Iran hối thúc IAEA không ‘chính trị hóa’ chương trình hạt nhân
Kênh truyền hình PressTV ngày 7/6 đưa tin Iran đã hối thúc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) tránh “chính trị hóa” các vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân của nước này.
Cựu Đại sứ Iran tại IAEA Kazem Gharibabadi. Ảnh tư liệu: IRNA/TTXVN
PressTV dẫn lời ông Kazem Gharibabadi, cựu Đại sứ Iran tại IAEA, nêu rõ Tehran đã hợp tác với cơ quan này “với thiện ý và minh bạch” và đã đưa ra “những giải thích thỏa đáng” cho các nghi vấn của IAEA.
Phát biểu trên của ông Gharibabadi là phản ứng đối với báo cáo của IAEA tuần trước cho rằng phía Iran chưa giải đáp được những nghi vấn về các vật liệu hạt nhân được tìm thấy tại 3 cơ sở của nước này. Theo ông Gharibabadi, việc IAEA nhấn mạnh vấn đề này là do “sức ép chính trị mà Mỹ và một số nước phương Tây áp đặt với cơ quan này”. Ông Gharibabadi cũng nhắc lại lập trường của Iran phản đối bất cứ kiến nghị nào chống Iran tại cuộc cuộc họp của Ban Giám đốc IAEA.
Trong khi đó, một số nhà ngoại giao ngày 7/6 cho biết Mỹ, Anh, Pháp và Đức đã trình một kiến nghị lên IAEA chỉ trích Iran thiếu hợp tác với cơ quan này. Kiến nghị hối thúc Iran hợp tác đầy đủ với IAEA. Trước đó, hồi tháng 6/2020, một kiến nghị tương tự cũng từng được đưa ra.
Liên quan đến tiến trình đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran – còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), Mỹ đưa ra tuyên bố cho rằng những yêu cầu của Iran về việc gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt khiến đàm phán không đạt tiến bộ. Tuyên bố của Mỹ nhấn mạnh cần thiện chí của Iran, theo đó Tehran chấm dứt yêu cầu bãi bỏ các biện pháp trừng phạt.
Trước đó, IAEA ngày 30/5 công bố báo cáo quý cho biết Iran chưa giải đáp được những nghi vấn lâu nay về các hạt urani được tìm thấy tại 3 cơ sở Marivan, Varamin and Turquzabad không nằm trong danh sách đã được nước này báo cáo. Một ngày sau đó, Iran cho rằng báo cáo này của IAEA là “không công bằng”. Trong tuyên bố mới nhất ngày 6/6, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (IAEO) Mohammad Eslami khẳng định chiến lược của Tehran về phát triển chương trình hạt nhân không bao gồm phát triển vũ khí hạt nhân.
Pháp, Đức và Anh quan ngại việc Iran làm giàu urani
Ngày 19/8, Pháp, Đức và Anh đã bày tỏ đặc biệt quan ngại về báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) xung quanh việc Iran đã đạt tiến triển trong làm giàu urani, cho rằng điều này vi phạm nghiêm trọng các cam kết của Tehran.
Kỹ thuật viên làm việc tại cơ sở làm giàu urani Natanz của Iran. Ảnh: AFP/ TXVN
Trong tuyên bố chung, ngoại trưởng của 3 nước trên kêu gọi Iran ngay lập tức ngừng các hoạt động vi phạm Thoả thuận hạt nhân năm 2015, được gọi chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Ba nước này đồng thời hối thúc Iran sớm quay trở lại bàn đàm phán tại Vienna để có thể sớm khôi phục JCPOA.
Trong báo cáo được công bố ngày 16/8, IAEA xác nhận vào ngày 14/8 vừa qua, Iran 257g urani được làm giàu dưới dạng UF4 để sản xuất 200g kim loại urani làm giàu lên mức 20% U-235", đồng thời cho biết thêm rằng đây là khâu thứ ba trong kế hoạch 4 bước của Tehran. Bước thứ tư bao gồm việc chế tạo một thanh nhiên liệu trong lò phản ứng hạt nhân.
Phản ứng về báo cáo của IAEA, Bộ Ngoại giao Iran nêu rõ: "Toàn bộ các chương trình hạt nhân và hành động (của Iran) đều tuân thủ hoàn toàn NPT (Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân), cam kết bảo vệ của Iran và nằm dưới sự giám sát của IAEA như đã từng thông báo trước đây".
Chương trình làm giàu urani của Iran đã vấp phải phản ứng dữ dội từ phía Mỹ cùng 3 cường quốc châu Âu (Anh, Pháp, Đức) vì công nghệ và kiến thức trong quy trình này có thể được sử dụng để chế tạo bom hạt nhân. Iran khẳng định chương trình hoàn toàn vì mục đích hòa bình và đang phát triển một mẫu nhiên liệu lò phản ứng hạt nhân mới.
Tháng 5/2018, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã rút khỏi JCPOA và đơn phương áp đặt trở lại các lệnh trừng phạt cũ và mới đối với Iran. Đáp lại, Iran đã dần ngừng thực hiện các cam kết trong JCPOA từ tháng 5/2019. Các bên bắt đầu đàm phán về việc khôi phục thỏa thuận tại Vienna (Áo) từ tháng 4/2021, nhưng giữa Iran và Mỹ vẫn còn tồn tại những bất đồng nghiêm trọng. Vòng đàm phán thứ 6 đã kết thúc hôm 20/6 và các cuộc đàm phán hiện đang bị gián đoạn.
Iran khẳng định chiến lược hạt nhân không bao gồm vũ khí hạt nhân Ngày 6/6, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (IAEO) Mohammad Eslami tuyên bố chiến lược của Tehran về phát triển chương trình hạt nhân không bao gồm phát triển vũ khí hạt nhân. Kỹ thuật viên làm việc tại cơ sở làm giàu urani Natanz của Iran. Ảnh (tư liệu): AFP/TTXVN Ông Eslami khẳng định: "Không có chỗ cho vũ...