Italy ‘oằn mình’ trước trận lụt lịch sử tồi tệ nhất trong 100 năm

Hai đợt mưa diễn ra cách nhau 15 ngày đã đổ xuống Emilia Romagna – một trong những vùng giàu có nhất tại Italy – lượng nước mưa bằng mức trung bình của cả năm, nhấn chìm hàng chục thành phố và thị trấn, gây ra hàng trăm vụ lở đất và làm tê liệt hơn 500 con đường.

Phần lớn diện tích của vùng Emilia Romagna chìm trong nước. Ảnh: AFP/TTXVN

Thiệt hại “không thể đong đếm”

Mưa lớn trút xuống vùng Emilia Romagna từ hôm 17/5, đã gây ra các vụ lũ lụt và sạt lở đất nghiêm trọng. Lượng mưa lớn đã khiến các con sông bị vỡ bờ, đẩy nước tràn qua các thị trấn và nhấn chìm hàng nghìn mẫu đất nông nghiệp.

Thống kê từ chính quyền địa phương cho thấy đã có tổng cộng khoảng 305 vụ lở đất, 23 con sông bị tràn bờ, khoảng 500 con đường bị hư hại hoặc bị phá hủy, ít nhất 100 thành phố, thị trấn bị ngập lụt và hơn 5.000 trang trại chìm trong nước.

Lũ lụt đã khiến ít nhất 14 người thiệt mạng và hơn 36.600 người phải sơ tán, cùng hàng chục nghìn người không có điện. Tại một số khu vực bị ảnh hưởng nặng nhất, người dân phải sống trong tình trạng thiếu nước uống và lương thực.

Thiệt hại vì lũ lụt có thể lên đến nhiều tỷ euro. Tổng liên đoàn Nông nghiệp Italy (Confagricontura) ước tính mức thiệt hại kinh tế của hai đợt mưa lũ lịch sử này có thể cao gấp 3 lần so với thiệt hại kinh tế 13 tỷ euro mà trận động đất kinh hoàng năm 2012 gây ra.

Chủ tịch vùng Emilia Romagna Stefano Bonaccini đã so sánh trận lụt lịch sử vừa qua với một trận động đất. “Chúng ta đã tái xây dựng gần như mọi thứ, nhưng hôm nay chúng ta lại đang hứng chịu một trận động đất khác”, Chủ tịch Bonaccini phát biểu tại một cuộc họp báo mới đây.

“Nhìn từ trên cao, vùng này trông giống như đã bị đánh bom. Ở một số khu vực, chúng tôi sẽ phải xây dựng lại những con đường mới, thay đổi hoàn toàn hình dạng của mạng lưới đường bộ”, bà Irene Priolo – Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc Bảo vệ Dân sự vùng Emilia Romagna – miêu tả. Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Bologna, ông Matteo Lepore đánh giá sẽ phải mất “hàng tháng và ở một số nơi có thể hàng năm” để sửa chữa đường sá và cơ sở hạ tầng.

Khẩn trương công tác cứu trợ

Lực lượng cứu hộ triển khai công tác ở Ravenna, Italy, ngày 21/5/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngay sau khi mưa lớn kéo dài khiến nhiều vùng rơi vào trạng thái bị cô lập, lực lượng cứu hộ khẩn cấp Italy đã lên đường vào những khu vực hiểm nguy, đưa người cao tuổi và người khuyết tật mắc kẹt đến nơi an toàn. Lực lượng cứu hỏa Italy đã thực hiện 2.000 hoạt động cứu hộ trên khắp Emilia Romagna và tại một số khu vực ở trung tâm Marche cũng bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.

Sáng 23/5, người dân đã bắt đầu nỗ lực khắc phục hậu quả sau khi nước rút, trong đó tập trung khôi phục kết nối Internet cho các bệnh viện, công sở, trường học và những vùng dân cư bị cô lập. Chính quyền khu vực cũng đã phân bổ 100 thiết bị kết nối Internet vệ tinh Starlink, do SpaceX sản xuất, tại các khu vực lân cận Ravenna – vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong đợt lũ lụt.

Cùng ngày, Thủ tướng Giorgia Meloni cho biết Italy đã phê duyệt gói cứu trợ khẩn cấp trị giá hơn 2 tỷ euro để giúp đỡ các khu vực bị lũ lụt. Nhà lãnh đạo đã gọi gói cứu trợ này là “phản ứng quan trọng đầu tiên với khu vực bị ảnh hưởng”.

Gói cứu trợ sẽ bao gồm việc tạm hoãn nộp thuế, chi phí dịch vụ công cũng như các khoản vay chính phủ; chi trả tới 3.000 euro cho những người không thể làm việc do lũ lụt; và hàng chục triệu euro trợ cấp và cho vay với các doanh nghiệp, cũng như để tái thiết cơ sở hạ tầng, tiến hành kiểm tra giám sát y tế và an toàn tại những khu vực chịu thiệt hại nặng. Đây cũng là một trong những gói cứu trợ lớn nhất sau một thảm họa thiên tai quốc gia ở Italy.

Trong số các biện pháp, chính phủ đã tuyên bố tăng 1 euro đối với vé vào cửa các bảo tàng nhà nước của Italy từ ngày 15/6 đến ngày 15/9. Chính phủ giải thích tiền thu được sẽ được sử dụng để bảo vệ các đồ tạo tác văn hóa trong vùng lũ lụt.

Trong khi đó, một số nhóm tư nhân đã cam kết tài trợ để giúp vùng lũ lụt tái thiết, bao gồm tập đoàn ô tô Italy-Pháp Stellantis với cam kết viện trợ 1 triệu euro, nhà sản xuất ô tô hạng sang Ferrari, tập đoàn các thương hiệu xa xỉ của Pháp LVMH và tập đoàn Kering, chủ quản của nhà mốt Italy Gucci.

Ông Bonaccini đã đệ trình một danh sách các yêu cầu hỗ trợ đối với chính phủ và cho rằng Emilia Romagna cần một kế hoạch toàn diện để tái thiết, duy trì và đảm bảo an toàn trước các rủi ro thiên tai.

Đây là trận lụt nghiêm trọng nhất trong vòng 100 năm qua và cũng là lần thứ 2 trong tháng này vùng Emilia-Romagna hứng chịu thiên tai.

Vùng Emilia Romagna đặc biệt dễ bị tổn thương vì biến đổi khí hậu, do vị trí nằm giữa dãy núi Apennine và biển Adriatic. Viện nghiên cứu và bảo vệ môi trường Italy (ISPRA) đã xác định Emilia-Romagna là một trong những khu vực có nguy cơ lũ lụt cao nhất tại Italy.

Theo lý giải của các chuyên gia, nguyên nhân trực tiếp của trận lũ lụt lịch sử là hiện tượng thời tiết cực đoan. Trong điều kiện khí hậu thay đổi, lượng mưa sẽ nhiều hơn, nhưng mưa sẽ rơi vào ít ngày hơn và gây ra những trận mưa như trút nước. Điều này càng nguy hiểm hơn khi mặt đất khô, không thấm nước sau những đợt hạn hán kéo dài.

Các chuyên gia cảnh báo hiện tượng thời tiết khắc nghiệt ở Địa Trung Hải trở thành điều bình thường mới, đòi hỏi Italy phải thích nghi và suy nghĩ lại về các biện pháp phòng chống lũ lụt trên toàn quốc. Theo nhóm môi trường Legambiente, năm 2022, Italy ghi nhận 310 hiện tượng thời tiết cực đoan khiến 29 người thiệt mạng.