Huyền thoại mới ở trại rắn Đồng Tâm

Nhờ đổi mới, TRĐT trở thành điểm đến của nhiều du khách.

Trại rắn Đồng Tâm (TRĐT) là tên thông dụng của Trung tâm Nuôi trồng – Nghiên cứu – Chế biến dược liệu Quân khu 9, tọa lạc tại Châu Thành (Tiền Giang).

Ngay từ lúc thành lập (tháng 10.1979) nơi đây được biết đến như huyền thoại về khả năng cứu người bị rắn độc cắn. Giờ đây thế hệ thầy thuốc trẻ lại viết nên huyền thoại mới khi đưa đơn vị vượt khỏi ao làng, “vươn ra biển lớn”.

Làm chủ rắn độc

Chúng tôi đến TRĐT đúng vào dịp các thầy thuốc nơi đây vừa cứu sống bệnh nhân Thái Kim Ngân – học sinh lớp 11, ngụ ấp Suối Mây, xã Dương Tơ-Phú Quốc-Kiên Giang, nhập viện trong tình cảnh thập tử nhất sinh sau 2 ngày bị rắn hổ đất cắn. Ông Thái Văn Hảo – cha ruột của Ngân – chia sẻ: “Khi đưa con gái vào Bệnh viện huyện Phú Quốc, thấy thầy thuốc lắc đầu, cả nhà coi như Ngân sẽ chết”. Vì vậy, ông Hảo gọi đây là kỳ tích giữa đời thường.

Tuy nhiên với TRĐT, đây là trường hợp rất bình thường, bởi nhiều năm qua, nơi đây không chỉ cứu sống 100% các trường hợp bị rắn độc cắn, mà còn cứu sống cả trường hợp mà trước đây các trưởng bối cũng “bó tay”: Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng ngừng thở. Điển hình là trường hợp ông Nguyễn Hữu Tài – SN 1954 ở phường Tân Phú (Bến Tre) – bị rắn hổ đất cắn trong lúc đi chăn bò vào ngày 4.8.2009. Do địa hình phức tạp nên mất gần 2 giờ sau ông Tài mới được đưa đến Bệnh viện Y học cổ truyền Bến Tre, nhưng do bệnh quá nặng nên nơi đây “lắc đầu”. Gia đình đưa sang TRĐT cầu may. Nhưng rủi thay khi đến giữa cầu Rạch Miễu thì xe chuyển bệnh chết máy, lại mất nửa giờ sửa chữa…

Đã 3 năm trôi qua, nhưng đội ngũ thầy thuốc nơi đây vẫn nhớ tươi nguyên sự kiện “cải tử hoàn sinh” này. “Lúc đó đã hơn 18 giờ”, trung tá – bác sĩ Vũ Ngọc Lương – Phó GĐ TRĐT – nhớ lại: “Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng toàn thân tím tái, mạch tim gần như ngừng hẳn, chỉ còn mạch vẹm nhưng rất thoi thóp”. Nhờ bố trí lực lượng trực theo quy trình hợp lý nên sau một giờ hồi sức tổng hợp cộng với bí quyết chuyên trị rắn theo phác đồ mới, kíp trực đã giành lại sự sống cho ông Tài. Sau 2 tháng điều trị với 2 lần vá da phức tạp, ngày 19.10.2009, ông Tài xuất viện. Trước lúc chia tay, ông nắm chặt tay từng thành viên trong Ban giám đốc nói lời cảm ơn đặc biệt: “TRĐT đã sinh tôi lần thứ 2″.

Nửa tháng sau, gia đình ông Tài tổ chức tiệc mời 4 họ 2 bên đến để tri ân các thầy thuốc. “Hôm đó, tôi đại diện đơn vị, được mời vào bàn giữa nhà và được mọi tiếp đãi như thượng khách” – trung tá Lương tự hào nhớ lại.

Thu hoạch nọc rắn độc ở TRĐT.

Không chỉ có vậy, những người lính áo trắng trưởng thành sau ngày thống nhất đất nước còn tiến thêm một bước trong việc làm chủ loài rắn độc. Cuối năm 2012, đơn vị đã bảo vệ xuất sắc đề tài cấp nhà nước: “Phát triển và khai thác nguồn gene rắn hổ mang chúa và hổ mang đất làm nguyên liệu sản xuất thuốc”. “Nói một cách đơn giản là với đề tài này, chúng tôi có thể cho rắn độc sinh sản theo ý muốn để phục vụ việc bảo tồn và sản xuất thuốc” – trung tá Lương cho biết thêm.

Vươn ra “biển lớn”

Tuy nhiên, điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất chính là việc đội ngũ thầy thuốc trẻ nơi đây đã đưa TRĐT vượt khỏi chiếc ao làng, vươn ra “biển lớn” mà không hề gây ra “hiệu ứng tâm lý” với người tiền nhiệm. Chuyện bắt đầu từ năm 2009, khi êkíp trẻ lên nắm quyền quản lý, đã quyết định thay chiếc áo thâm u lâu nay của đơn vị bằng hình ảnh thoáng đãng của cảnh quan đẹp như công viên với rợp màu xanh của cây, rực sắc của hoa… Đặc biệt là chuồng trại cũng được sắp xếp lại một cách khoa học, mỹ quan và hợp lý hóa với quy trình tham quan, trong đó ưu tiên cho tiêu chí “thiên nhiên hóa” với lối thiết kế chuồng trại “cách điệu” dưới các gốc cây cổ thụ ven theo lối đi, hay ẩn mình dưới tán cây xanh, hòn non bộ… Vì vậy du khách đến đây dễ dàng ngắm cận cảnh, chi tiết, tỉ mỉ như thước phim quay chậm về thế giới rắn với đủ màu sắc từ xanh của rắn lục, màu vàng lục, màu đen khoang vàng của rắn hổ chúa, rắn hổ đất… cho đến rắn trong nhiều tư thế: Khoanh mình trong hốc đá, treo mình dưới các lùm cây, rắn vươn mình lên các tảng đá để tắm nắng… Có lẽ nhờ vậy mà lượng khách đến tham quan đã nhanh chóng vượt lên con số 100 ngàn lượt người/năm, tăng trên 3 lần so với trước đó.

“Nuôi rắn độc rất tốn kém, nhưng cách làm này đã tạo cho TRĐT thế chủ động về việc chăn nuôi, nghiên cứu…và được đánh giá như điển hình của cả nước về mô hình bảo tồn động vật hoang dã bền vững” – trung tá Lương tự hào. Để tạo được sự đồng thuận này là cả một nghệ thuật, đại tá – dược sĩ Trần Thị Hà – GĐ TRĐT – chia sẻ: “Trước khi thực hiện đổi mới, chúng tôi tổ chức hội thảo khoa học quy tụ được nhiều chuyên gia giỏi, nhà khoa học tâm huyết và nhất là các lãnh đạo tiền nhiệm đóng góp ý kiến… vạch ra cho đơn vị lộ trình và định hướng cải tiến, nâng tầm hoạt động một cách thuận tình, thuận lý, khoa học và phù hợp với quy luật phát triển đặc thù”.

Sau khi thay da đổi thịt lĩnh vực du lịch, các thầy thuốc trẻ lại bắt tay đổi mới, đưa sản phẩm dược liệu độc đáo của đơn vị thoát khỏi ao làng. “Lúc đó dược phẩm của đơn vị đang trong tình trạng 3 không: Không đăng ký dược phẩm, không mẫu mã hấp dẫn và không tiện lợi trong sử dụng” – dược sĩ Hà nhớ lại. Sau bước “pháp lý hóa” toàn bộ các mặt hàng, các thầy thuốc trẻ lại tiến thêm một bước trong việc tăng cường công tác quảng bá, như: Mở đại lý tại nhiều địa phương trọng điểm, mở dịch vụ bán hàng qua mạng, bưu điện… để tăng tốc tiêu thụ nội địa. Song song đó, TRĐT thực thi việc “quốc tế hóa” tên và “tiện dụng hóa” sản phẩm để đưa ra “biển lớn”. Cụ thể là đổi tên kem xoa nọc rắn Cobratox thành Cobbratoxan và đưa chế phẩm rắn lục dưới dạng bột vốn gây nhiều khó khăn cho người tiêu dùng, thành viên nang bột rắn lục rất tiện dụng…

Tự đổi mới để chủ động kinh phí phục vụ tái đầu tư, mở rộng chăn nuôi, nghiên cứu… để nâng cao chất lượng điều trị và cung cấp cho cả nước mô hình bảo tồn động vật hoang dã bền vững, những thầy thuốc trẻ đã và đang viết nên huyền thoại mới ngay trên đơn vị lấp lánh huyền thoại: TRĐT. Đây được xem như minh chứng hào hùng về chất lượng nguồn nhân lực của thế hệ trí thức được đào tạo sau ngày thống nhất đất nước.

Theo laodong