Indonesia: Thảm họa sóng thần sẽ còn tái diễn

Trận động đất mạnh 8,6 độ richter xảy ra ở khu vực ngoài khơi phía tây Indonesia vào ngày 11/4 đã vô tình tác động mạnh lên mảng đứt gãy vốn gây ra thảm họa sóng thần năm 2004, và có khả năng tạo ra những con sóng hung thần trong vòng vài thập kỷ tới.

Người dân tại tỉnh Aceh hỗn loạn đi di tản tránh thảm họa sóng thần trong trận động đất ngày 11/4

Trận động đất mạnh hồi tuần trước đã tấn công vào khu vực ngoài khơi Ấn Độ Dương phần bờ biển phía tây đảo Sumatra, khiến Trung tâm cảnh báo sóng thần Hoa Kỳ – Thái Bình Dương tại Hawaii phát đi cảnh báo theo dõi sóng thần trên toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương.

Tuy nhiên, Indonesia đã may mắn thoát được đại nạn sóng thần, thiệt hại vật chất là không đáng kể và chỉ có 5 người chết vị trụy tim. Song các cơ quan quản lý thảm họa của Indonesia phải thừa nhận công tác di tán người dân đã diễn ra hết sức lộn xộn và thiếu hiệu quả.

Đất nước Indonesia nằm trên vành đai lửa Thái Bình Dương – nơi tập trung vô vàn núi lửa và các đới đứt gãy nằm xung quanh lưu vực Thái Bình Dương, cũng là khu vực từng chứng kiến nhiều hoạt động địa chấn gây thương vong lớn nhất trong thế kỷ 21.

Trận động đất mạnh 9,1 độ richter tấn công Indonesia hồi năm 2004, đã kích hoạt cơn sóng thần cao 31 m, cướp đi sinh mạng của 230.000 người, đồng thời khiến giới khoa học vô cùng sửng sốt vì đới đứt gãy nằm ở phía tây đảo Sumatra vốn đã ngừng hoạt động từ lâu.

Kể từ năm 2004, các nhà khoa học đã tiến hành hàng loạt nghiên cứu về những thay đổi của lớp cát sóng thần, sự di chuyển của các rạn san hô và hệ thống dữ liệu GPS.

Trong lịch sử, 2 trận động đất xảy ra vào năm 1393 và 1450 cũng đã tác động mạnh lên đớt đứt gãy nằm về phía tây đảo Sumatra, tương tự như trận động đất xảy ra hồi năm 2004.

Áp suất lớn đè lên đới đứt gãy trong hàng thế kỷ đã được giảm bớt trong đợt sóng thần cách đây hơn 8 năm tức thảm họa sóng thần năm 2004. Và trận động đất hồi tuần trước đã vô tình tạo thêm áp lực đè nặng lên đớt đứt gãy này.

Các chuyên gia cảnh báo áp lực trên sẽ có khả năng bị kích hoạt trong vòng 50 năm tới hoặc thậm chí chỉ trong 5 tới, gây ra thảm họa lớn cho loài người.

Ông Kerry Sieh – giám đốc Viện quan sát Trái đất tại Singapore cho biết một phần của đớt đứt gãy trên nằm cách hòn đảo Sumatra về phía nam hàng trăm kilomet, sẽ “thức giấc” trong vòng 30 năm tới, đồng thời gây ra thảm họa sóng thần tại thành phố Padang – nơi hiện có 1 triệu người sinh sống.

Trận động đất ngày 11/4 đã không gây ra thảm họa sóng thần là do các đới đứt gãy dưới lòng biển ngoài khơi dịch chuyển theo từng lớp từng lớp một thay vì dịch chuyển lên xuống như trong thảm họa sóng thần trên Ấn Độ Dương năm 2004.

Các quốc gia nằm trong khu vực Ấn Độ Dương đã chi hàng triệu USD để lắp đặt hệ thống phao có khả năng phát hiện những con sóng hình thành dưới tác động của động đất, cũng như thiết lập mạng lưới truyền thông gửi thông tin từ hệ thống cảnh báo đặt trên các bờ biển tới những thiết bị nhận cảnh báo như tivi, radio, Internet và cả hệ thống tin nhắn trên điện thoại di động.

Tuy nhiên, động đất tại tỉnh Aceh vừa qua đã cho thấy hệ thống cảnh báo sóng thần vẫn hoạt động chưa hiệu quả. Nếu trận động đất ngày 11/4 gây ra thảm họa sóng thần sẽ có hàng chục ngàn người thiệt mạng tại tỉnh Aceh dưới sức ép của những con sóng lớn nối đuôi nhau ít nhất trong vòng 30 phút.

Tình trạng giao thông hỗn độn trong khi trung tâm Banda Aceh gần như bị bỏ hoang. Dòng người nối đuôi nhau gào khóc khi họ cố gắng chở di tản bằng ô tô và xe máy để chạy lên những khu vực cao hơn tránh thảm họa. Nhiều người cho biết trong 2 giờ đồng hồ, họ chỉ di chuyển được quãng đường dài 10 km. Một số người quá hoảng sợ đến mức bỏ lại phương tiện di chuyển để chạy bộ thoát thân.

Bên cạnh những giải pháp như xây dựng thêm nhiều con đường thoát hiểm và mở rộng diện tích những con đường chính thoát khỏi trung tâm Banda Aceh, giới chức Indonesia đang tính tới giải pháp xây dựng thêm các công trình cao tầng, kiên cố dọc theo những con đường trong tỉnh để người dân không cần đi di tản xa mà vẫn có cơ hội sống sót.

Sau thảm họa sóng thần 2004, các tổ chức quốc tế đã giúp chính phủ Indonesia xây dựng thêm 7 tòa nhà làm nơi cư trú tránh thảm họa. Song, theo ý kiến của các chuyên gia, chính phủ nên đưa một số trung tâm thương mại, nhà thờ và trường học và danh sách những khu vực an toàn cho người dân cư trú khi đại nạn ập tới.

Theo Infonet