Iraq loay hoay lấp đầy túi rỗng
Một số quan chức Iraq gọi cuộc khủng hoảng rỗng ruột ngân khố này bằng mỹ từ “khoảng trống”.
Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi. Ảnh: AP
Theo Washington Post, mỗi tháng, chính phủ Iraq phải chi ra gần 4 tỷ USD cho quân đội và bộ máy công chức ngày càng phình to. Có đến 90% ngân sách Iraq đến từ dầu mỏ, vì thế, khi giá dầu tụt thảm hại, tiền thu về chỉ bằng nửa so với trước kia, ngân khố nước này lâm vào cảnh khó khăn.
Mỹ đang cố gắng can thiệp để đảm bảo Iraq có thể tiếp tục chi tiêu quân sự trong khi tìm kiếm những khoản vay quốc tế và bắt tay thực hiện kế hoạch “thắt lưng buộc bụng”. Tuy nhiên, một số quan chức và các nhà phân tích cho rằng Iraq năm nay sẽ phải vật lộn để có đủ tiền trả lương cho khoảng 7 triệu người thuộc biên chế công, nếu không sẽ có nguy cơ bất ổn diện rộng.
Với việc giá dầu dao động quanh mức 30 USD một thùng, toàn bộ các nước ở khu vực Trung Đông đang phải cắt giảm ngân sách, giảm chi tiêu công và thực hiện nhiều điều chỉnh khác. Nhưng đối với Iraq, điều này lại xảy ra ngay khi nước này đang lâm vào tình trạng chiến tranh. Chính phủ cần phải trả những khoản tiền cho việc tái xây dựng cơ sở hạ tầng bị chiến tranh tàn phá và hỗ trợ tiền cho khoảng 3,3 triệu người dân phải di tản trong vòng hai năm qua.
Đối mặt với viễn cảnh phá sản, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi đang cố gắng giải quyết vấn đề tham nhũng và tìm cách tăng nguồn thu nhập của chính phủ, đôi khi bằng cả cách không được lòng dân.
“Chúng ta phải lấp đầy khoảng cách”, Mudher Salih, một cố vấn kinh tế cho thủ tướng nói. “Tình hình đang rất khó khăn, dòng tiền đang rất thấp, những “con bò đẻ ra tiền” ngày trước giờ đã cạn sữa”.
Trong những tuần gần đây, giáo sĩ dòng Shiite Moqtada al-Sadr huy động hàng chục nghìn người biểu tình ở trung tâm Baghdad để đòi cải cách, gây áp lực lên ông Abadi.
Cuộc biểu tình này cũng tương tự hồi hè năm ngoái, khi hàng nghìn người Iraq xuống đường để phản đối nạn tham nhũng, thiếu điện và các dịch vụ khác. Năm nay, họ bị yêu cầu phải trả thêm tiền để mua các dịch vụ thiết yếu, trong khi lương công chức đã bị giảm 3%.
“Chính phủ tham nhũng này đang yêu cầu người dân thắt lưng buộc bụng, bởi họ đã tiêu hàng nghìn tỷ không rõ đi đâu”, giáo sĩ Sadr nói với đám đông hôm 4/3. Ông còn nói thêm rằng các cuộc biểu tình là một nỗ lực để “cứu Iraq khỏi những kẻ trộm cắp”.
Iraq đang đối mặt với nhiều vấn đề hơn mỗi ngày. Các bệnh viện, trước kia điều trị miễn phí, giờ đây đưa ra thêm những khoản phí dịch vụ khác, ngay cả đối với những người ghé thăm người thân bị ốm. Giá điện dự kiến tăng. Tại thành phố Basra, thương nhân đã phản đối phí hải quan mới.
“Khi có chiến tranh, tăng giá điện nước hay dịch vụ y tế hiển nhiên là không tốt”, Sajad Jiyad, một nhà nghiên cứu tại Viện Baghdad của Iraq về những vấn đề cải cách kinh tế, phát biểu về các mức chi phí mới áp dụng cho người dân. “Điều đó làm mất nhuệ khí của công chúng”.
Video đang HOT
Nhưng Abadi nói rằng chính phủ phải cố gắng tiết kiệm tiền bằng mọi cách. Iraq dự báo thâm hụt ngân sách sẽ vào khoảng 25 tỷ USD trong năm nay, nhưng con số dự báo đó dựa trên mức giá dầu là 45 USD một thùng. Trên thực tế, mức thâm hụt có thể gấp đôi, Salih nói.
Để đối phó trong ngắn hạn, Iraq sẽ sử dụng khoản dự trữ ngoại hối. Ước tính đến cuối năm nay, kho dự trữ giảm xuống còn 43 tỷ USD, so với mức 59 tỷ USD tháng 10 năm ngoái.
Ông Abadi đã bày tỏ tin tưởng rằng chính phủ có thể vượt qua khủng hoảng, nhưng một số người khác thì bi quan hơn.
“Họ đang đốt cháy khoản dự trữ với tốc độ nhanh hơn dự đoán. Điều này sẽ dẫn đến tình cảnh không còn tiền để nhập khẩu các hàng hóa và dịch vụ cần thiết và điều hành một nhà nước hiện đại”, một quan chức phương Tây giấu tên nói.
Iraq đang tìm cách xin thêm tài trợ từ Quỹ tiền tệ Quốc tế, sau khi nhận một khoản vay khẩn cấp trị giá 1,24 tỷ USD năm ngoái. Mỹ đang cung cấp một khoản cho vay 2,7 tỷ USD cho chi tiêu quân sự, và Đức đã cho Iraq vay khoảng 550 triệu USD cho công cuộc tái thiết.
Chính phủ cũng đang cố gắng để phát hành trái phiếu và tín phiếu kho bạc. Nhưng một đợt phát hành trái phiếu năm ngoái đã bị chững lại do các nhà đầu tư yêu cầu mức lãi suất cao hơn.
Nạn tham nhũng
Trong khi đó, người Iraq phàn nàn rằng các lãnh đạo của họ ăn cắp tài sản của đất nước mà không bị trừng phạt.
Mishan Jabouri, một thành viên của ủy ban quốc hội Iraq, được giao nhiệm vụ giám sát tham nhũng, gây chấn động hồi tháng trước khi ông thừa nhận rằng ông đã nhận hàng triệu USD tiền hối lộ.
“Mỗi người trong chúng ta đều có vai trò trong việc tham nhũng”, ông nói với truyền hình al-Itijah.
“Ông đã nhận hối lộ?”, người phóng viên hỏi.
“Tôi thề danh dự, tôi có ăn hối lộ”, ông trả lời, nói thêm rằng ông vẫn tiếp tục công việc điều tra của mình.
Abadi vẫn cố gắng tiếp tục nhiệm vụ điều tra tham nhũng. 4 quan chức Iraq đã ra tòa về tội tham nhũng vào tháng trước. Tuy nhiên với thực tế là các quan chức cấp cao không bị đụng đến, và tình trạng nhũng nhiễu xảy ra khắp các cấp chính quyền, thách thức với Abadi vẫn vô cùng lớn.
“Thật không dễ dàng để thay đổi 12 năm đầy rẫy lãng phí và tham nhũng chỉ trong một đêm”, Salih nói về nỗ lực của thủ tướng. “Ông ấy đang cố gắng”.
Ziad nói ông nghĩ rằng chính phủ có thể “dành dụm” cho đến cuối năm nay nhưng sẽ phải đối mặt với những khó khăn cùng cực nếu giá dầu vẫn còn thấp trong năm 2017. “Nếu chính phủ không thể trả tiền lương, sẽ nổ ra các cuộc đình công và hỗn loạn”, ông nói.
Trong khi đó, Thủ tướng Abadi cho rằng khủng hoảng cũng có thể mang đến cơ hội để thực hiện các biện pháp cải cách mang tính dài hạn và đa dạng hóa nền kinh tế.
Công nghiệp của Iraq bị đình trệ bởi những lệnh trừng phạt quốc tế chống lại chính quyền Saddam Hussein, trong khi nhiều nhà máy sản xuất của nước này bị xoá sổ khi Mỹ can thiệp vào Iraq năm 2003. Với các nước có rất ít khu vực tư nhân, người Iraq đã trở nên quen với việc được làm quốc doanh với năng suất một ngày chỉ đáng bằng 15 phút, ông Salih nhận xét.
“Mọi người ở Iraq muốn có những bữa ăn và giường ấm miễn phí”, ông nói.
Trong nỗ lực đa dạng hóa nền công nghiệp những tháng gần đây, một số nhà máy cũ của Iraq đã bắt đầu mở cửa trở lại để sản xuất thuốc lá, nước giải khát và hàng da. Nhưng ngay cả những nỗ lực mới này cũng bị làm khó bởi sự đấu đá chính trị, những cáo buộc tham nhũng và chất lượng hàng hoá.
Tại cuộc biểu tình do giáo sĩ Sadr dẫn đầu ở Baghdad vào tuần trước, Abdullah Zubaidi, 34 tuổi, đứng giữa một biển cờ Iraq cùng với hàng chục nghìn người hô vang đòi cải cách. Anh cho biết nhiều người cùng độ tuổi với mình có rất ít hy vọng kiếm được việc làm. Những người biểu tình đều đang bên bờ vực túng quẫn, anh Zubaidi nói.
“Đây từng là một quốc gia giàu có,” anh nói. “Và giờ thì người nghèo đang bị buộc phải gánh những hậu quả do sai lầm của một chính phủ tham nhũng”.
Trọng Nghĩa
Theo VNE
Mất đất, thủ lĩnh chết - IS lĩnh đòn liên hoàn
IS trong tháng 12/2015 liên tiếp hứng chịu thất bại khi bị Iraq giành lại thành phố chiến lược và bị liên quân tiêu diệt các thủ lĩnh, có thể khiến nhóm suy yếu vì thiếu người điều phối hoạt động.
Thủ tướng Iraq cắm cờ lên tòa nhà chính phủ ở Ramadi, đánh dấu chiến thắng lớn trước IS. Ảnh: Reuters
Theo Reuters, việc giành lại trung tâm Ramadi là chiến thắng lớn đầu tiên của quân đội Iraq trước Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), sau nhiều tháng được yểm trợ bởi không quân của liên minh. Đến Ramadi bằng trực thăng, Thủ tướng Haider al-Abadi gặp gỡ những người lính đã giành lại tòa nhà chính quyền ở thành phố này, nơi ông cắm lá cờ ba màu của Iraq.
Ramadi là thành phố duy nhất bị IS chiếm quyền kiểm soát kể từ khi ông Abadi nhậm chức vào tháng 9/2014. "Ông ấy vui mừng về chiến thắng này, vì ông ấy đã xóa được 'vết nhơ'", Hisham al-Hashimi, một nhà phân tích ở Baghdad nhận xét.
Việc chiếm lại Ramadi cho thấy chiến lược trông cậy vào các cuộc không kích của Mỹ và đồng minh, đồng thời không dựa vào dân quân Shiite mà ông Abadi theo đuổi có thể đem lại hiệu quả. Lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn này vốn là mũi giáo quan trọng trong cuộc chiến chống IS nhưng bị Washington phản đối.
"Ramadi là hình mẫu mà quân đội muốn thúc đẩy cho những trận đánh sắp tới", Hashimi nói.
Rắn mất đầu
Đại tá Steve Warren, phát ngôn viên quân đội ở Baghdad, cho biết trong tháng qua, không quân đã tiêu diệt 10 chỉ huy IS. Một trong những người bị giết là Abdul Qader Hakim, đã tạo điều kiện cho các chiến binh hoạt động bên ngoài Trung Đông và có liên quan đến mạng lưới tấn công Paris. Hakim bị tiêu diệt tại Mosul, Iraq ngày 26/12.
Hai ngày trước đó, một cuộc không kích của liên quân tại Syria đã tiêu diệt Charaffe al Mouadan, thành viên IS có liên kết trực tiếp với Abdelhamid Abaaoud, kẻ bị nghi là chủ mưu các vụ tấn công Paris ngày 13/11 khiến 130 người thiệt mạng. Ông Warren nói thêm rằng Mouadan đang lên kế hoạch tiếp tục tấn công phương Tây.
Cuộc không kích vào các thủ lĩnh của IS đã giúp giải thích những thành công gần đây trước IS. Ngoài thất bại ở Ramadi, nhóm này cuối tuần trước còn mất quyền kiểm soát một con đập trên một tuyến đường tiếp tế chiến lược ở gần Raqqa, nơi được coi là thành trì của nhóm ở Syria.
"Một phần của những thành công này là do IS đang mất dần các thủ lĩnh", ông Warren nói.
Trong khi đó, một quan chức Mỹ giấu tên nhận xét rằng các cuộc không kích này không phải là đòn giáng chí tử vào IS. Ông nói rằng phần lớn những tên bị tiêu diệt là thủ lĩnh cấp trung.
Tuy nhiên, ông Warren khẳng định: "Bất kỳ tổ chức nào mà cấp cao và cấp trung bị diệt trừ như thế này sẽ mất dần sức mạnh tổng thể, và khó có thể tiến hành các mệnh lệnh và điều phối" .
Tuy nhiên, "IS vẫn còn những chiếc răng nanh", ông cảnh báo.
Phương Vũ
Theo VNE
Iraq tuyên bố sẽ xóa sổ IS vào năm tới Giới chức Iraq tuyên bố chiến thắng tại Ramadi sẽ là bệ phóng để tiến tới đánh bại tổ chức cực đoan Nhà nước Hồi giáo vào năm tới. Binh sĩ Iraq mừng chiến thắng ở Ramad - Ảnh: Reuters Phát biểu trên truyền hình sau chiến thắng quan trọng của quân đội Iraq tại thành phố chiến lược Ramadi, Thủ tướng Iraq...