Israel cắt điện tại Gaza, gia tăng sức ép lên Hamas giữa lúc đàm phán bế tắc

Theo tờ Guardian ngày 9/3, Israel tuyên bố sẽ cắt toàn bộ nguồn cung điện còn lại cho Dải Gaza trong bối cảnh các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắ.n đang gặp khó khăn.

Đống đổ nát sau cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza. Ảnh: IRNA/TTXVN

Động thái này được xem là một biện pháp nhằm gia tăng áp lực lên Hamas, trong khi tiến trình thương lượng đa phương chưa đạt được kết quả cụ thể.

Hậu quả của quyết định này đối với khoảng 2,3 triệu cư dân tại Gaza vẫn chưa rõ ràng, do phần lớn người dân tại đây đã phải dựa vào máy phát điện chạy bằng dầu diesel. Tuy nhiên, các tổ chức nhân đạo cảnh báo rằng hai nhà máy khử muối còn hoạt động có thể sẽ phải đóng cửa, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước sạch. Một số chuyên gia cũng lo ngại rằng hệ thống xử lý nước thải có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng và làm gia tăng nguy cơ về sức khỏe cộng đồng.

Bộ trưởng Năng lượng Israel Eli Cohen cho biết Tel Aviv sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo việc trao trả con tin Israel và khẳng định Hamas không thể tiếp tục kiểm soát Gaza sau xung đột.

Hamas đã lên án quyết định của Israel và cho rằng hành động này nhằm gây sức ép lên người dân Gaza. Thành viên Bộ chính trị Hamas Izzat al-Rishq tuyên bố việc cắt điện diễn ra sau khi Israel đã hạn chế nguồn cung lương thực, thuố.c men và nước vào khu vực này.

Israel đang tìm cách buộc Hamas chấp nhận kéo dài giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắ.n đến giữa tháng 4, sau khi thỏa thuận hiện tại chính thức hết hiệu lực vào cuối tuần trước. Tel Aviv đã ngừng mọi nguồn cung hàng hóa vào Gaza, cáo buộc Hamas chiếm viện trợ và kiểm soát quá trình phân phối. Đồng thời, quân đội Israel tăng cường các cuộc không kích vào các mục tiêu tại Gaza và thông báo rằng một chiến dịch quân sự quy mô lớn đang được chuẩn bị.

Quân đội Israel (IDF) xác nhận đã tiến hành không kích vào phía bắc Gaza ngày 9/3, nhắm vào các tay sún.g được cho là đang đặt thiết bị nổ gần các vị trí của quân đội Israel. Một ngày trước đó, một cuộc không kích tại Rafah, phía nam Gaza, đã được thực hiện nhằm vào một nhóm nghi phạm và một máy bay không người lái được cho là xâm nhập từ lãnh thổ Israel.

Tel Aviv muốn Hamas thả thêm nhiều con tin trong tổng số 58 người mà nhóm này và các đồng minh tại Gaza đang giam giữ. Các báo cáo tình báo cho rằng chỉ còn chưa đến một nửa số con tin này còn sống. Hamas từ chối gia hạn lệnh ngừng bắ.n và yêu cầu bắt đầu ngay lập tức giai đoạn thứ hai của đàm phán, với mục tiêu chấm dứt hoàn toàn xung đột.

Trong cuộc gặp với các nhà trung gian tại Cairo cuối tuần qua, Hamas nhấn mạnh yêu cầu nối lại viện trợ nhân đạo cho Gaza mà không có bất kỳ điều kiện ràng buộc nào. Người phát ngôn Hamas Hazem Qassem kêu gọi các bên trung gian gồm Ai Cập, Qatar và Mỹ đảm bảo rằng Israel tuân thủ các điều khoản đã thỏa thuận và tiến hành giai đoạn hai của đàm phán.

Hamas đưa ra một số yêu cầu trong giai đoạn tiếp theo, bao gồm trao đổi tù nhân, trong đó những người Palestine bị giam giữ tại Israel sẽ được thả để đổi lấy con tin. Ngoài ra, Hamas yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza, thiết lập lệnh ngừng bắ.n lâu dài và dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa.

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu xác nhận sẽ cử phái đoàn đến Doha vào ngày 10/3 để tiếp tục các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắ.n.

Một diễn biến đáng chú ý khác là các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và Hamas, vốn chưa từng có tiề.n lệ, với mục tiêu đảm bảo việc giải phóng năm công dân Mỹ đang bị Hamas giam giữ. Chỉ một trong số này được cho là còn sống.

Đặc phái viên Mỹ tham gia đàm phán, ông Adam Boehler, cho biết cuộc gặp với Hamas ngày 9/3 diễn ra tích cực và bày tỏ lạc quan rằng một thỏa thuận trao đổi con tin có thể đạt được trong vài tuần tới. Trả lời CNN, ông cho rằng có cơ sở để tin tưởng vào khả năng tiến tới một thỏa thuận toàn diện, không chỉ giới hạn trong việc trao đổi con tin người Mỹ.

Thỏa thuận ngừng bắ.n đạt được vào tháng 1 đã giúp tạm ngừng sau 15 tháng giao tranh tại Gaza, nơi toàn bộ người dân đã phải di dời, nhiều khu vực bị tàn phá nặng nề và hơn 48.000 người thiệ.t mạn.g, phần lớn là dân thường.

Giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận kéo dài sáu tuần, trong đó 25 con tin Israel được trao trả, cùng với hà.i cố.t của tám người khác, để đổi lấy khoảng 1.800 tù nhân Palestine bị giam giữ tại Israel. Thỏa thuận cũng cho phép hàng viện trợ nhân đạo, thực phẩm và hỗ trợ y tế vào Gaza.

Tuy nhiên, kể từ khi Israel ngừng cung cấp viện trợ, một số chuyên gia nhân quyền của Liên hợp quốc đã cáo buộc Tel Aviv sử dụng chiến thuật phong tỏa để gây sức ép lên dân thường Gaza.

Trong bối cảnh xung đột tiếp tục diễn biến phức tạp, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước cảnh báo rằng nếu Hamas không thả toàn bộ con tin còn lại, ông sẽ tiếp tục gây sức ép quân sự lên Gaza.

Vào tháng 2, Tổng thống Trump từng đề xuất rằng Mỹ nên giám sát kế hoạch tái thiết Gaza theo hướng phát triển du lịch, một ý tưởng vấp phải nhiều tranh cãi. Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich tuyên bố rằng chính phủ đang xem xét thành lập một cơ quan quản lý di cư để hỗ trợ những người dân Gaza muốn rời khỏi khu vực này vĩnh viễn.

Các nước Arab đề xuất một kế hoạch thay thế, trong đó việc tái thiết Gaza sẽ được tài trợ thông qua một quỹ tín thác, với Chính quyền Palestine có trụ sở tại Ramallah trở lại quản lý khu vực này.

Tại Israel, áp lực đối với chính phủ Thủ tướng Netanyahu đang gia tăng. Cuối tuần qua tại Tel Aviv, hàng trăm người thân của các con tin Israel đã tổ chức biểu tình, yêu cầu chính phủ thực hiện đầy đủ thỏa thuận ngừng bắ.n nhằm đảm bảo an toàn cho con tin.