Israel và Thổ Nhĩ Kỳ khôi phục hoàn toàn quan hệ ngoại giao

Hoàng Trang23:50 17/08/2022

Thổ Nhĩ Kỳ nằm trong số các quốc gia có cộng đồng Hồi giáo chiếm số đông đầu tiên công nhận nền độc lập của Israel, song mối quan hệ giữa hai nước đã suy yếu theo thời gian.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu (bên phải) và người dồng cấp Israel khi đó Yair Lapid trong cuộc gặp ở Ankara. Ảnh: AFP

Hãng thông tấn AFP đưa tin Văn phòng Thủ tướng Israel Yair Lapid ngày 17/8 ra thông báo cho biết Tel Aviv và Ankara đã quyết định khôi phục hoàn toàn các quan hệ ngoại giao, cũng như nối lại hoạt động của đại sứ quán và tổng lãnh sự quán tại nước bạn.

Tuyên bố của Văn phòng Thủ tướng Israel Yair Lapid cho biết: “Việc nâng cấp quan hệ sẽ góp phần làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa nhân dân hai nước, mở rộng quan hệ kinh tế, thương mại và văn hóa cũng như tăng cường ổn định khu vực”.

Động thái trên xảy ra trong bối cảnh mối quan hệ song phương đang được cải thiện rõ rệt.

Theo Đài Sputnik, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu xác nhận hai bên đang tiến hành khôi phục quan hệ ngoại giao, sau khi xảy ra vụ tranh cãi lớn vào năm 2010 khiến Tel Aviv và Ankara triệu hồi đại sứ và tổng lãnh sự của họ.

Ông Cavusoglu đã công bố nỗ lực khôi phục quan hệ ngoại giao cấp cao với Israel vào ngày 23/6 sau cuộc gặp với người đồng cấp Israel khi đó là Bộ trưởng Ngoại giao Yair Lapid.

Vì sao Iran thay thế lãnh đạo tình báo khét tiếng?

Iran sa thải ông Hossein Taeb sau khi hứng chịu nhiều thất bại liên tiếp. Nội bộ Iran bất ổn do nhiều gián điệp Israel phá rối, trong khi có nguy cơ rạn nứt với Thổ Nhĩ Kỳ.

Hossein Taeb, giáo sĩ 59 tuổi giữ chức lãnh đạo tình báo của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) hùng mạnh, từng là nhân vật khét tiếng và dường như không ai có thể đụng vào.

Đó là ông trước khi bị sa thải đột ngột vào tuần trước. Ông là một mục tiêu của chiến dịch lấn át không ngừng của Israel nhằm phá hoại an ninh của Iran bằng việc tấn công giới chức và các địa điểm quân sự của Iran.

Việc Iran bị tố âm mưu hãm hại công dân Israel ở Thổ Nhĩ Kỳ đã gây ra rạn nứt ngoại giao với Ankara, một đồng minh quan trọng của Tehran. Theo nguồn tin từ tình báo Israel yêu cầu giấu tên, cán cân quan hệ đã mất cân bằng.

Học thuyết "vòi bạch tuộc"

Video đang HOT

Theo ông Mohammad Ali Abtahi, cựu phó tổng thống Iran và là giáo sĩ theo chủ nghĩa cải cách, việc sa thải ông Taeb là một cách Tehran thừa nhận rằng Iran đòi hỏi sự lãnh đạo mới, thiết lập lại các chiến lược và giao thức mới để đối mặt với Israel.

Ông Abtahi nói qua điện thoại từ Tehran: "Các vi phạm an ninh bên trong Iran và phạm vi hoạt động rộng lớn của Israel đã thực sự làm suy yếu tổ chức tình báo mạnh nhất của chúng tôi. Sức mạnh an ninh của chúng tôi luôn là nền tảng của đất nước và đã bị tổn hại từ lâu".

Các thành viên IRGC ở Tehran vào năm 2019. Ảnh: AFP .

Nhiều lời kêu gọi khai trừ ông Taeb ngày càng tăng, sau khi tướng Ali Nasiri - một chỉ huy cấp cao của IRGC bị bắt bí mật vì cáo buộc làm gián điệp cho Israel.

Ông đã bị bắt giữ hai tháng sau khi nhiều nhân viên trong chương trình phát triển tên lửa của Bộ Quốc phòng bị bắt vì nghi làm rò rỉ thông tin quân sự mật, trong đó có bản thiết kế tên lửa cho Israel.

Trong nhiều năm qua, Israel đã tăng cường phạm vi và tần suất các cuộc tấn công từ trong Iran, kể cả các khu vực hạt nhân và quân sự mà IRGC chịu trách nhiệm bảo vệ.

Một quan chức Israel nói rằng một phần của chiến lược này là khiến IRGC yếu thế trong cuộc chiến ngầm với Israel, nhằm gây xung đột giữa các nhà lãnh đạo chính trị, phía quốc phòng và tình báo.

Hôm 27/6, ba nhà máy thép của Iran, trong đó có Khuzestan Steel thuộc sở hữu nhà nước, đã bị tấn công mạng, buộc một nhà máy phải dừng sản xuất. Đây là ba nhà máy cung cấp thép chính cho IRGC.

Nhóm tin tặc Gonjeshke Darande đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Cũng chính nhóm này đã thực hiện một vụ tấn công mạng khác vào tháng 11/2021, làm vô hiệu hóa các trạm xăng trên khắp Iran. Trong khi Mỹ cho rằng Israel có liên quan, thì giới chức Israel từ chối xác nhận nguồn gốc của các cuộc tấn công.

Iran thừa nhận mạng lưới gián điệp của Israel đã thâm nhập sâu vào nhiều cấp thành viên trong giới an ninh Iran. Một cựu lãnh đạo tình báo Iran đã cảnh báo từ năm ngoái rằng các cán bộ nên tự lo cho mạng sống của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn, Keren Hajioff, cố vấn cấp cao của cựu Thủ tướng Naftali Bennett của Israel, cho biết rằng chiến lược nhắm vào Iran là một phần trong học thuyết "vòi bạch tuộc" của ông Bennett.

Bà nói: "Trước đây, Israel tập trung chiến lược vào các 'xúc tu' ủy nhiệm của Iran trên nhiều khu vực, ở Lebanon, Syria và dải Gaza. Còn giờ đây, học thuyết mới sẽ thay đổi mô hình chiến lược: Tiến thẳng đến phần đầu".

Các đặc vụ Israel đã thực hiện các vụ ám sát bằng robot được điều khiển từ xa, trong các vụ lái xe xả súng, điều khiển máy bay không người lái vào các cơ sở tên lửa và hạt nhân, đồng thời bắt cóc và thẩm vấn một đặc vụ của IRGC tại Iran.

Áp lực từ Israel

Ông Taeb được bổ nhiệm làm lãnh đạo tình báo của IRGC vào năm 2009, trong bối cảnh cả nước bất ổn về các cuộc bầu cử tổng thống. Trước đây ông từng là chỉ huy của Basij, một lực lượng dân quân khét tiếng.

Trước khi bị sa thải, Hossein Taeb là một cái lãnh đạo đáng gờm tại Iran. Ảnh: Iranintl.

Ông Taeb đã thực thi các cuộc đàn áp có hệ thống, nâng tổ chức tình báo từ một đơn vị an ninh ít người biết đến thành một tổ chức hoạt động gián điệp đáng sợ nhất cả nước.

Ông Taeb cũng là một đồng minh thân tín của nhà lãnh đạo tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei, đã quản thúc các nhà lãnh đạo đối lập tại gia, giải tán nhiều nhóm xã hội dân sự, bắt giữ các nhà hoạt động và người mang hai quốc tịch cũng như bắt cóc những người chống đối ở các nước láng giềng.

Một người chống đối đã bị hành quyết sau khi bị áp tải trở về Iran. Trong một video ca ngợi ông Taeb do IRGC mới phát hành, những hành động đó được coi là "thành tích".

Nhưng gần đây, ông Taeb đã phải chịu áp lực phải loại bỏ tận gốc mạng lưới gián điệp của Israel ở Iran và tổ chức tấn công đáp trả.

Còn tướng Nasiri, từng là chỉ huy cấp cao của Đơn vị Bảo vệ Thông tin thuộc IRGC, có nhiệm vụ giám sát công việc của tổ chức. Việc ông bị bắt giữ, kết hợp với các cuộc tấn công liên tục của Israel, đã làm xáo trộn giới lãnh đạo ở Tehran.

Một số người bắt đầu âm thầm kêu gọi ông Taeb từ chức hoặc cách chức. Tuy nhiên, ông đã yêu cầu thêm ở lại một năm nữa để sửa chữa các vi phạm an ninh.

Xung đột với đồng minh

Ngày 18/6, một tình báo viên Israel giấu tên tiết lộ Iran đang lên kế hoạch tấn công nhằm vào khách du lịch và công dân Israel ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Ban chỉ huy Chống khủng bố của Israel đã nâng cảnh báo đối với Thổ Nhĩ Kỳ lên mức cao nhất và yêu cầu tất cả công dân Israel ở Istanbul phải tự trốn trong phòng khách sạn.

Bộ trưởng Ngoại giao Yair Lapid của Israel cùng người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, Mevlut Cavusoglu vào tuần trước. Ảnh: Getty Images.

Giới chức tình báo nói rằng Israel đã liên hệ Thổ Nhĩ Kỳ và thông báo việc ông Taeb đứng sau âm mưu, điều mà họ cho là để trả đũa cho vụ sát hại Đại tá Sayad Khodayee, phó chỉ huy của một đơn vị IRGC ngầm, vào tháng 5.

Theo Saeed Khatibzadeh, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Iran, cáo buộc của Israel rằng Tehran đã lên kế hoạch tấn công người Israel ở Thổ Nhĩ Kỳ là "lố bịch" và "là một kịch bản được dàn dựng để làm tổn hại mối quan hệ của hai quốc gia Hồi giáo".

Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ 5 người Iran và 3 người Thổ Nhĩ Kỳ bị tình nghi có liên quan đến âm mưu này, thu giữ 2 khẩu súng lục, 2 bộ giảm thanh, các tài liệu cũng như thiết bị số chứa danh tính và địa chỉ của nhiều cá nhân trong danh sách tiêu diệt.

Ông Bennett, thủ tướng Israel, cho biết việc hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ đã mang lại kết quả. Hôm 30/6, trong cuộc họp báo của ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, Mevlut Cavusoglu, với người đồng cấp Israel, ông nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tha thứ cho các "cuộc dàn xếp" và "các cuộc tấn công khủng bố" trên đất của mình.

Một liên minh khu vực giữa các nước Ả Rập và Israel đang hình thành để chống lại Iran. Cuộc khủng hoảng sẽ đẩy Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh khu vực quan trọng của Tehran, xích lại gần hơn với Israel.

Hôm 26/6, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian đã có mặt ở Thổ Nhĩ Kỳ để gặp Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Bộ trưởng Ngoại giao Cavusoglu để thảo luận về cuộc khủng hoảng.

Một số nhà lập pháp bảo thủ ở Iran đã nói rằng việc thay thế ông Taeb không có gì lạ và nhiệm kỳ của ông chỉ đơn giản là kết thúc. Ý kiến khác cho rằng việc đó là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử.

Người thay thế ông Taeb là tướng Mohammad Kazemi, lãnh đạo Đơn vị Bảo vệ Tình báo thuộc IRGC. Ông Taeb đã được chuyển sang làm cố vấn cho Tư lệnh lực lượng IRGC.

Hossein Dalirian, một nhà phân tích thuộc IRGC, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn: "Cần phải thay máu người lãnh đạo để quản lý tốt hơn trong tương lai".

Tiến trình gia nhập NATO của Phần Lan và Thuỵ Điển vẫn "giậm chân tại chỗ" Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố, các cuộc thảo luận giữa nước này với Phần Lan và Thụy Điển về tư cách thành viên NATO sẽ tiếp tục, tuy nhiên chỉ khi các mối quan tâm của họ được giải quyết thì quá trình đàm phán này mới đạt tiến triển. "Tiến trình của cuộc đàm phán sẽ phụ thuộc vào các bước thực...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: israel. thổ nhĩ kỳ đại sứ quán tel aviv quan hệ ngoại giao thủ tướng israel ankara ngoại trưởng thổ nhĩ kỳ yair lapid mevlut cavusoglu

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Ông Trump tận dụng cơ hội ông Biden ân xá cho con trai?01:28

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Mỹ tấn công mục tiêu ở Syria, Iran cân nhắc triển khai quân08:28

Nga tuyên bố chưa thể đàm phán với Ukraine08:20

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Ông Trump nói Canada, Mexico nên thành tiểu bang Mỹ vì đang nhận 'trợ cấp'08:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Giáo hoàng Francis tiết lộ từng là mục tiêu của âm mưu ám sát

22:08:31 18/12/2024

Giáo hoàng Francis tiết lộ rằng ông là mục tiêu của một vụ đánh bom liều chết trong chuyến thăm Iraq cách đây 3 năm, theo Reuters hôm nay 18.12.

Ngoại trưởng Malaysia sẽ bị phạt vì hút thuốc ở quán ăn ven đường

22:05:05 18/12/2024

Hôm nay (18.12), Bộ trưởng Y tế Malaysia Dzulkefly Ahmad cho biết Ngoại trưởng nước này Mohamad Hasan sẽ bị phạt vì bị bắt gặp hút thuốc ở quán ăn ven đường.

Nga xử một công dân về tội cố đầu độc binh sĩ để ủng hộ Ukraine

22:02:36 18/12/2024

Hãng thông tấn RIA Novosti dẫn thông báo từ FSB cho hay tòa án đã tuyên án người đàn ông nói trên, một cư dân ở thành phố Barnaul thuộc vùng Altai của Nga, phạm tội cố ý tấn công và cố ý phản quốc , theo AFP.

Trung Quốc phóng loạt vệ tinh cạnh tranh với Starlink của SpaceX

21:52:04 18/12/2024

Trung Quốc ngày 16.12 phóng những vệ tinh đầu tiên thuộc nhóm vệ tinh Quốc Võng, một động thái làm tăng phần quyết liệt cho cuộc chạy đua cung cấp dịch vụ internet băng thông rộng trên không gian ở cả trong nước lẫn quốc tế.

Học sinh xả súng tại trường có 400 học sinh ở Mỹ, Tổng thống Biden lên tiếng

21:46:51 18/12/2024

Một học sinh ngày 16.12 đã nổ súng tại một trường học ở bang Wisconsin của Mỹ, khiến 2 người thiệt mạng và nhiều người bị thương.

Canada tăng ngân sách an ninh biên giới sau lời dọa tăng thuế của ông Trump

21:36:43 18/12/2024

Chính phủ Canada đề xuất 1,3 tỉ CAD (913,05 triệu USD) cho an ninh biên giới sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế lên Ottawa.

Sự trỗi dậy của quyền lực Thổ Nhĩ Kỳ

21:34:53 18/12/2024

Không chỉ nâng cao ảnh hưởng mạnh mẽ ở khu vực Trung Đông sau diễn biến tại Syria, Thổ Nhĩ Kỳ thời gian qua không ngừng tăng cường quyền lực ở cả Trung Đông lẫn châu Âu.

Ông Trump công bố khoản đầu tư 100 tỉ USD từ SoftBank

21:29:00 18/12/2024

Ông Trump khen ngợi ông Son là một trong những lãnh đạo doanh nghiệp thành đạt nhất thời đại và cho rằng khoản đầu tư là bằng chứng cho sự tự tin vào tương lai nước Mỹ.

Binh sĩ Triều Tiên bắn nhầm làm 8 binh sĩ Nga thiệt mạng?

21:26:46 18/12/2024

Tình báo Ukraine cho biết binh sĩ CHDCND Triều Tiên đã bắn nhầm vào lực lượng Nga trong lúc chống lực lượng Ukraine tại tỉnh Kursk.

Iran nói án tử với Thủ tướng Israel không phải bất khả thi

21:07:53 18/12/2024

Thứ trưởng Ngoại giao Iran cho rằng các nước ủng hộ Palestine nên cân nhắc ban hành án tử cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vì chiến sự tại Dải Gaza.

Philippines và Nhật Bản sẽ triển khai lực lượng quân sự trên lãnh thổ của nhau

21:05:24 18/12/2024

Philippines có Thỏa thuận Lực lượng thăm viếng (VFA) với Mỹ và Úc. Trong khi Nhật cũng có các thỏa thuận RAA tương tự với Úc, Anh và đang đàm phán một thỏa thuận với Pháp.