IS rao bán con tin – bài toán mới cho Trung Quốc

Liệu Trung Quốc có mạnh tay hơn trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo cực đoan nếu quả thực công dân nước này đang bị chúng giam giữ hay không, giới phân tích đặt câu hỏi và theo dõi động tĩnh từ Bắc Kinh.

IS đăng hình ảnh hai con tin, một đến từ Na Uy (trái), một đến từ Trung Quốc, trên tạp chí của tổ chức để đòi tiền chuộc. Ảnh: PressTV

Nhà nước Hồi giáo (IS) hôm 9/9 đăng tải hình ảnh hai người đàn ông mặc bộ đồ liền màu vàng cùng thông điệp “để bán” trên ấn phẩm Dabiq của tổ chức. Nhóm phiến quân yêu cầu một khoản tiền chuộc nhưng không nêu rõ con số cụ thể. Theo những gì IS công bố, ông Fan Jinghui, 50 tuổi, nhà tư vấn độc lập đến từ Bắc Kinh, là một trong hai con tin bị bắt giữ.

Các nhà phân tích hy vọng rằng việc lần đầu tiên một công dân Trung Quốc bị rơi vào tay IS có thể khiến nước này tăng vai trò trong cuộc chiến ngăn chặn sự lây lan của chủ nghĩa cực đoan trên toàn cầu, theo New York Times.

IS là những kẻ “chống lại nhân loại”, ông Pan Zhiping, giáo sư tại Đại học Tân Cương, miền tây Trung Quốc, nói. “Nếu ta thờ ơ, chúng sẽ ngày một lớn mạnh và gieo rắc tư tưởng cho các nhóm cực đoan khác trên toàn thế giới”.

Chính quyền Trung Quốc chưa cho thấy bất kỳ dấu hiệu nào thể hiện rằng họ có ý định thực hiện những động thái cứng rắn nhằm vào IS. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho hay nhà chức trách đang cố gắng xác minh mọi chi tiết liên quan.

“Chính phủ Trung Quốc muốn nhắc lại rằng chúng tôi kiên quyết phản đối mọi hành vi bạo lực nhắm tới các công dân vô tội”, ông Hồng tuyên bố trong cuộc họp báo ở Bắc Kinh.

Trung Quốc trước đây hạn chế đóng góp quá nhiều vào các chiến dịch chống chủ nghĩa cực đoan ở nước ngoài vì lo ngại sẽ bị cuốn vào những xung đột không mong muốn. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của IS đang mang đến những áp lực mới khiến Bắc Kinh phải thay đổi và rất có thể vụ việc con tin Trung Quốc bị bắt cóc sẽ là sự kiện khởi phát, bình luận viên Javier C. Hernandez đánh giá.

Giới phân tích dự đoán Bắc Kinh trong tương lai còn phải đối mặt với nhiều mối đe dọa hơn nữa từ IS nếu tổ chức này tiếp tục bành trướng. Nhận định trên xuất phát từ thực tế Trung Quốc có rất nhiều lợi ích về dầu mỏ ở Trung Đông, nơi IS đang mở rộng tầm ảnh hưởng. Khi các mỏ dầu quan trọng rơi vào tay quân khủng bố, nguồn nhiên liệu cần thiết phục vụ cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của Trung Quốc cũng vì thế mà sụt giảm, gây tác động không nhỏ tới sự phát triển của quốc gia.

Bên cạnh đó, việc ngày càng có nhiều người dân Trung Quốc chạy theo tiếng gọi của chủ nghĩa khủng bố cũng là vấn đề khiến nhà chức trách đau đầu. Truyền thông nhà nước Trung Quốc năm qua ghi nhận nhiều trường hợp công dân nước này, chủ yếu đến từ Tân Cương, đầu quân cho IS, tới chiến đấu ở Iraq và Syria.

Theo ông Chen Dingding từ Đại học Macau, việc tham gia tích cực hơn vào công cuộc đấu tranh diệt trừ IS chắc chắn giúp đánh bóng uy tín của Trung Quốc trên trường quốc tế. Vụ việc con tin Fan bị bắt cóc lần này nhiều khả năng sẽ trở thành tác nhân khiến chính quyền phải thay đổi suy nghĩ.

“Nếu ông ấy trở về an toàn thì chẳng có vấn đề gì”, Chen nói. “Nhưng một kết cục bi thảm sẽ tạo ra bước ngoặt lớn”.

Thực trạng công dân Trung Quốc bị bắt cóc ở nước ngoài những năm gần đây dần trở nên phổ biến hơn khi mà hàng trăm nghìn người Trung Quốc đang di chuyển tới các nước thuộc khu vực châu Phi hay Trung Á để làm việc. NYA International, trung tâm tư vấn quản lý khủng hoảng có trụ sở ở London, cho hay trong năm 2014 có tất cả 47 công dân Trung Quốc bị bắt cóc ở nước ngoài, tăng hơn hai lần so với năm 2013.

Song, viễn cảnh Trung Quốc điều động quân đội tới Trung Đông đối phó với IS hay các nhóm cực đoan khác dường như vẫn còn rất xa vời khi mà ý tưởng trên hiện không nhận được sự đồng tình của đại bộ phận người dân trong nước.

Theo ông Li Wei, giáo sư tại Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, cách hiệu quả nhất để Bắc Kinh chống IS là tham vấn và đưa ra những lời khuyên hữu ích cho chính quyền các quốc gia tại khu vực bị ảnh hưởng.

“Chúng ta đã thấy những cuộc không kích của Mỹ và châu Âu thực sự không phát huy tác dụng”, ông Li nói. “Cá nhân tôi cho rằng ngay cả nếu Trung Quốc có triển khai các cuộc tấn công tương tự đi chăng nữa thì chúng cũng không thể giúp giải quyết tận gốc vấn đề IS”.

Vũ Hoàng

Theo New York Times