Jang Song-thaek: Hành trình từ người chú quyền lực tới “kẻ cặn bã”

Jang Song Thaek là chú dượng của đương kim lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, em rể cố Chủ tịch Kim Jong-il và con rể lãnh tụ Kim Nhật Thành. Từng ở đỉnh cao quyền lực, ông này đã “xuống dốc không phanh” với cái kết là vụ xử tử ngày 13/12.

Tình yêu với con gái lãnh tụ

Ông Jang Song-thaek là chồng bà Kim Kyong Hui, con gái lãnh tụ Kim Nhật Thành.

Các nguồn tin khác nhau cho biết ông Jang Song-thaek sinh năm 1946.

Ông Jang là con út trong gia đình có 5 người con, theo trang Giám sát ban lãnh đạo Triều Tiên, một blog chuyên theo dõi các quan chức cấp cao của Triều Tiên. Ông Jang từng học tại Đại học Kim Nhật Thành, nơi ông gặp bà Kim Kyong Hui, con gái người sáng lập ngôi trường và cũng là người sáng lập Triều Tiên.

Có thông tin nói rằng lãnh tụ Kim Nhật Thành ban đầu không ủng hộ cặp đôi và ông Jang khi đó đã bị điều tới Mátxcơva để học cao hơn. Nhưng mối quan hệ giữa ông Jang và bà Kim Kyong Hui vẫn tiếp diễn.

Sau khi từ Liên Xô trở về Triều Tiên, ông Jang và bà Kim kết hôn vào năm 1971 hoặc 1972.

Thăng trầm với cố Chủ tịch Kim Jong-il

Sau đám cưới, ông Jang và vợ đã dần dần thăng tiến trên chính trường Triều Tiên, công tác ở các vị trí khác nhau. Nhưng chỉ tới khi ông Kim Nhật Thành qua đời và Chủ tịch Kim Jong-il kế nhiệm cha năm 1994, ông Jang mới nhận được sự chú ý của những người quan sát Triều Tiên.

Mối quan hệ giữa ông Jang và anh vợ có vẻ thuận lợi trong những ngày đầu ông Kim Jong-il nắm quyền. Một số bức ảnh chụp cố Chủ tịch cho thấy ông Jang đứng bên cạnh, ngay gần chiếc ghế quyền lực tối cao của Triều Tiên.

Nhưng từ năm 2003-2006, ông Jang biến mất một cách bí ẩn và không xuất hiện trước công chúng, làm nảy sinh những câu hỏi về việc liệu ông Jang có làm phật lòng cố Chủ tịch Kim Jong-il hay không.

Theo trang web GlobalSecurity.org tại Mỹ, sự mất tích 3 năm của ông Jang là do các đồn đoán rằng ông này âm mưu tăng cường quyền lực.

Tạo dựng nền tảng cho cuộc tranh giành quyền lực

Nhưng ông Jang lại xuất hiện trước công chúng một cách bí ẩn y như khi ông biến mất vậy.

Vào năm 2007, ông Jang đã được bổ nhiệm làm Giám đốc cơ quan an ninh công cộng của đảng Lao động cầm quyền, theo tờ Chosun Ilbo của Hàn Quốc.

Từ năm 2007 cho tới khi ông Kim Jong-il qua đời năm 2011, ông Jang là một nhân vật cấp cao. Năm 2009, ông được bổ nhiệm vào Ủy ban quốc phòng quốc gia (NDC), cơ quan quân sự tối cao của Triều Tiên, và sau đó là phó chủ tịch NDC vào năm 2010.

Trong thời gian ông Kim Jong-il bị ốm và không xuất hiện trước công chúng, nhiều nhà phân tích tin rằng ông Jang đã tạm thời nắm quyền, một tình thế mà có thể đưa ông Jang vào một cuộc tranh giành quyền lực với người cháu Kim Jong-un trẻ tuổi và thiếu kinh nghiệm.

Ông Jang từng thường xuyên xuất hiện trước công chúng cùng người cháu Kim Jong-un.

Khi Kim Jong-un, vào năm khoảng 28 tuổi, được bổ nhiệm làm lãnh đạo tối cao của Triều Tiên vào năm 2011, một số nhà phân tích đã cảnh báo về khả năng có một cuộc tranh giành quyền lực.

“Có nguy cơ căng thẳng giữa Kim Jong-un và Jang Song-thaek, vốn có thể dẫn tới việc một hoặc 2 người gây ra khủng hoảng để chứng minh quyền lực của chính phủ mới với các lãnh đạo cấp cao khác”, Brittany Damora, một nhà phân tích tại hãng tư vấn rủi ro AKE tại London, nhận định hồi tháng 12/2011.

Bất đồng về tương lai của Triều Tiên

Mặc dù trong 2 năm qua căng thẳng đã gia tăng trên bán đảo Triều Tiên, nhưng một số nhà phân tích cho rằng các bất đồng giữa Kim Jong-un và người chú Jang Song-thaek có thể bắt nguồn từ các quan điểm khác nhau về tương lai của Triều Tiên.

Là một người hoạt bát và tinh tế, chuyên phụ trách mối quan hệ giữa Bình Nhưỡng với Bắc Kinh, ông Jang đã có chuyến thăm cấp cao tới Trung Quốc vào tháng 8/2012, khi ông gặp Chủ tịch Hồ Cẩm Đào.

Hai nước sau đó đã ký kết một loạt các thỏa thuận kinh tế, trong đó có việc phát triển 2 đặc khu kinh tế: Rason, ở bờ biển phía đông Triều Tiên, và Hwanggumphyong, trên biên giới với Trung Quốc.

Một số nhà phân tích tin rằng ông Jang ấn tượng với mô hình kinh tế của Trung Quốc và muốn áp dụng các biện pháp cải cách kinh tế vốn giúp Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

“Kẻ cặn bã hèn hạ xấu xa hơn một con chó”

Ông Jang bị đưa ra xét xử trong một phiên tòa quân sự hôm 12/12. Đây là hình ảnh cuối cùng của ông trước khi bị tử hình.

Về mặt chính thức, truyền thông Triều Tiên chưa từng đề cập tới những bất đồng giữa nhà lãnh đạo Kim Jong-un và người chú dượng.

Nhưng đầu tháng 12, tình báo Hàn Quốc cho biết rằng ông Jang đã bị sa thải khỏi Ủy ban quốc phòng quốc gia quyền lực và 2 trong số các cố vấn của ông này đã bị xử tử.

Vài ngày sau, truyền thông nhà nước Triều Tiên đưa tin, ông Jang đã bị buộc tội tham nhũng, quan hệ bất chính với các phụ nữ, đánh bạc và sử dụng ma túy. Vì các tội danh này, ông Jang đã bị sa thải khỏi mọi chức vụ.

Sau đó, trong một tuyên bố đưa ra ngày 13/12, hãng thông tấn trung ương Triều Tiên KCNA thông báo rằng ông Jang đã bị xử tử vì “các hàn động phản quốc”. KCNA thậm chí còn gọi ông Jang là “kẻ cặn bã hèn hạ xấu xa hơn một con chó”.

Việc bổ sung những lời buộc tội chống lại ông Jang từ các tội danh tương đối nhỏ là đánh bạc và quan hệ với các phụ nữ tới tội phản quốc và nổi dậy diễn ra chỉ trong vòng vài ngày và thông báo về vụ tử hình công khai đã khiến các nhà phân tích ngạc nhiên.

Các bức ảnh chính thức cho thấy ông Jang mặc bộ đồng phục nghiêm trang cúi đầu khi đang bị các binh sĩ giải đi để đối mặt với phiên tòa quân sự.

Sự đối lập giữa một người đàn ông lịch lãm thường xuất hiện bên cạnh người cháu và một nhân vật khúm núm đối mặt với án tử hình đã khiến các nhà quan sát Triều Tiên bị sốc, làm bùng phát tranh luận về việc điều gì đã dẫn tới sự sụp đổ của ông Jang.

Từ một nhân vật nội bộ quyền lực, người từng được xem là “quan nhiếp chính” của nhà lãnh đạo hiện thời, tới “kẻ cặn bã”, vụ phế truất của ông Jang Song-thaek diễn ra nhanh chóng và quyết liệt.

Câu chuyện thực sự của nguyên nhân dẫn tới sự sụp đổ nhanh chóng của ông Jang nhiều khả năng sẽ chỉ được hé lộ dần dần. Trước mắt, các nhà phân tích sẽ tập trung vào việc liệu vụ phế truất ông Jang có ảnh hưởng gì tới an ninh tại một khu vực bất ổn hay không. Và trên hết, giới phân tích sẽ theo dõi xem ai sẽ là người đảm nhận vị trí của ông Jang nhằm cố vấn cho các lãnh đạo Triều Tiên.

An Bình

Tổng hợp

Theo Dantri