IS làm ‘xói mòn’ các di sản văn hóa của Iraq

Ngoài tội ác gây ra với con người như chặt đầu con tin, tàn sát tập thể đến bán phụ nữ làm nô lệ tình dục, các phần tử Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng còn là “cơn lũ dữ” làm xói mòn, phá hỏng những di sản văn hóa vô giá của Iraq.

Ngoài tội ác gây ra với con người như chặt đầu con tin, tàn sát tập thể đến bán phụ nữ làm nô lệ tình dục, các phần tử Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng còn là “cơn lũ dữ” làm xói mòn, phá hỏng những di sản văn hóa vô giá của Iraq.

Đền thờ nhà tiên tri Younis ở Mosul bị IS phá hủy hồi tháng 7. Ảnh: Reuters

Đất nước Iraq là một trong những kho tàng di sản văn hóa lớn của thế giới về mỹ thuật và khảo cổ học. Từ hàng ngàn năm trước Công nguyên, các cư dân vùng “cái nôi văn minh” Lưỡng Hà (bao gồm những phần lãnh thổ thuộc Iraq, Kuwait, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran ngày nay) đã sáng tạo ra hệ thống chữ viết, toán học, thiên văn học đầu tiên… Thế nhưng những bằng chứng lịch sử về một xã hội tri thức đầu tiên ở Iraq đang đứng trước nguy cơ bị xóa sổ vĩnh viễn bởi sự lộng hành của phiến quân Sunni cực đoan IS.

IS không chỉ gây chiến với đất nước Iraq mà còn phá hủy các bằng chứng văn hóa – lịch sử quý giá của quốc gia này. Chúng cho nổ tung hàng loạt đền thờ, thánh đường tôn giáo, sát hại các nhóm người thiểu số như Yazidi, Turkmen… Mang kiến trúc độc nhất vô nhị với những bậc thang lớn dần và lớp sàn đá thạch cao tuyết hoa, đền thờ nhà tiên tri Younes ở thành phố Mosul, nơi người Hồi giáo hành hương dọc đất nước Iraq để tới cầu nguyện, cũng bị vỡ vụn bởi bom của IS. Những gì có giá trị, chúng đem bán ở chợ đen để kiếm tiền.

Ông Qais Hussain Rashid, Giám đốc bảo tàng Iraq cho biết: “Phiến quân IS cắt rời những bức tượng điêu khắc bán cho bọn buôn lậu đồ cổ. Chúng thường lấy phần đầu của tượng bởi nó có giá trị nhất”.

Thành cổ Hatra gặp nguy

Khu vực xung quanh thành phố Mosul – nơi bị IS chiếm giữ từ hồi tháng 6 – là vô số những tàn tích từ thời cổ đại, bao gồm thành phố cổ Hatra có niên đại từ thế kỷ 3 TCN.

Thành phố Hatra là thủ đô đầu tiên của Vương quốc Arab. Đế chế La Mã đã nhiều lần đem quân tới xâm lược Hatra nhưng đều bỏ cuộc bởi những bức tường thành cao và kiên cố bất khả xâm phạm của nó. Đền thờ cổ Hatra tại đây chủ yếu thờ thần Mặt trời Shamash đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1985 và từng xuất hiện trong cảnh mở màn của bộ phim kinh dị kinh điển The Exorcist (1973).

Một góc nhỏ thành phố Hatra.

Sau khi đẩy lùi được lực lượng an ninh Iraq, nhóm IS cũng đã chiếm được bảo tàng Mosul và biến bảo tàng thành một điểm thu jizya – loại thuế chúng bắt những người ngoại đạo phải cống nộp. Những hiện vật quý ở bảo tàng Mosul có khả năng cao đã bị phiến quân bán ra chợ đen để lấy tiền phục vụ cho phong trào của chúng.

Tổ chức UNESCO đã gióng một hồi chuông báo động về khu đền cổ Hatra cũng như các di tích khác ở Iraq. Trong cuộc họp khẩn hồi tháng 7, Tổng giám đốc UNESCO, bà Irina Bokova khẳng định công tác bảo vệ cuộc sống con người, di sản văn hóa và bản sắc của Iraq cần song hành với nhau. Bà cam kết rằng UNESCO sẽ huy động Liên hợp quốc và cộng đồng quốc tế để bảo vệ toàn bộ di sản văn hóa của Iraq, đồng thời đặc biệt nhấn mạnh về cuộc chiến chống lại nạn buôn bán trái phép các hiện vật văn hóa.

Tuy nhiên cho đến khi các vụ đấu súng và không kích IS còn tiếp diễn, các cơ quan chức năng vẫn chưa thể tiếp cận để triển khai các biện pháp bảo vệ các di tích khảo cổ tại Iraq.

Theo Tin Tức