Italy đề xuất NATO bảo vệ Ukraine theo Điều 5 mà không cần kết nạp

Theo Financial Times, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni ngày 6/3 đề xuất Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ( NATO ) có thể mở rộng sự bảo vệ theo Điều 5 cho Ukraine mà không cần kết nạp Kiev làm thành viên chính thức.

Trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN

Điều 5 trong Hiệp ước NATO quy định nguyên tắc phòng thủ tập thể, theo đó, các nước thành viên cam kết bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp một nước bị tấn công.

“Chúng ta cần suy nghĩ về các giải pháp mang tính bền vững hơn”, bà Meloni phát biểu bên lề hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels. “Điều này khác với việc gia nhập NATO, nhưng nó đồng nghĩa với việc mở rộng sự bảo vệ mà các nước NATO đang có cho Ukraine”, bà nói thêm.

Bà Meloni cũng loại trừ khả năng gửi quân đội Italy đến để thực thi thỏa thuận ngừng bắn có thể có ở Ukraine, đồng thời nói thêm rằng việc triển khai “quân đội châu Âu, Pháp hoặc Anh, là quyết định khó khăn nhất … Tôi vẫn rất bối rối trước đề xuất này”.

Khi được hỏi FT hỏi về sự khác biệt giữa đề xuất của Thủ tướng Meloni và việc trao cho Ukraine tư cách thành viên đầy đủ của NATO, một phát ngôn viên của chính phủ Italy cho biết động thái này sẽ đảm bảo rằng điều khoản phòng thủ chung sẽ được kích hoạt “để bảo vệ Ukraine … ngay cả trên lãnh thổ bên ngoài NATO, bất kể Kiev có tư cách thành viên hay không”.

Hiện tại, các quốc gia châu Âu, chủ yếu do Anh và Pháp dẫn đầu, đang xây dựng một liên minh sẵn sàng hành động để giám sát lệnh ngừng bắn tiềm tàng tại Ukraine. Ngoài EU, một số nước như Canada, Australia và Ireland cũng tỏ ý sẵn sàng tham gia vào sứ mệnh này.

Hồi tháng 7/2024, các đồng minh NATO đã tái khẳng định con đường gia nhập “không thể đảo ngược” của Ukraine vào liên minh. Tuy nhiên, bất chấp nhiều lời kêu gọi, NATO vẫn chưa đưa ra lời mời chính thức dành cho Kiev.

Phát biểu của bà Meloni lần này là dấu hiệu rõ ràng nhất về quan điểm của Italy đối với các cam kết an ninh tiềm năng dành cho Ukraine. Tuy nhiên, đề xuất của bà khó có thể nhận được sự ủng hộ từ Mỹ.

Washington đến nay vẫn ủng hộ ý tưởng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu để giám sát một lệnh ngừng bắn tại Ukraine, nhưng chưa cam kết bất kỳ đảm bảo an ninh cụ thể nào.

Những phát biểu của bà Meloni cũng phản ánh một thực tế rằng các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn chưa đưa ra được giải pháp cụ thể về cách bảo đảm an ninh lâu dài cho Ukraine nếu thiếu sự hậu thuẫn từ Mỹ.

Khi được hỏi về vấn đề này, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đều né tránh trả lời trực tiếp. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa nhấn mạnh rằng chính Ukraine vẫn là yếu tố quan trọng nhất bảo đảm an ninh cho chính mình, theo phóng viên của Ukrinform.

“Kể từ ngày 24/2/2022, quân đội Ukraine đã kiên cường chống trả. Nhiều người từng cho rằng họ sẽ không thể trụ vững quá ba ngày, rồi ba tuần – nhưng đến nay, họ đã chiến đấu hơn ba năm. Chúng tôi đã sát cánh cùng Ukraine ngay từ đầu và sẽ tiếp tục ủng hộ ngay cả sau khi xung đột kết thúc, khi Ukraine trở thành thành viên tương lai của EU. Chúng tôi cũng đã quyết định sẽ xem xét các khả năng trong khuôn khổ EU để đóng góp vào các cam kết bảo đảm an ninh”, ông Costa nói.

Theo ông, bảo đảm an ninh cho Ukraine không chỉ quan trọng với châu Âu mà còn có ý nghĩa toàn cầu. Ông khẳng định cuộc chiến này không chỉ là vấn đề của riêng Ukraine mà còn liên quan đến luật pháp quốc tế, trật tự toàn cầu dựa trên luật lệ, chủ quyền quốc gia , toàn vẹn lãnh thổ và an ninh biên giới.

Ông cũng cho biết, 7 thành viên châu Âu đã nhất trí cung cấp thêm 15 tỷ euro viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine trong một cuộc họp đặc biệt của Hội đồng châu Âu diễn ra tại Hội nghị thượng đỉnh EU ngày 6/3.