Kailasa: Ngôi đền cổ được chạm khắc từ một khối đá khổng lồ

Đền Kailasa không chỉ có lối kiến trúc tuyệt mỹ, đậm sắc tôn giáo mà còn tạo được ấn tượng mạnh bởi những chi tiết chạm trổ tinh xảo cùng giá trị văn hóa – lịch sử lâu đời.

Ấn Độ được biết đến là cái nôi của Phật giáo, là nơi tọa lạc của rất nhiều ngôi chùa – đền đài cổ kính mang phong cách kiến trúc và văn hóa khác nhau.

Đền Kailasa không chỉ có lối kiến trúc tuyệt mỹ, đậm sắc tôn giáo mà còn tạo được ấn tượng mạnh bởi những chi tiết chạm trổ tinh xảo cùng giá trị văn hóa – lịch sử lâu đời.

Hơn thế, ngôi đền chắc chắn là một trong những thành tựu kiến trúc vĩ đại nhất của nhân loại vì được chạm khắc từ một khối đá khổng lồ.

Đền Kailasa còn được gọi là đền Kailasanatha, cách thành phố Aurangabad 29km về phía tây bắc và là một phần trong quần thể hang động Ellora nổi tiếng. Đây là công trình thứ 16 trong quần thể 34 ngôi đền, tu viện thuộc hang động Ellora, nằm trong các vách đá ở huyện Aurangabad, Maharashtra, Ấn Độ. Mang phong cách kiến trúc Dravidian, đền có chóp vuông với các chi tiết được chạm khắc tỉ mỉ.

Theo truyền thuyết của người Marathi ở Maharashtra, nhà vua trị vì lúc đó rất ốm yếu, và nữ hoàng đã cầu nguyện thần Shiva để chữa trị cho ông. Đổi lại, nữ hoàng hứa sẽ xây dựng một ngôi đền để vinh danh Thần và nhịn ăn cho đến khi việc xây dựng hoàn thành. Thần Shiva chấp thuận điều ước của nữ hoàng và công trình bắt đầu.

Một kiến trúc sư tên Kokasa đã hứa với nữ hoàng ông có thể xây dựng ngôi đền trong một tuần, vì vậy nữ hoàng sẽ không phải nhịn ăn quá lâu và mạo hiểm với sức khỏe của mình. Kokasa dẫn đầu công trình, bắt đầu từ trên đỉnh và chạm khắc tảng đá lớn xuống dưới. Từ đó, tảng đá khổng lồ đã biến thành ngôi đền huyền diệu với những tác phẩm điêu khắc tinh xảo.

Nhìn từ bên ngoài ngôi đền Hindu cổ được tạc từ một khối đá duy nhất này, chúng ta sẽ thấy một kiến trúc hình chữ U. Hai bên khu đền chính là dãy cột cao 30m, trên đó khắc hình của rất nhiều vị thần. Kích thước của sân đền rộng 82 x 46 m.

Trong sân, có một khu thờ trung tâm dành riêng cho thần Shiva – vị thần tối cao tượng trưng cho sự tái tạo và hủy diệt. Trước chính điện là tượng con bò Nandi, vật cưỡi của thần Shiva, nên trước các điện thờ vị thần này luôn có tượng của nó.

Trong khuôn viên của nơi thờ phụng này có rất nhiều tượng voi. Nhiều người hài hước cho rằng, nhìn từ trên cao Kailasa giống như được một đàn voi bảo vệ. Bên trong kiến trúc này là các cột trụ, cửa sổ, các gian phòng. Ở trung tâm chánh điện có một linga bằng đá khổng lồ.

Các vị thần được chạm khắc bên trái lối vào được cho là tín đồ của thần Shiva. Trong khi đó, các vị thần ở bên phải là tín đồ của thần Vishnu – vị thần bảo vệ, đây cũng là một trong 3 vị thần tối tượng của Ấn Độ giáo bên cạnh Shiva và Brahman.

Bên cạnh thần Shiva là 2 cột trụ lớn và những tác phẩm điêu khắc miêu tả những câu chuyện liên quan đến vị thần này. Ngoài ra, còn có các tác phẩm điêu khắc voi ở dưới chân làm ngôi đền trông giống như đang được nâng trên lưng đàn voi… Tất cả các chi tiết đều rất tinh tế.

Không như những ngôi đền cùng niên đại khác, các tảng đá sẽ được đẽo gọt trước, sau đó mới được sử dụng để xây, đền Kailasa là ví dụ duy nhất trên thế giới, nơi núi hoàn toàn được đục đẽo từ tận đỉnh để có thể giữ được hình dạng đặc trưng, kỹ thuật được sử dụng khi xây dựng ngôi đền Kailasa gọi là “khắc từ tảng đá”. Ước tính đã có gần 400.000 tấn đá được dùng để tạo nên công trình này.

Theo nhiều nghiên cứu, việc xây dựng đền bắt đầu từ thế kỷ thứ 8 bởi nhà vua Krishna I, thuộc triều đại Rashtrakuta, có nghĩa là ngôi đền được xây dựng cách đây 1.200 năm. Tuy nhiên, hiện vẫn có nhiều tranh cãi xoay quanh thời điểm và khoảng thời gian để xây dựng công trình kỳ vĩ này.

Có ý kiến cho rằng chỉ mất 18 năm để xây dựng, quan điểm khác quả quyết phải qua nhiều đời vua mới hoàn thiện được đền. Tuy nhiên, người ta vẫn không tài nào hiểu được làm cách nào mà người xưa tách đá tảng ra khỏi núi đá 30m để làm các cột trụ với vài công cụ thô sơ là đục, búa và các vật sắc nhọn như các nhà khảo cổ nhận định khi quan sát các vết đục trên bức tường đá ngoài việc tin vào câu chuyện truyền thuyết kể trên.

Điều thú vị nữa là những câu chuyện phá hủy ngôi đền. Vua Aurangzeb Hồi giáo đã thuê hàng ngàn người đề phá hủy ngôi đền này. Năm 1682, ông ra lệnh phải san bằng tất cả ngôi đền.

Theo những ghi chép sót lại, hàng ngàn công nhân đã cố gắng phá hủy ngôi đền Kailasa trong 3 năm, nhưng sự thực họ đã không thể gây sự thiệt hại nào lớn cho ngôi đền. Họ chỉ phá vỡ được một vài bức tượng, còn ngôi đền thì không thể phá hủy hoàn toàn. Cuối cùng Vua Auranzeb cũng phải từ bỏ nhiệm vụ bất khả thi này. Người Hindu tin rằng đây là sức mạnh của các thần linh.

Đến nay, vẫn không ai giải thích được bằng cách nào người ta có thể tạo ra kiến trúc bí ẩn ấy. Đền Kailasa vẫn là một trong những tác phẩm nghệ thuật Ấn Độ xuất sắc nhất khiến chúng ta ngỡ ngàng, thán phục.

Trần Đức Tân

Theo cstc.cand.com.vn