Iran nêu điều kiện để IAEA tiếp tục thanh sát các cơ sở hạt nhân
Ngày 11/6, người phát ngôn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Behrouz Kamalvandi tuyên bố Tehran sẽ chấp nhận việc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) tiếp tục giám sát với điều kiện các lệnh trừng phạt phải được dỡ bỏ.
Các máy ly tâm tại cơ sở hạt nhân Natanz, Iran. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Ông Kamalvandi đã đưa ra tuyên bố trên khi trả lời phỏng vấn về sự hợp tác giữa AEOI và IAEA. Ông cho biết AEOI đang hợp tác “thuận lợi” với cơ quan quốc tế này, song một số quốc gia phương Tây lại kêu gọi nước này thực hiện nhiều nghĩa vụ bên ngoài thỏa thuận đảm bảo. Theo ông, điều này là không phù hợp.
Ông nêu rõ một đạo luật được Quốc hội Iran thông qua vào năm 2020 đã yêu cầu chính phủ hạn chế các cuộc thanh sát của IAEA đối với các cơ sở hạt nhân của Iran và đẩy nhanh tiến trình phát triển chương trình hạt nhân của nước này vượt ngoài giới hạn đề ra trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Ông cho hay công suất làm giàu urani của Iran hiện ở mức 38.000 SWU và con số này có thể nhanh chóng tăng lên gần 40.000 SWU.
Trước đó, Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei cũng đã nêu bật tầm quan trọng của việc duy trì hợp tác giữa Iran và IAEA, song nhấn mạnh đạo luật chiến lược của Iran cũng không được phép vi phạm.
Iran cùng các cường quốc thế giới đã ký thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) vào tháng 7/2015, theo đó Tehran chấp nhận một số hạn chế đối với chương trình hạt nhân của nước này để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng 5/2018 và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt đơn phương, trong khi Iran đáp trả bằng việc giảm một số cam kết của nước này trong thỏa thuận. Các cuộc đàm phán nhằm khôi phục JCPOA bắt đầu vào tháng 4/2021 tại Vienna (Áo).
Iran: Các báo buộc về làm giàu urani đến mức chế tạo bom đã được giải tỏa
Ngày 30/5, hãng thông tấn bán chính thức Mehr của Iran đưa tin Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã giải quyết các vấn đề hạt nhân với Iran liên quan đến 1 trong 3 cơ sở đang được điều tra về dấu vết của các "hạt" urani được làm đến gần mức có thể chế tạo bom.
Các máy ly tâm tại cơ sở hạt nhân Natanz, Iran. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Hãng tin Mehr khẳng định trường hợp cáo buộc liên quan đến việc phát hiện các hạt urani được làm giàu đến 83,7% đã được khép lại.
Trước đó, trong báo cáo từ chuyến thanh sát ngày 22/1/2023, IAEA đã lấy mẫu ở môi trường quanh cơ sở làm giàu hạt nhân Fordow của Iran và phát hiện các hạt urani đã được làm giàu đến mức 83,7%. Về lý thuyết, urani được làm giàu đến độ tinh khiết 90% có thể dùng để chế tạo bom. Khi được hỏi về sự hiện diện của các hạt này, Iran cho biết "các thay đổi ngoài ý muốn" trong quá trình làm giàu "có thể xảy ra".
Trước đó, Iran đã khẳng định không có ý định làm giàu urani đến trên mức 60%. Người phát ngôn Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI), ông Behruz Kamalvandi khẳng định: "Sự hiện diện của một hoặc nhiều hạt urani có độ tinh khiết trên 60% không đồng nghĩa với việc làm giàu trên 60%".
Theo kế hoạch, IAEA sẽ đưa ra báo cáo hằng quỹ về Iran trong tuần này, trước thềm một cuộc họp thường kỳ của Hội đồng điều hành IAEA vào tuần tới.
Hiện Iran đang làm giàu urani trên mức giới hạn đặt ra trong thỏa thuận hạt nhân Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) năm 2015 với nhóm P5 1 (gồm 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức). Tuy nhiên, thỏa thuận này đã đổ vỡ kể từ khi Mỹ rút vào năm 2018 và tái áp đặt các trừng phạt chống Iran. Cuộc đàm phán giữa Iran và các cường quốc nhằm cứu vãn thỏa thuận đã bắt đầu từ năm 2021 song đã bị đình trệ từ năm 2022.
Iran khẳng định đàm phán với IAEA đang tiến triển Ngày 19/4, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), ông Mohammad Eslami, thông báo các cuộc đàm phán giữa nước này và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) đang tiến triển. Người đứng đầu Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), ông Mohammad Eslami phát biểu tại cuộc họp báo ở Tehran, ngày 4/3/2023. Ảnh: IRNA/TTXVN...
