Kazakhstan tăng cường an ninh trước nguy cơ làn sóng biểu tình mới

Hồng Nguyên21:25 19/01/2022

Ngày 19/1, lực lượng an ninh Kazakhstan đã chặn một vài tuyến phố trung tâm và lập rào chắn ở một quảng trường của Almaty, thành phố lớn nhất nước này, trong bối cảnh phe đối lập lên kế hoạch tổ chức các cuộc biểu tình.

Binh sĩ Kazakhstan tuần tra trên đường phố Almaty, khi người biểu tình quá khích tấn công nhiều trụ sở cơ quan công quyền, ngày 10/1/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong tuyên bố, cảnh sát Almaty khẳng định đang tiến hành một “chiến dịch chống khủng bố”. Động thái này diễn ra sau khi phe đối lập do cựu quan chức ngân hàng Kazakhstan, Mukhtar Ablyazov dẫn đầu, tuyên bố sẽ tổ chức biểu tình bên ngoài các tòa nhà chính phủ ở những thành phố lớn trên khắp cả nước. Trước đó, tòa án Kazakhstan đã ra phán quyết coi phong trào chính trị của ông Ablyazov là tổ chức cực đoan.

Cùng ngày, truyền thông Nga dẫn lời Tướng Andrei Serdyukov, chỉ huy lực lượng gìn giữ hòa bình của Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) triển khai tại Kazakhstan, xác nhận: “Hoạt động gìn giữ hòa bình trên lãnh thổ của Cộng hòa Kazakhstan theo quyết định của Hội đồng an ninh tập thể thuộc CSTO, đã được hoàn tất”.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo 4 máy bay quân sự chở các binh sĩ cuối cùng đã rời khỏi thủ đô Nur-Sultan và thành phố Almaty của Kazakhstan. Chiến dịch rút quân này diễn ra cùng ngày Kazakhstan thông báo dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp trên cả nước.

Trong những ngày đầu năm 2022, biểu tình bạo loạn leo thang ở nhiều khu vực của Kazakhstan để phản đối tình trạng tăng giá nhiên liệu. Bất ổn an ninh đã buộc Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev phải ban bố tình trạng khẩn cấp tại nhiều tỉnh và thành phố lớn của nước này, trong đó có tỉnh Mangistau, thành phố Almaty và thủ đô Nur-Sultan, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ của CSTO. Sau khoảng 1 tuần lực lượng CSTO triển khai tại Kazakhstan, tình hình bất ổn ở quốc gia Trung Á này đã được kiểm soát. Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết lực lượng an ninh đã bắt giữ khoảng 9.000 đối tượng tham gia bạo loạn.

Trong chuyến thị sát thành phố Almaty mới đây, Tổng thống Tokayev tuyên bố các lực lượng CSTO đóng vai trò quan trọng trong việc giúp ổn định tình hình ở quốc gia này.

Dấu hiệu cuộc chiến quyền lực đằng sau biểu tình bạo loạn ở Kazakhstan

Các chuyên gia nhận định, bạo loạn tại Kazakhstan có thể bắt nguồn một phần từ cuộc chiến quyền lực giữa các phe phái trong chính phủ nước này.

Video đang HOT

Quân đội được triển khai tại quảng trường chính ở thành phố Almaty (Ảnh: Reuters).

Hàng chục người biểu tình chống chính phủ và các nhân viên an ninh Kazakhstan đã thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương sau khi các cuộc biểu tình và đụng độ bùng phát từ ngày 2/1 nhằm phản đối giá nhiên liệu tăng cao.

Không có gì ngạc nhiên khi thành phố dầu mỏ Zhanaozen ở phía tây Kazakhstan là trung tâm khuấy động làn sóng biểu tình lần này. 10 năm trước, cũng tại nơi đây, hơn 10 công nhân đã thiệt mạng trong lúc đình công phản đối lương và điều kiện sống tồi tệ.

Nhưng nguyên nhân khiến các cuộc biểu tình ôn hòa phản đối tăng giá nhiên liệu vào cuối tuần trước ở Zhanaozen bất ngờ lan rộng hơn trên khắp đất nước lớn nhất Trung Á này vẫn là một câu hỏi bí ẩn.

Làn sóng biểu tình bùng nổ trong tuần này tại Almaty, thủ đô cũ và là trung tâm kinh tế-văn hóa của Kazakhstan, thật sự là cú sốc đối với tất cả mọi người, từ Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đến những nhân vật thường xuyên chỉ trích chính phủ.

Nó xảy ra đồng thời với một cuộc chiến quyền lực âm ỉ trong nội bộ chính phủ nước này làm dấy lên nhiều đồn đoán rằng, đây có thể là cuộc chiến giữa các phe phái đối lập của tầng lớp chính trị.

Dấu hiệu đấu đá nội bộ?

Hôm 8/1, trong một dấu hiệu dường như cho thấy một cuộc đối đầu chính trị khác, cựu Giám đốc Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) Karim Masimov đã bị bắt giữ về cáo buộc phản quốc.

Cũng có nhiều thuyết âm mưu khác quanh cuộc khủng hoảng này, trong đó có cáo buộc về một "sự can thiệp từ bên ngoài". Và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tình trạng hỗn loạn ở Almaty, thành phố "tâm chấn" của tình trạng hỗn loạn trong tuần này, không chỉ là do biểu tình bạo loạn.

Tổng thống Tokayev, trong một bài phát biểu trên truyền hình quốc gia vào hôm 7/1, ám chỉ điều đó, tuyên bố rằng, bạo lực là do khoảng 20.000 "kẻ cướp" gây ra. Nhà lãnh đạo này nói thêm rằng, vì vậy việc kêu gọi đàm phán với những người như vậy là "vô nghĩa" bởi vì "họ cần phải bị tiêu diệt và điều này sẽ được thực hiện".

Danil Kislov, một chuyên gia người Nga về Trung Á hiện đang điều hành Fergana, một cổng thông tin chuyên nghiên cứu khu vực cho rằng, sự hỗn loạn này là kết quả của "một cuộc đấu tranh tuyệt vọng để giành quyền lực" giữa các gia tộc chính trị ở trong nước, cụ thể là những người trung thành với Tổng thống Tokayev, 68 tuổi, và những người thuộc phe của người tiền nhiệm Nursultan Nazarbayev, 81 tuổi.

Người biểu tình đụng độ với lực lượng an ninh ở Kazakhstan hôm 6/1 (Ảnh: EPA).

Vào đỉnh điểm của sự hỗn loạn vào hôm 5/1, Tổng thống Tokayev tuyên bố ông đã tiếp quản chức vụ người đứng đầu hội đồng an ninh, vị trí mà ông Nazarbayev, người đã từ chức tổng thống vào năm 2019 vẫn nắm giữ cho đến thời điểm đó. Tổng thống Tokayev cũng sa thải cháu trai của ông Nazarbayev là Samat Abish khỏi vị trí phó giám đốc cơ quan an ninh, cũng như sa thải một số người khác thân cận với cựu Tổng thống Nazarbayev.

Ông Kislov cho biết, bạo loạn ở Almaty dường như là một kế hoạch của các thành viên trong gia tộc chính trị của cựu Tổng thống Nazarbeyev nhằm chiếm vị thế trên chính trường.

"Mọi chuyện đều có sự sắp xếp của những người thật sự nắm quyền lực trong tay", ông Kislov nói và nhấn mạnh rằng, chính cháu trai của ông Nazarbayev, ông Samat Abish, có vẻ đã "đóng vai trò lớn" trong việc gây ra tình trạng bất ổn.

Sau đó, một "đám đông xuất hiện", ông Ageleulov nói. Đám đông ấy "rõ ràng các nhóm tội phạm đứng sau tổ chức". Họ đi theo các con phố chính về tòa thị chính Almaty, đốt xe và xông vào văn phòng chính quyền. Một trong những kẻ kích động đám đông là Arman Dzhumageldiev, còn gọi là "Arman Cuồng loạn", một trong những nhân vật quyền lực ngầm tại Kazakhstan.

Anh ta đã có những bài phát biểu điên cuồng tại quảng trường trung tâm của Almaty khi các tòa nhà chính phủ chìm trong biển lửa ở phía sau. Dzhumageldiev còn kêu gọi mọi người đòi chính phủ nhượng bộ và chế nhạo là "kẻ hèn nhát" Mukhtar Ablyazov, một nhà tài phiệt lưu vong và cũng là đối thủ truyền kiếp của cựu Tổng thống Nazarbeyev.

Hôm 7/1, Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết đã bắt giữ Dzhumageldiev cùng 5 đồng phạm. Dzhumageldiev là thủ lĩnh một băng đảng tội phạm có tổ chức.

Trong nhiều năm qua, nhiều người dân Kazakhstan vẫn phẫn nộ với một tầng lớp tinh hoa dân quyền đã đổ hàng tỷ USD vào các dự án trưng bày, như xây dựng một thủ đô mới mang tên Nursultan để vinh danh cựu tổng thống Nazarbeyev, trong khi phớt lờ cuộc sống khốn khổ của dân thường.

Một máy ATM bị phá hủy trong biểu tình bạo loạn (Ảnh: Reuters).

Nguồn gốc của sự bất mãn đó đã hiện hữu rõ ở những nơi như Zhanaozen. Không giống như các cuộc biểu tình ở Almaty, các cuộc biểu tình ở Zhanaozen và các thị trấn phía tây khác dọc theo biển Caspi, trung tâm của ngành công nghiệp dầu mỏ Kazakhstan, diễn ra trong ôn hòa trong suốt cả tuần.

Quan chức cấp cao của khu vực, ông Zhanarbek Baktybaev, hôm 7/1 cho biết không xảy ra bạo lực. "Như bạn biết đấy, ở một số vùng của đất nước chúng tôi đã xảy ra bạo loạn và cướp bóc bởi các phần tử khủng bố, nhưng ở đây, các dịch vụ quan trọng, đều hoạt động bình thường", ông nói.

Mukhtar Umbetov, luật sư của tổ chức công đoàn độc lập ở thành phố Aktau gần Zhanaozen, cho biết các cuộc biểu tình vẫn diễn ra ôn hòa. Người dân xuống đường bày tỏ sự tức giận về lạm phát gia tăng và lương trì trệ.

"Kazakhstan là một quốc gia giàu có, nhưng những nguồn lực này không hoạt động vì lợi ích của người dân, chúng hoạt động vì lợi ích của giới tinh hoa. Có một sự phân biệt xã hội rất lớn", ông Umbetov cáo buộc.

Mỹ ủng hộ giải pháp hòa bình cho bất ổn ở Kazakhstan Ngày 6/1, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Antony Blinken đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Kazakhstan Mukhtar Tileuberdi liên quan đến tình trạng biểu tình dẫn tới bạo loạn ở nhiều khu vực tại quốc gia Trung Á này. Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Blinken đã tái khẳng định ủng hộ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ý tưởng gây sốc của Tổng thống Trump về Dải Gaza08:59

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine08:31

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC10:41

Iran công bố tên lửa đạn đạo mới nhất08:23

Ông Trump cấm người chuyển giới tham gia các môn thể thao dành cho nữ08:45

Nga sắp cho chạy thử 'chiến hạm mạnh nhất thế giới' sau cuộc đại tu?10:04

Lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được ông Trump mời đến Nhà Trắng08:45

Hàn Quốc sắp nhận trực thăng mới từ Mỹ để đối phó tàu ngầm Triều Tiên09:58

Máy bay rơi gần trung tâm thương mại ở Mỹ, nhiều người thương vong03:42

Triều Tiên lần đầu chỉ trích chính quyền Tổng thống Trump08:06

Rộ tin ông Putin muốn gặp ông Trump ở UAE hoặc Ả Rập Xê Út10:29

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Nga "mặc cả" cứng rắn, Mỹ tạm đóng băng kế hoạch hòa bình ở Ukraine?

22:09:36 11/02/2025

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là quyết định tạm dừng phát triển kế hoạch hòa bình Ukraine để thảo luận với châu Âu trong khi Nga nêu điều kiện cứng rắn nhằm chấm dứt xung đột.

Ông Trump ngầm ủng hộ quan điểm của ông Putin

21:35:26 11/02/2025

Tổng thống Donald Trump đã chia sẻ lại bài viết nêu quan điểm của nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin về Mỹ và châu Âu.

Ông Trump áp thuế thép, nhôm 25%: Công ty Việt bị ảnh hưởng ra sao?

21:31:43 11/02/2025

Chuyên gia và công ty chứng khoán đều cho rằng ảnh hưởng của chính sách thuế quan từ ông Trump đối với Việt Nam không quá lớn. Nhóm cổ phiếu chịu ảnh hưởng nhiều nhất là tôn mạ.

Elon Musk làm thế nào để học và làm việc gấp 1.000 lần người khác?

21:29:32 11/02/2025

Tỷ phú Elon Musk từng tuyên bố làm việc 80-100 giờ/tuần. Khả năng học tập đa lĩnh vực của Elon Musk được công nhận trên toàn thế giới. Thậm chí, truyền thông thế giới còn cho rằng Elon Musk học mọi thứ nhanh hơn 1.000 lần những người kh...

Ông Trump nói người Palestine sẽ không có quyền trở lại Gaza

21:19:39 11/02/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết người Palestine sẽ không có quyền quay trở lại Dải Gaza theo đề xuất của ông nhằm tái thiết vùng đất này.

Nga phản bác tối hậu thư, nêu điều kiện chấm dứt xung đột

21:12:51 11/02/2025

Quan chức ngoại giao Nga cho rằng cần đáp ứng tất cả điều kiện của Tổng thống Vladimir Putin để đạt được hòa bình tại Ukraine.

Sáng tạo bất ngờ của Nga khiến UAV Ukraine "bó tay" trước con mồi

19:59:44 11/02/2025

Lực lượng của Moscow được cho là đặc biệt lo ngại trước mối đe dọa bởi UAV Ukraine nên họ tìm mọi cách khắc chế.

VĐV khúc côn cầu Turkmenistan tấn công tuyển Hong Kong

19:49:10 11/02/2025

Bốn vận động viên (VĐV) khúc côn cầu trên băng của đội tuyển Turkmenistan đã lao vào tấn công ba tuyển thủ của Hong Kong sau trận đấu ở vòng bảng tại đại hội thể thao mùa đông châu Á 2025.

Ukraine trả 24.000 USD, thêm đặc quyền để thu hút thanh niên trẻ nhập ngũ

19:34:06 11/02/2025

Ukraine công bố phương án nhằm thu hút thanh niên 18-24 tuổi tự nguyện nhập ngũ. Đây là nhóm tuổi chưa bị huy động bắt buộc theo luật của quốc gia Đông Âu.

Lý do Canada trở thành mắt xích quan trọng trong đường dây tuồn fentanyl vào Mỹ

18:56:35 11/02/2025

Mặc dù vậy, fentanyl cũng là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng ở Canada, nơi mà vào một số ngày, số người Canada tử vong vì dùng thuốc quá liều opioid còn nhiều hơn số đó người Mỹ, các quan chức cho biết.

Tổng thống Trump cảnh báo sau khi Hamas hoãn vô thời hạn việc thả con tin

18:46:57 11/02/2025

Phát biểu tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump cũng nhắc đến khả năng cắt viện trợ cho Jordan và Ai Cập nếu hai nước này không tiếp nhận người tị nạn Palestine.

Binh sĩ Nga nhận phải kính điều khiển UAV chứa thuốc nổ

18:28:48 11/02/2025

Ông Matthew Ford, một chuyên gia về chiến tranh và giảng viên về quan hệ quốc tế tại Đại học Sussex (Anh), đã so sánh vụ việc ở Nga với vụ nổ hàng loạt máy nhắn tin và bộ đàm ở Liban vào tháng 9 năm ngoái.