Iran: Các báo buộc về làm giàu urani đến mức chế tạo bom đã được giải tỏa
Ngày 30/5, hãng thông tấn bán chính thức Mehr của Iran đưa tin Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế ( IAEA) đã giải quyết các vấn đề hạt nhân với Iran liên quan đến 1 trong 3 cơ sở đang được điều tra về dấu vết của các “hạt” urani được làm đến gần mức có thể chế tạo bom.
Các máy ly tâm tại cơ sở hạt nhân Natanz, Iran. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Hãng tin Mehr khẳng định trường hợp cáo buộc liên quan đến việc phát hiện các hạt urani được làm giàu đến 83,7% đã được khép lại.
Trước đó, trong báo cáo từ chuyến thanh sát ngày 22/1/2023, IAEA đã lấy mẫu ở môi trường quanh cơ sở làm giàu hạt nhân Fordow của Iran và phát hiện các hạt urani đã được làm giàu đến mức 83,7%. Về lý thuyết, urani được làm giàu đến độ tinh khiết 90% có thể dùng để chế tạo bom. Khi được hỏi về sự hiện diện của các hạt này, Iran cho biết “các thay đổi ngoài ý muốn” trong quá trình làm giàu “có thể xảy ra”.
Video đang HOT
Trước đó, Iran đã khẳng định không có ý định làm giàu urani đến trên mức 60%. Người phát ngôn Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI), ông Behruz Kamalvandi khẳng định: “Sự hiện diện của một hoặc nhiều hạt urani có độ tinh khiết trên 60% không đồng nghĩa với việc làm giàu trên 60%”.
Theo kế hoạch, IAEA sẽ đưa ra báo cáo hằng quỹ về Iran trong tuần này, trước thềm một cuộc họp thường kỳ của Hội đồng điều hành IAEA vào tuần tới.
Hiện Iran đang làm giàu urani trên mức giới hạn đặt ra trong thỏa thuận hạt nhân Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) năm 2015 với nhóm P5 1 (gồm 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức). Tuy nhiên, thỏa thuận này đã đổ vỡ kể từ khi Mỹ rút vào năm 2018 và tái áp đặt các trừng phạt chống Iran. Cuộc đàm phán giữa Iran và các cường quốc nhằm cứu vãn thỏa thuận đã bắt đầu từ năm 2021 song đã bị đình trệ từ năm 2022.
IAEA và Iran điều chỉnh quan hệ trên cơ sở các thỏa thuận về đảm bảo an toàn
Ngày 4/3, người đứng đầu Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), ông Mohammad Eslami cho biết Tehran và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã nhất trí điều chỉnh quan hệ trên cơ sở các thỏa thuận về đảm bảo an toàn.
Chủ tịch Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) Mohammad Eslami phát biểu với báo giới tại Tehran. Ảnh (tư liệu): IRNA/TTXVN
Phát biểu tại họp báo chung với Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi ở Tehran sau cuộc họp trước đó trong ngày, ông Eslami cho biết việc điều chỉnh quan hệ của hai bên dựa trên các thỏa thuận an toàn giúp IAEA yên tâm với các hoạt động hạt nhân của Iran, đồng thời ngăn chặn bất kỳ sự bất đồng hay mâu thuẫn nào. Người đứng đầu AEOI lưu ý rằng việc trao đổi nên nhằm mục đích xây dựng lòng tin, hai bên nên hạn chế can thiệp từ bên ngoài để tạo điều kiện cho hợp tác và duy trì trao đổi một cách "đáng tin cậy" nhằm giải quyết các vấn đề. AEOI và IAEA đã nhất trí rằng IAEA nên tham dự Hội nghị về Hạt nhân của Iran lần thứ 30 để hiểu rõ hơn chương trình hạt nhân của nước này, cũng như năng lực của các nhà khoa học Iran.
Về khả năng ban điều hành IAEA ra nghị quyết phản đối Iran tại cuộc họp sắp tới, ông Eslami nhấn mạnh nếu điều này diễn ra, nhà chức trách Iran sẽ đưa ra những quyết định phù hợp và AEOI sẽ hành động trên cơ sở này.
Về phần mình, ông Grossi khẳng định IAEA sẵn sàng tiếp tục hợp tác với Iran, tìm kiếm đối thoại nghiêm túc và có tính hệ thống với nước này. Ông nhấn mạnh các cuộc thảo luận về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) đang nằm trong chương trình nghị sự và vẫn sẽ được duy trì. Ông lạc quan rằng hợp tác giữa IAEA và Iran, cũng như thỏa thuận tốt đẹp mà hai bên dự kiến đạt được sẽ góp phần khôi phục JCPOA. Bên cạnh đó, quan chức này cũng phản đối bất kỳ hành động quân sự nào nhằm vào các cơ sở hạt nhân và nhà máy điện tại bất kỳ nơi nào trên thế giới. Ông khẳng định IAEA đã và sẽ không bị sử dụng làm công cụ chính trị.
Trong những tháng gần đây, IAEA đã phàn nàn về việc Iran thiếu hợp tác với cơ quan này. Tháng 11/2022, IAEA đã thông qua một nghị quyết yêu cầu Iran hợp tác điều tra các dấu vết hạt nhân tại một số cơ sở chưa được công bố.
Iran đã bác các cáo buộc trên và khẳng định bản chất hòa bình của chương trình hạt nhân nước này.
Iran cùng các cường quốc thế giới đã ký JCPOA vào tháng 7/2015, theo đó Tehran chấp nhận một số hạn chế đối với chương trình hạt nhân của nước này để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng 5/2018 và áp đặt trở lại các biện pháp đơn phương trừng phạt, khiến Iran cũng cắt giảm một số cam kết của nước này trong thỏa thuận. Các cuộc đàm phán nhằm khôi phục JCPOA bắt đầu vào tháng 4/2021 tại Vienna (Áo). Tuy nhiên, vẫn chưa có bước đột phá nào sau vòng đàm phán mới đây nhất vào tháng 8/2022.
Iran khẳng định đàm phán với IAEA đang tiến triển Ngày 19/4, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), ông Mohammad Eslami, thông báo các cuộc đàm phán giữa nước này và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) đang tiến triển. Người đứng đầu Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), ông Mohammad Eslami phát biểu tại cuộc họp báo ở Tehran, ngày 4/3/2023. Ảnh: IRNA/TTXVN...