Iran lên tiếng về khả năng đưa binh sĩ đến Syria
Iran sẵn sàng xem xét điều động binh sĩ tới Syria, nơi quân đội đang chống lại cuộc tấ.n côn.g mạnh mẽ từ lực lượng nổi dậy, nếu Damascus đưa ra yêu cầu chính thức.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi phát biểu trong một cuộc họp báo. Ảnh: THX/TTXVN
Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi đã cho biết thông tin trên trong cuộc phỏng trong cuộc phỏng vấn với hãng tin New Arab (Qatar) ngày 3/12. Ngoại trưởng Araghchi cảnh báo rằng cuộc tấ.n côn.g bất ngờ của các nhóm nổi dậy ở Tây Bắc Syria có thể kéo theo rủi ro an ninh nghiêm trọng đối với các nước láng giềng, chẳng hạn như Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq, hơn là Iran.
Ông Araghchi cũng bày tỏ quan ngại về khả năng sụp đổ của Tiến trình hòa bình Astana – sáng kiến do Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đề xuất từ năm 2017. Tiến trình Astana được thành lập để tạo điều kiện cho đối thoại và đàm phán hướng đến giải quyết xung đột Syria. Tiến trình hòa bình Astana chỉ định các khu vực như Aleppo và Idlib là vùng giảm leo thang. Nhưng kể từ cuối tháng 11, Lực lượng nổi dậy, do nhóm phiến quân Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) cầm đầu, đã đột ngột tấ.n côn.g vào các thị trấn do chính phủ nắm giữ và tiến đến Aleppo, lần đầu tiên kể từ năm 2016.
Theo ông Araghchi, Iran lo ngại về sự sụp đổ của Tiến trình hòa bình Astana ở Syria, bởi không có giải pháp thay thế dễ dàng nào cho sáng kiến này. Ông Araghchi cũng tiết lộ có ý định đến thăm Moskva để thảo luận về tình hình ở Syria.
Trong khi đó, Nga đã tái khẳng định ủng hộ đối với Tổng thống Syria Bashar Assad và chính phủ tại Damascus. Lực lượng Nga đã được triển khai tới Syria vào năm 2015 để giúp Damascus chống lại Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Quân đội Nga gần đây cũng thực hiện một loạt cuộc không kích nhằm vào vị trí lực lượng nổi dậy để hỗ trợ quân đội Syria.
Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Iran cũng thảo luận về chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ gần đây của mình, lưu ý rằng Tehran luôn hướng đến tham vấn và đối thoại với Ankara về những khác biệt của hai bên. Ông cho biết đã có sự chuẩn bị nhằm xoa dịu tình hình ở Syria và tạo cơ hội cho một giải pháp lâu dài.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhấn mạnh rằng Ankara ủng hộ “toàn vẹn lãnh thổ và thống nhất quốc gia của Syria” nhưng việc chấm dứt xung đột đòi hỏi phải có đồng thuận phù hợp với các yêu cầu hợp pháp của người dân Syria. Bộ trưởng ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan ngày 2/12 nhận định rằng các cuộc giao tranh đã tiếp diễn vì Damascus phớt lờ “các yêu cầu hợp pháp của phe đối lập”.
Video đang HOT
Trong một diễn biến khác, Lầu Năm Góc xác nhận Mỹ đã phản công tự vệ ngày 3/12 tại khu vực lân cận một căn cứ của Mỹ ở Đông Syria, nhằm vào ba bệ phóng tên lửa đa nòng gắn trên xe tải, một xe tăng T-64 và sún.g cối là “mối đ.e dọ.a rõ ràng và sắp xảy ra” đối với quân đội nước này.
Thư ký báo chí Lầu Năm Góc Pat Ryder khẳng định diễn biến này không liên quan đến cuộc tấ.n côn.g đang diễn ra ở Aleppo. Mỹ có khoảng 900 binh ở Syria để thực hiện các nhiệm vụ chống lại IS.
Ngày 2/12, ông Ryder cho biết Mỹ vẫn đã và đang sử dụng đường dây nóng liên lạc với Nga để đảm bảo kênh liên lạc mở giữa hai bên trong bối cảnh căng thẳng ở Syria trong những ngày qua. Ngoài ra, trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Ryder cũng cho biết Mỹ không có bất kỳ sự thay đổi nào về triển khai lực lượng tại Syria.
Trong khi đó, hãng thông tấn TASS của Nga ngày 3/12 đưa tin ngoại trưởng của Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar có thể nhóm họp để thảo luận về những diễn biến gần đây tại Syria.
Kênh Al Jazeera dẫn lời Ngoại trưởng Iran Araghchi bổ sung rằng cuộc họp sẽ diễn ra bên lề Diễn đàn Doha được tổ chức ở thủ đô Doha của Qatar từ ngày 7-8/12.
Từ ngày 27/11 đến nay, Tổ chức Giám sá.t nhâ.n quyền Syria (SOHR) cho biết số người thiệ.t mạn.g trong những ngày giao tranh ở miền Bắc Syria đã tăng lên 514 người, trong đó có 92 người dân thường. Giao tranh cũng gây ra tình trạng di tản lớn đột ngột với gần 50.000 người phải sơ tán tính đến ngày 30/11.
Liên hợp quốc đã kêu gọi các bên liên quan ở Syria và quốc tế cần có giải pháp chính trị khẩn cấp, nghiêm túc nhằm tránh đổ má.u cho dân thường cũng như tránh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hòa bình, an ninh của khu vực và thế giới.
Lý do khiến các nhóm đối lập Syria nổi dậy ở thời điểm này
Trong vòng 4 ngày, quân nổi dậy đã thay đổi mạnh mẽ tình hình tại Syria, vốn không có nhiều biến động trong hơn bốn năm.
Tấ.n côn.g bất ngờ
Phương tiện bị phá hủy trong một vụ tấ.n côn.g ở thành phố Idlib, Syria ngày 1/12. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Lực lượng nổi dậy, do nhóm phiến quân Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) cầm đầu, đã đột ngột tấ.n côn.g vào các thị trấn do chính phủ nắm giữ trong tuần này và vào tối 29/11 tiến đến Aleppo, lần đầu tiên kể từ năm 2016.
Quân đội Syria cho biết họ đang chống trả cuộc tấ.n côn.g và đã gây ra tổn thất nặng nề cho quân nổi dậy ở vùng nông thôn Aleppo và Idlib. Ngày 30/11, quân đội Syria thông báo "rút quân tạm thời" ở thành phố Aleppo để chuẩn bị phản công. Quân đội Syria khẳng định, việc rút quân nằm trong nỗ lực tái bố trí lực lượng ở thời điểm chờ viện binh. Quân đội Syria cũng thừa nhận, lực lượng nổi dậy đã chiếm được khu vực rộng lớn của Aleppo.
Trong giai đoạn 2012-2016, khi nội chiến tại Syria lên mức đỉnh điểm, Aleppo là nơi xảy ra nhiều cuộc giao tranh dữ dội, dẫn đến tàn phá nghiêm trọng. Sau đó, quân đội Syria đã giành lại quyền kiểm soát thành phố lớn thứ hai này.
Tiến trình hòa bình Astana - sáng kiến do Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đề xuất từ năm 2017 - chỉ định các khu vực như Aleppo và Idlib là vùng giảm leo thang.
Thời điểm hành động
Các tay sún.g phiến quân Syria chiếm giữ thành phố Alleppo, ngày 30/11. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Các thủ lĩnh của HTS đã theo dõi chặt chẽ thay đổi địa chính trị, đặc biệt là tình hình của các lực lượng thân Iran hay xung đột Nga-Ukraine, để quyết định. Cây bút người Canada Eva Bartlett nhận định trên kênh RT rằng cuộc tấ.n côn.g mới nhất của lực lượng nổi dậy là nhằm gây bất ổn Syria và gây suy yếu các lực lượng thân Iran.
Nội chiến Syria bùng phát 13 năm trước, khi các cuộc biểu tình chống chính phủ leo thang thành giao tranh giữa quân đội Syria và lực lượng nổi dậy. Sau đó, Iran, Hezbollah và Nga đều cử nhân sự đến hỗ trợ quân đội Syria. Hezbollah chiến đấu sát cánh cùng quân đội Syria, Nga và Iran cử cố vấn quân sự đến Syria. Bên cạnh đó, quân đội Nga thực hiện các cuộc không kích vào lãnh thổ do quân nổi dậy chiếm giữ ở Syria.
Tuy nhiên, ở thời điểm Nga và Iran đang sao lãng bởi những cuộc xung đột riêng, lực lượng nổi dậy Syria liền chớp lấy thời cơ để hành động. Nga hiện tập trung quân đội và nguồn lực vào chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và giảm dần hiện diện tại Syria. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) ngày 30/11 cho biết, Nga đã rút nhiều hệ thống phòng không S-300 từ Syria về để điều động đến xung đột tại Ukraine.
Trong khi đó, Iran đang gặp khó khăn bởi các cuộc không kích của Israel gây ảnh hưởng đến các lực lượng thân Iran là các nhóm vũ trang ở Gaza, Liban, Iraq và Yemen vốn có quan điểm phản đối Israel, Mỹ. Sau 13 tháng giao tranh với Israel, Hezbollah đã mất thủ lĩnh Hassan Nasrallah và suy yếu nhiều.
Ông Joshua Landis tại Đại học Oklahoma (Mỹ) nhận định: "Israel đã thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực khi đối đầu với các lực lượng thân Iran".
Ông Haid Haid tại Viện nghiên cứu Chatham House ở Anh cho biết lực lượng của Hezbollah và Iran đã buộc phải rút từ Syria để tham chiến ở những nơi khác.
Xe tăng của nhóm phiến quân Hayat Tahrir al-Sham di chuyển ở al-Rashideen, tỉnh Aleppo, Syria ngày 29/11. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Một động cơ khác cho cuộc tấ.n côn.g có thể là để cắt đứt các tuyến tiếp tế của Hezbollah trong thời gian ngừng bắ.n với Israel. Vào ngày 26/11, Hezbollah đã đồng ý về thỏa thuận ngừng bắ.n với Israel. Nhà báo người Anh Vanessa Beeley nhận định cuộc tấ.n côn.g của các nhóm nổi dậy Syria đã được lên kế hoạch từ khi Israel bắt đầu đưa quân vào Liban. Theo bà Beeley, ở thời điểm này, Syria trở thành mục tiêu bị tấ.n côn.g để ngăn các tuyến tiếp tế vũ khí và cơ sở sản xuất của Hezbollah.
Nhóm nổi dậy HTS có thể đã quyết định rằng thời điểm là yếu tố cốt lõi. Tuy nhiên, tình trạng trên thực địa ở Syria cũng góp phần khiến quân nổi dậy được đà tiến lên. Tổng thống Bashar al-Assad dường như đã tự tin rằng khu vực tiề.n tuyến không còn nhiều rủi ro, bởi vậy, chính phủ Syria đã rút bớt một phần lực lượng tại đây. Ngoài ra, nhiều binh sĩ trong quân đội Syria có tuổ.i đời khá trẻ, do đó, khi đối mặt với cuộc tấ.n côn.g thần tốc và có tổ chức của lực lượng nổi dậy, họ lựa chọn rút lui thay vì chiến đấu.
Quân nổi dậy tràn vào dinh thự Tổng thống Syria ở Aleppo Lực lượng nổi dậy tại Syria đã xông vào dinh thự của Tổng thống Syria tại Aleppo, sau khi lần đầu tiên đặt chân vào thành phố này kể từ năm 2016. Ngoài ra, truyền thông đưa tin rằng có khả năng lực lượng nổi dậy đã tiếp cận được vũ khí của Nga do quân đội Syria để lại Aleppo. Tòa nhà...