnh sát Almaty khẳng định đang tiến hành một “chiến dịch chống khủng bố”. Động thái này diễn ra sau khi phe đối lập do cựu quan chức ngân hàng Kazakhstan, Mukhtar Ablyazov dẫn đầu, tuyên bố sẽ tổ chức biểu tình bên ngoài các tòa nhà chính phủ ở những thành phố lớn trên khắp cả nước. Trước đó, tòa án Kazakhstan đã ra phán quyết coi phong trào chính trị của ông Ablyazov là tổ chức cực đoan.

Cùng ngày, truyền thông Nga dẫn lời Tướng Andrei Serdyukov, chỉ huy lực lượng gìn giữ hòa bình của Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) triển khai tại Kazakhstan, xác nhận: “Hoạt động gìn giữ hòa bình trên lãnh thổ của Cộng hòa Kazakhstan theo quyết định của Hội đồng an ninh tập thể thuộc CSTO, đã được hoàn tất”.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo 4 máy bay quân sự chở các binh sĩ cuối cùng đã rời khỏi thủ đô Nur-Sultan và thành phố Almaty của Kazakhstan. Chiến dịch rút quân này diễn ra cùng ngày Kazakhstan thông báo dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp trên cả nước.

Trong những ngày đầu năm 2022, biểu tình bạo loạn leo thang ở nhiều khu vực của Kazakhstan để phản đối tình trạng tăng giá nhiên liệu. Bất ổn an ninh đã buộc Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev phải ban bố tình trạng khẩn cấp tại nhiều tỉnh và thành phố lớn của nước này, trong đó có tỉnh Mangistau, thành phố Almaty và thủ đô Nur-Sultan, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ của CSTO. Sau khoảng 1 tuần lực lượng CSTO triển khai tại Kazakhstan, tình hình bất ổn ở quốc gia Trung Á này đã được kiểm soát. Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết lực lượng an ninh đã bắt giữ khoảng 9.000 đối tượng tham gia bạo loạn.

Trong chuyến thị sát thành phố Almaty mới đây, Tổng thống Tokayev tuyên bố các lực lượng CSTO đóng vai trò quan trọng trong việc giúp ổn định tình hình ở quốc gia này.

Dấu hiệu cuộc chiến quyền lực đằng sau biểu tình bạo loạn ở Kazakhstan

Các chuyên gia nhận định, bạo loạn tại Kazakhstan có thể bắt nguồn một phần từ cuộc chiến quyền lực giữa các phe phái trong chính phủ nước này.

Video đang HOT

Quân đội được triển khai tại quảng trường chính ở thành phố Almaty (Ảnh: Reuters).

Hàng chục người biểu tình chống chính phủ và các nhân viên an ninh Kazakhstan đã thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương sau khi các cuộc biểu tình và đụng độ bùng phát từ ngày 2/1 nhằm phản đối giá nhiên liệu tăng cao.

Không có gì ngạc nhiên khi thành phố dầu mỏ Zhanaozen ở phía tây Kazakhstan là trung tâm khuấy động làn sóng biểu tình lần này. 10 năm trước, cũng tại nơi đây, hơn 10 công nhân đã thiệt mạng trong lúc đình công phản đối lương và điều kiện sống tồi tệ.

Nhưng nguyên nhân khiến các cuộc biểu tình ôn hòa phản đối tăng giá nhiên liệu vào cuối tuần trước ở Zhanaozen bất ngờ lan rộng hơn trên khắp đất nước lớn nhất Trung Á này vẫn là một câu hỏi bí ẩn.

Làn sóng biểu tình bùng nổ trong tuần này tại Almaty, thủ đô cũ và là trung tâm kinh tế-văn hóa của Kazakhstan, thật sự là cú sốc đối với tất cả mọi người, từ Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đến những nhân vật thường xuyên chỉ trích chính phủ.

Nó xảy ra đồng thời với một cuộc chiến quyền lực âm ỉ trong nội bộ chính phủ nước này làm dấy lên nhiều đồn đoán rằng, đây có thể là cuộc chiến giữa các phe phái đối lập của tầng lớp chính trị.

Dấu hiệu đấu đá nội bộ?

Hôm 8/1, trong một dấu hiệu dường như cho thấy một cuộc đối đầu chính trị khác, cựu Giám đốc Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) Karim Masimov đã bị bắt giữ về cáo buộc phản quốc.

Cũng có nhiều thuyết âm mưu khác quanh cuộc khủng hoảng này, trong đó có cáo buộc về một "sự can thiệp từ bên ngoài". Và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tình trạng hỗn loạn ở Almaty, thành phố "tâm chấn" của tình trạng hỗn loạn trong tuần này, không chỉ là do biểu tình bạo loạn.

Tổng thống Tokayev, trong một bài phát biểu trên truyền hình quốc gia vào hôm 7/1, ám chỉ điều đó, tuyên bố rằng, bạo lực là do khoảng 20.000 "kẻ cướp" gây ra. Nhà lãnh đạo này nói thêm rằng, vì vậy việc kêu gọi đàm phán với những người như vậy là "vô nghĩa" bởi vì "họ cần phải bị tiêu diệt và điều này sẽ được thực hiện".

Danil Kislov, một chuyên gia người Nga về Trung Á hiện đang điều hành Fergana, một cổng thông tin chuyên nghiên cứu khu vực cho rằng, sự hỗn loạn này là kết quả của "một cuộc đấu tranh tuyệt vọng để giành quyền lực" giữa các gia tộc chính trị ở trong nước, cụ thể là những người trung thành với Tổng thống Tokayev, 68 tuổi, và những người thuộc phe của người tiền nhiệm Nursultan Nazarbayev, 81 tuổi.

Người biểu tình đụng độ với lực lượng an ninh ở Kazakhstan hôm 6/1 (Ảnh: EPA).

Vào đỉnh điểm của sự hỗn loạn vào hôm 5/1, Tổng thống Tokayev tuyên bố ông đã tiếp quản chức vụ người đứng đầu hội đồng an ninh, vị trí mà ông Nazarbayev, người đã từ chức tổng thống vào năm 2019 vẫn nắm giữ cho đến thời điểm đó. Tổng thống Tokayev cũng sa thải cháu trai của ông Nazarbayev là Samat Abish khỏi vị trí phó giám đốc cơ quan an ninh, cũng như sa thải một số người khác thân cận với cựu Tổng thống Nazarbayev.

Ông Kislov cho biết, bạo loạn ở Almaty dường như là một kế hoạch của các thành viên trong gia tộc chính trị của cựu Tổng thống Nazarbeyev nhằm chiếm vị thế trên chính trường.

"Mọi chuyện đều có sự sắp xếp của những người thật sự nắm quyền lực trong tay", ông Kislov nói và nhấn mạnh rằng, chính cháu trai của ông Nazarbayev, ông Samat Abish, có vẻ đã "đóng vai trò lớn" trong việc gây ra tình trạng bất ổn.

Sau đó, một "đám đông xuất hiện", ông Ageleulov nói. Đám đông ấy "rõ ràng các nhóm tội phạm đứng sau tổ chức". Họ đi theo các con phố chính về tòa thị chính Almaty, đốt xe và xông vào văn phòng chính quyền. Một trong những kẻ kích động đám đông là Arman Dzhumageldiev, còn gọi là "Arman Cuồng loạn", một trong những nhân vật quyền lực ngầm tại Kazakhstan.

Anh ta đã có những bài phát biểu điên cuồng tại quảng trường trung tâm của Almaty khi các tòa nhà chính phủ chìm trong biển lửa ở phía sau. Dzhumageldiev còn kêu gọi mọi người đòi chính phủ nhượng bộ và chế nhạo là "kẻ hèn nhát" Mukhtar Ablyazov, một nhà tài phiệt lưu vong và cũng là đối thủ truyền kiếp của cựu Tổng thống Nazarbeyev.

Hôm 7/1, Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết đã bắt giữ Dzhumageldiev cùng 5 đồng phạm. Dzhumageldiev là thủ lĩnh một băng đảng tội phạm có tổ chức.

Trong nhiều năm qua, nhiều người dân Kazakhstan vẫn phẫn nộ với một tầng lớp tinh hoa dân quyền đã đổ hàng tỷ USD vào các dự án trưng bày, như xây dựng một thủ đô mới mang tên Nursultan để vinh danh cựu tổng thống Nazarbeyev, trong khi phớt lờ cuộc sống khốn khổ của dân thường.

Một máy ATM bị phá hủy trong biểu tình bạo loạn (Ảnh: Reuters).

Nguồn gốc của sự bất mãn đó đã hiện hữu rõ ở những nơi như Zhanaozen. Không giống như các cuộc biểu tình ở Almaty, các cuộc biểu tình ở Zhanaozen và các thị trấn phía tây khác dọc theo biển Caspi, trung tâm của ngành công nghiệp dầu mỏ Kazakhstan, diễn ra trong ôn hòa trong suốt cả tuần.

Quan chức cấp cao của khu vực, ông Zhanarbek Baktybaev, hôm 7/1 cho biết không xảy ra bạo lực. "Như bạn biết đấy, ở một số vùng của đất nước chúng tôi đã xảy ra bạo loạn và cướp bóc bởi các phần tử khủng bố, nhưng ở đây, các dịch vụ quan trọng, đều hoạt động bình thường", ông nói.

Mukhtar Umbetov, luật sư của tổ chức công đoàn độc lập ở thành phố Aktau gần Zhanaozen, cho biết các cuộc biểu tình vẫn diễn ra ôn hòa. Người dân xuống đường bày tỏ sự tức giận về lạm phát gia tăng và lương trì trệ.

"Kazakhstan là một quốc gia giàu có, nhưng những nguồn lực này không hoạt động vì lợi ích của người dân, chúng hoạt động vì lợi ích của giới tinh hoa. Có một sự phân biệt xã hội rất lớn", ông Umbetov cáo buộc.

Mỹ ủng hộ giải pháp hòa bình cho bất ổn ở Kazakhstan Ngày 6/1, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Antony Blinken đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Kazakhstan Mukhtar Tileuberdi liên quan đến tình trạng biểu tình dẫn tới bạo loạn ở nhiều khu vực tại quốc gia Trung Á này. Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Blinken đã tái khẳng định ủng hộ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nạn nhân sống sót kể khoảnh khắc cuối cùng trên máy bay Hàn Quốc gặp nạn02:10

Hàn Quốc tìm thấy một hộp đen của máy bay gặp nạn, hé lộ những phút cuối cùng02:23

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Cô bé kể vanh vách chuyện "kiếp trước", có cả cơn đau đẻ, khoa học cũng bó tay04:33

Tỉ phú Elon Musk giục Mỹ bổ sung tên lửa siêu thanh, UAV08:01

Ông Trump đòi quyền quyết định số phận TikTok07:51

Trung Quốc có động thái mới đáp trả việc Mỹ hỗ trợ Đài Loan08:03

Máy bay chiến đấu bí ẩn Trung Quốc gây xôn xao08:28

Ukraine trước nguy cơ rút khỏi Kursk16:54

Cú sốc của người chứng kiến từ đầu đến cuối thảm kịch máy bay Jeju Air01:32

Tổng thống Putin ra lệnh chính phủ Nga hợp tác với Trung Quốc về AI08:11

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Đức ghi nhận đợt bùng phát bệnh lở mồm long móng lần đầu tiên sau 35 năm

05:59:14 12/01/2025

Thông tin mới nhất về bệnh và các biện pháp phòng ngừa hiện được cập nhật thường xuyên trên Hệ thống thông tin y tế động vật thế giới (WAHIS).

Thanh niên sinh viên Việt Nam tại Nhật Bản: 'Từ cội nguồn, hướng tới tương lai'

05:33:30 12/01/2025

Ngoài ra, trong năm 2024, Chi hội VYSA Gifu cũng đã được thành lập, giúp mở rộng hơn nữa hoạt động của thanh niên sinh viên Việt Nam tại khu vực miền Trung của Nhật Bản.

Người dân Mayotte hứng chịu cơn bão thứ 2 trong một tháng qua

05:30:47 12/01/2025

Tuy nhiên, các nhà dự báo cho biết cơn bão sẽ yếu dần vào tối 11/1, xuống mức bão nhiệt đới mạnh trước khi di chuyển ra khỏi bờ biển phía Nam Mayotte vào ngày sau đó.

Ngăn chặn thành công âm mưu đánh bom thánh đường ở ngoại ô Damascus

05:21:59 12/01/2025

Nhà chức trách Syria thông báo vừa phá vỡ một âm mưu tấn công của các tay súng có liên quan tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Phát hiện nhiều giải pháp mới của Ukraine nhằm khắc phục việc thiếu vũ khí hiện đại

05:11:24 12/01/2025

Bệ phóng này có khả năng phóng các loại rocket cỡ 128mm được thiết kế để tấn công cả mục tiêu là con người lẫn các mục tiêu bọc thép, công sự và các cấu trúc khác của đối phương.

Syria chặn tàu chở hàng Sparta II của Nga tại cảng chiến lược Tartus

05:06:31 12/01/2025

Việc chính quyền Assad sụp đổ đã thúc đẩy Moskva tham gia đàm phán với chính quyền mới nhằm bảo vệ chỗ đứng còn lại của mình tại Syria, đặc biệt là căn cứ hải quân Tartus và căn cứ không quân Khmeimim.

Hân hoan đón 'Xuân quê hương 2025 - Tết đại đoàn kết' tại Fukuoka, Nhật Bản

05:02:24 12/01/2025

Sự kiện còn có sự tham gia của các đoàn ngoại giao và bạn bè quốc tế và đông đảo kiều bào đang sinh sống và làm việc tại Kyushu - Okinawa và Trung Nam Nhật Bản.

Tên lửa không đối không Nga bắn hạ máy bay MiG-29 của Ukraine

04:59:08 12/01/2025

Theo thông cáo từ Bộ Quốc phòng Nga, một máy bay chiến đấu của họ đã bắn hạ chiếc MiG-29 của Ukraine. Thông tin này phù hợp với các báo cáo từ ngày 5/1, khi một đoạn video xuất hiện cho thấy chiếc MiG-29 đang tìm cách tránh một tên lửa ...

Trung Quốc và Ấn Độ sẽ thiệt hại từ lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với dầu Nga

04:56:51 12/01/2025

Về phía Guyana, Bộ trưởng Tài nguyên thiên nhiên Vickram Bharrat khẳng định sẵn sàng cung cấp cho Ấn Độ một lượng lớn dầu thô, với điều kiện Exxon Mobil - đơn vị khai thác dầu ngoài khơi chính của Guyana - đồng ý với thỏa thuận này.

IMF: Kinh tế toàn cầu năm 2025 ổn định nhưng gặp nhiều thách thức

04:54:46 12/01/2025

Bà Georgieva cho biết với việc lạm phát đang tiến gần đến mục tiêu của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và dữ liệu cho thấy thị trường lao động ổn định, Fed có thể chờ thêm dữ liệu trước khi thực hiện các đợt cắt giảm lãi suất tiếp theo.

Tại sao lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ với dầu mỏ Nga lại là một vấn đề lớn?

04:51:12 12/01/2025

Động thái này được đánh giá có khả năng gây gián đoạn hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Nga nhiều hơn bất kỳ biện pháp nào mà phương Tây từng áp dụng trước đây.

Ukraine được tăng cường khả năng phòng thủ trong gói viện trợ cuối cùng từ chính quyền Biden

04:50:01 12/01/2025

Được thực hiện theo Quyền rút vốn của Tổng thống (PDA), gói viện trợ này đảm bảo việc chuyển giao nhanh chóng các thiết bị quân sự từ kho dự trữ hiện có của Bộ Quốc phòng Mỹ.