Iraq: Trước thách thức nguy hiểm
Cuộc chiến chống k.hủng b.ố của Chính phủ Iraq đang đứng trước thách thức lớn khi thành phố Ramadi, thủ phủ tỉnh Anbar, rơi vào tay các phần tử thuộc tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng kể từ ngày 17-5.
Sự kiện Ramadi – cửa ngõ thủ đô Baghdad – rơi vào tay IS không chỉ gây c.hết chóc tang thương với 500 người bị s.át h.ại, gần 8.000 người phải di tản, mà còn gieo hoang mang cho cả khu vực.
Người dân Ramadi lũ lượt rời bỏ nhà cửa sau khi IS chiếm thành phố
Là tỉnh lớn nhất của Iraq, cách thủ đô Baghdad khoảng 112km về phía tây, tỉnh Anbar giữ vị trí chiến lược quan trọng trong cuộc chiến chống IS của Chính phủ Iraq.
Trải dài trên một khu vực rộng lớn từ phía tây thủ đô Baghdad đến biên giới của Syria, Anbar có nhiều con đường trọng yếu nối Iraq với Syria và Jordan. Anbar còn được biết đến là một trong những tỉnh có trữ lượng dầu lớn nhất của Iraq.
Vì thế, sự kiện Ramadi thất thủ trước IS đang làm dấy lên nghi ngại rằng, liệu chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama, vốn chỉ hỗ trợ không kích cho các lực lượng Iraq, có đủ giúp đẩy lui tổ chức k.hủng b.ố IS?
Bên cạnh đó, giới chức Mỹ còn rất lo ngại là chiến sự leo thang tại Iraq có thể biến thành cuộc chiến giữa hai dòng Hồi giáo Shiite và Sunni, cơ hội thuận lợi cho các nhóm k.hủng b.ố phát triển.
Theo một quan chức Mỹ, IS tiến càng gần Baghdad, tính chất giáo phái của giới chức Shiite càng thể hiện rõ. Điều này có thể dẫn tới sự phản kháng của người Sunni, không phải để chống IS mà nhằm vào chính phủ và các nhóm vũ trang Shiite. Giới tình báo Mỹ cũng lo ngại IS sẽ “thừa nước đục” để tuyên truyền và tuyển mộ thêm chiến binh.
Thời gian qua, với sự hỗ trợ từ các cuộc không kích của quân đội Mỹ, lực lượng Chính phủ Iraq đã giành lại quyền kiểm soát Tikrit, thành phố trọng điểm ở miền Bắc từ tay IS. Thế nhưng, cuộc tháo lui vô tổ chức của quân đội Iraq khỏi thành phố Ramadi trước các cuộc tấn công ồ ạt của IS được xem là thất bại lớn nhất của Baghdad, kể từ khi Mỹ và đồng minh mở chiến dịch quân sự tấn công IS kể từ tháng 8-2014.
Trong một phát biểu mới nhất, Người phát ngôn Lầu Năm Góc, Đại tá Steve Warren cho biết, việc thủ phủ tỉnh Anbar rơi vào tay IS đã được giới chức quốc phòng Mỹ dự báo vì Ramadi đã bị vây hãm suốt gần một năm qua.
Dù Ramadi đã thất thủ song Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn lên tiếng trấn an dư luận với cam kết sẽ giúp Iraq sớm giành lại thành phố này từ tay IS.
Và như để cụ thể hóa cam kết, Tổng thống B.Obama đã có cuộc họp với 25 quan chức, cố vấn hàng đầu gồm Phó Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng John Kerry, Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter và Tướng Lloyd Austin của Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ về tình hình Iraq… Trong cuộc họp, Nhà Trắng đã cân nhắc việc tăng cường huấn luyện và trang bị cho các tay s.úng bộ tộc địa phương cũng như thảo luận chiến lược tấn công giành lại Ramadi.
Video đang HOT
Theo Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest, chiến dịch không kích do Mỹ chỉ huy nhằm vào các mục tiêu của IS trong thành phố Ramadi đã được triển khai nhằm hỗ trợ các lực lượng đa giáo phái Iraq trong chiến dịch giành lại Ramadi. Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, từ ngày 18-5 đến nay, Mỹ và liên quân đã có hàng loạt cuộc không kích gần Ramadi cũng như nhiều các khu vực khác để t.iêu d.iệt các phần tử IS.
Cho dù giới chức Mỹ vẫn lạc quan rằng lực lượng trên bộ của Iraq cùng với sức mạnh trên không của Mỹ sẽ giúp Iraq sớm giành lại Ramadi, nhưng không ít quan chức Mỹ nhìn nhận nếu chỉ không kích sẽ không thể đạt được mục tiêu vì cuộc chiến xung quanh thành phố Ramadi có những đặc thù không thể giải quyết chỉ bằng sức mạnh bom đạn.
Một số quan chức Mỹ còn hoài nghi tinh thần chiến đấu của các lực lượng an ninh Iraq nhất là khi Thủ tướng Haider al-Abadi đã lệnh cho các lực lượng an ninh tại Ramadi không được rời bỏ vị trí nhằm ngăn IS mở rộng phạm vi chiếm giữ, nhưng các đơn vị của chính phủ vẫn lần lượt tháo chạy, bỏ lại nhiều vũ khí, khí tài cho IS.
Trong bối cảnh chiến sự ở Ramadi vẫn diễn biến khó lường, việc giành lại thành phố này càng thêm khó khăn khi các tay s.úng IS chưa có dấu hiệu cho thấy sẽ từ bỏ mục tiêu mở rộng cuộc chiến và tiến vào thủ đô Baghdad.
Theo Đình Hiệp
Hà Nội mới
IS chiếm thêm thành phố Iraq, Mỹ lộ ảo tưởng
Giới phân tích nhận định thất bại ở Ramadi cho thấy chiến lược hỗ trợ và vũ trang của Washington cho quân chính phủ Iraq để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo không phát huy tác dụng như kỳ vọng.
Quân chính phủ Iraq trấn giữ một cứ điểm trong chiến dịch tấn công IS hôm qua ở tỉnh Anbar. Ảnh: AFP
Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) cuối tuần trước giành quyền kiểm soát thành phố Ramadi sau cuộc tấn công quy mô, khiến ít nhất 500 dân thường và binh sĩ chính phủ t.hiệt m.ạng. Ramadi là thủ phủ tỉnh Anbar, cách thủ đô Baghdad của Iraq hơn 100 km về phía tây bắc.
Thất bại nặng nề này khiến chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama phải hứng chịu nhiều áp lực bởi quân đội Iraq giữ nhiệm vụ bảo vệ Ramadi là lực lượng được Washington huấn luyện và hỗ trợ về vũ khí.
"Ảo tưởng"
Giới chức Mỹ ban đầu coi nhẹ tầm quan trọng của Ramadi. Tướng Martin Dempsey, Tham mưu trưởng Liên quân, gọi đây là một bước lùi tạm thời. Với sự hậu thuẫn của Mỹ, quân đội Iraq sẽ phục hồi và phản công lại. Tuy nhiên, một số chuyên gia bác bỏ tuyên bố trên, cho rằng chúng không thực tế.
"Phải dùng từ 'ảo tưởng' mới có thể lột tả chính xác" những lời biện minh của chính phủ về thất bại ở Ramadi, Ali Khedery, từng là cố vấn cho 5 đại sứ Mỹ tại Iraq cùng ba lãnh đạo Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ, bình luận.
Theo một số chuyên gia nắm rõ tình hình ở Iraq, khi chiếm được Ramadi, IS sẽ nắm quyền kiểm soát một khu vực rộng lớn ở trung tâm tỉnh Anbar, chiếm 1/3 lãnh thổ Iraq. Từ đây, các tay s.úng của nhóm sẽ thuận lợi hơn khi tiếp cận vùng ngoại ô phía tây Baghdad.
"Những vùng lân cận như Baghdad hay Karbala có nguy cơ nằm trong tầm ngắm của quân k.hủng b.ố IS", Zaineb al-Assam, chuyên viên từ công ty phân tích rủi ro IHS Country Risk, nhận xét.
Bên cạnh đó, việc để mất Ramadi vào tay IS còn phơi bày điểm yếu cố hữu của quân đội Iraq khi lực lượng này từ lâu đã bị mục ruỗng từ bên trong bởi vấn nạn tham nhũng, chế độ gia đình trị hay năng lực lãnh đạo yếu kém của chính phủ. Kết quả là Baghdad và Washington phải tập trung vào nhiệm vụ tái thiết, gây dựng lại sức mạnh cho quân đội Iraq đến khi lực lượng này đủ sức giành lại Ramadi và xóa sổ IS khỏi đất Anbar. Một chiến dịch quy mô nhằm chiếm lại Mosul, thành phố lớn thứ hai Iraq, vì thế cũng bị trì hoãn vô thời hạn.
"Giành lại Mosul hiện tại nằm ngoài khả năng" của chính quyền, Kirk H. Sowell, biên tập viên tạp chí Inside Iraq Politics, chuyên khai thác đề tài chính trị, chiến sự ở Iraq, nhận định. "Một tương lai với viễn cảnh Mosul hoàn toàn tự do chưa thể trở thành hiện thực".
Sau khi thất thủ ở Ramadi, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi cử lực lượng dân quân tự vệ người Shiite tới chiến đấu với IS. Tuy nhiên, theo giới quan sát, ngay cả khi Mỹ tăng cường không kích, đồng thời các đơn vị dân quân tự vệ người Shiite được điều động thêm tới Anbar thì cơ hội để lực lượng an ninh Iraq giành lại Ramadi cũng như các thị trấn, thành phố chiến lược khác của tỉnh vẫn rất hạn chế.
Michael Pregent, nhà phân tích về Trung Đông, cựu quan chức tình báo Mỹ từng công tác ở Iraq, cho rằng năng lực của lực lượng dân quân người Shiite đang bị thổi phồng quá mức. Theo ông, mục tiêu chính ở thời điểm hiện tại của nhóm này không phải là chiếm lại Ramadi mà là bảo vệ Baghdad và những thánh địa tôn giáo của họ.
"Mối quan tâm của họ không phải Ramadi mà chính là Najaf, Karbala và Samarra", ông Pregent nói.
Hơn nữa, việc huy động dân quân người Shiite thực hiện nhiệm vụ đ.ánh chiếm Ramadi còn tiềm ẩn nguy cơ châm ngòi xung đột tôn giáo.
Ông Khedery cho rằng đã đến lúc chính quyền Obama phải có những chiến lược mới. Tổng thống nên thay thế những nhà lập pháp hàng đầu về Iraq hiện nay bằng "một bộ máy ít gắn kết hơn với những chính sách đang đổ vỡ". Các nhà lập pháp cũ đã dồn quá nhiều tâm sức cho những sách lược của họ vì thế không đủ can đảm để thừa nhận rằng chúng chưa bao giờ phát huy tác dụng, ông nhấn mạnh.
Trong khi đó, một quan chức quốc phòng giấu tên cảnh báo, với việc IS chuẩn bị tổ chức kỷ niệm ngày thành lập nhà nước Hồi giáo vào tháng tới, "IS chắc chắn sẽ tìm cách mở những cuộc tấn công lớn hoặc thực thi các chiến dịch tuyên truyền quy mô để chứng minh khả năng của tổ chức cũng như thu hút thêm một lượng lớn thành viên".
Kế hoạch B
Lực lượng quân đội Iraq tháo chạy khỏi Ramadi trước sự tấn công của IS. Ảnh: AP
Cách tiếp cận của Washington trong cuộc chiến với IS hiện nay là kết hợp giữa tái huấn luyện, xây dựng lại quân đội Iraq, thúc giục Baghdad hòa giải với tộc người Sunni và dội bom các mục tiêu IS mà không cần dùng đến bộ binh.
Nhưng theo AP, thất bại ở Ramadi đã hé lộ một điểm bất cập trong chiến lược của Washington. Dù mang lại hiệu quả nhưng quá trình tái cơ cấu quân đội Iraq và các chiến dịch không kích không thể mang đến chiến thắng có tính chất quyết định cục diện cuộc chiến.
Một phương pháp thay thế mà chính quyền Obama có thể tính đến là sử dụng chiến lược ngăn chặn: tìm mọi cách để cô lập những vùng xảy ra xung đột với IS thay vì đ.ánh bật chúng hoàn toàn khỏi Iraq. Phối hợp giữa không kích và điều động lực lượng đặc nhiệm, càn quét bất ngờ các cứ điểm của IS, là một lựa chọn nên cân nhắc.
Cuộc tấn công bí mật của Mỹ do Lực lượng Đặc nhiệm Delta triển khai hôm 15/5 ở Syria đã chứng minh tính hiệu quả khi cùng lúc t.iêu d.iệt ba lãnh đạo cấp cao của IS, trong đó có thủ lĩnh phụ trách tài chính Abu Sayyaf.
Nhưng theo một số quan chức ở Washington, phương pháp ngăn chặn dù khả quan nhưng chưa được đưa ra thảo luận vào lúc này. Tướng Dempsey khẳng định thất bại ở Ramadi không thể khiến Mỹ thay đổi cách tiếp cận cuộc chiến.
"Bị đẩy lùi là điều đáng tiếc nhưng không phải là thứ gì quá bất thường trong chiến tranh", ông Dempsey nói. "Chúng ta cần nỗ lực hơn nữa để giành lại quyền kiểm soát thành phố".
Một quan chức Lầu Năm Góc cũng đồng tình với quan điểm trên đồng thời chỉ ra rằng thất bại ở Ramadi không hề phơi bày điểm yếu c.hết người của lực lượng an ninh Iraq cũng như chiến lược của Mỹ.
Trong khi đó, Tổng thống Obama dường như vẫn kiên định với lập trường không gửi bộ binh tới Iraq để giải cứu Ramadi hay bất kỳ cứ điểm nào khác. Phát ngôn viên Nhà Trắng Erich Shultz nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục trợ giúp Iraq bằng các đợt không kích, hoạt động huấn luyện và cố vấn về quân sự. Washington liên tục lặp lại luận điểm Iraq chỉ có khả năng tạo lập sự ổn định trong dài hạn khi chính người dân nước này đứng lên chiến đấu chống IS.
Giới phân tích thì tỏ ra hoài nghi. Stephen Biddle, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học George Washington, suy đoán ông Obama đang cố gắng để giảm sức ảnh hưởng của IS đối với tộc người Sunni trong khu vực đồng thời gây sức ép để chính quyền Iraq phát triển một lực lượng quân sự không bè phái.
"Chắc chắn kế hoạch này không hiệu quả hoặc ít nhất không đạt được tiến bộ như chúng ta kỳ vọng", ông Biddle đ.ánh giá.
Ramadi là thành phố lớn, nằm cách thủ đô Baghdad của Iraq hơn 100 km. Đồ họa:CNN
Vũ Hoàng
Theo VNE
Iraq muốn phản công nhanh giành lại thành phố từ IS Quân đội và lực lượng bán quân sự Iraq hôm nay bao vây thành phố Ramadi, tìm cách phản công nhanh để giành lại nơi này từ tay Nhà nước Hồi giáo trước khi nhóm phiến quân thiết lập hệ thống phòng thủ. Lực lượng an ninh Iraq cùng các tay s.úng địa phương diễu hành ở Ramadi hôm 1/5. Ảnh: Reuters. "Lực...