Hương Sơn – Hành trình kiến tạo điểm đến bốn mùa của Thủ đô

Không chỉ là miền đất Phật với lễ hội chùa Hương trứ danh, xã Hương Sơn (Hà Nội) đang từng bước định hình vị thế mới trên bản đồ du lịch Thủ đô, trở thành điểm đến trải nghiệm tổng hòa giữa tâm linh, sinh thái , văn hóa làng nghề và nông nghiệp bản địa.

Nằm ở phía Nam Thủ đô, xã Hương Sơn được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh quan đa dạng, di sản văn hóa phong phú và hệ thống làng nghề truyền thống độc đáo. Ngoài núi non, di tích, vẻ đẹp của dòng suối Yến, danh thắng Hương Sơn còn có nhiều động đá đẹp, trong đó, động Hương Tích được người xưa ví là “Nam thiên đệ nhất động”. Sự hòa quyện giữa cảnh sắc thiên nhiên với các giá trị văn hóa, tín ngưỡng độc đáo đã làm nên nét đặc thù của quần thể Hương Sơn. Những năm qua, danh thắng luôn tích cực triển khai nhiều giải pháp để thu hút du khách.

Lễ hội Chùa Hương hằng năm thu hút lượng lớn khách du lịch

Trưởng ban quản lý Khu di tích thắng cảnh Hương Sơn Nguyễn Bá Hiển thông tin, nhằm mang đến trải nghiệm thân thiện, văn minh hơn cho du khách, từ năm 2025, Lễ hội chùa Hương có nhiều đổi mới, tạo thuận lợi cho du khách, tránh được tình trạng lộn xộn. Ban tổ chức đổi mới hình thức bán vé tham quan, dịch vụ thuyền, đò từ hình thức truyền thống sang bán vé và kiểm soát vé điện tử. Đồng thời, địa phương đã đưa vào 10 trụ kiểm soát vé điện tử đảm bảo thuận tiện, nhanh chóng, đáp ứng được số lượng lớn du khách qua trạm…

Điểm nổi bật của danh thắng Hương Sơn là Lễ hội Chùa Hương tổ chức với quy mô lớn, kéo dài 3 tháng mùa xuân và diễn ra với nhiều hoạt động văn hoá tâm linh. Trung bình mỗi năm quần thể Hương Sơn đón khoảng 1,5 triệu khách, trong đó hơn 90% du khách đến với Hương Sơn vào dịp Lễ hội Chùa Hương. Tuy vậy, khách tham quan vẫn thường chỉ lựa chọn tham quan đền Trình, suối Yến vào chùa Thiên Trù, động Hương Tích khiến du lịch địa phương vẫn chưa tận dụng được lợi thế vốn có. Trong khi đó, toàn khu vực có tới 21 điểm du lịch, làng nghề, thắng cảnh có thể kết nối. Lợi thế vùng sông nước cũng chưa được phát huy triệt để.

Xây dựng Hương Sơn thành điểm đến 4 mùa

Riêng trong 7 tháng đầu năm 2025, lượng khách đến với địa phương đã đạt 866.000 lượt, bằng 93% năm 2024. Dự kiến hết năm, chùa Hương sẽ vượt mốc 1,2 triệu khách, tăng 30%. Điều đáng chú ý là khách quốc tế tăng trưởng rõ rệt: từ 2.500 lượt (2023) lên 6.000 (2024) và 4.500 lượt chỉ trong 7 tháng 2025. Đây là tín hiệu tích cực, khẳng định sức hút trở lại của Hương Sơn trong mắt du khách trong nước và quốc tế.

Theo ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, chùa Hương sở hữu giá trị nổi bật nhưng thiếu sản phẩm trải nghiệm đặc thù. “Xã Hương Sơn cần thêm sản phẩm mới như: Du lịch đêm, làng nghề, trải nghiệm sinh thái… chứ không thể trông chờ mãi vào dòng suối Yến hay chùa Thiên Trù. Hình ảnh điểm đến phải được chuyên nghiệp hóa, gắn với chuyển đổi số để phù hợp nhiều nhóm khách khác nhau”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Khắc phục hạn chế du lịch mùa vụ, Hương Sơn đang tìm lại vóc dáng thực thụ của một trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái – tâm linh phía Nam Thủ đô, góp phần hiện thực hóa chiến lược phát triển du lịch Hà Nội thành điểm đến đặc sắc của khu vực, nỗ lực trở thành địa phương đi đầu trong công tác chuyển đổi số cho các điểm đến tâm linh truyền thống ở Việt Nam.

Lãnh đạo Sở Du lịch Hà Nội cũng cam kết đồng hành cùng Hương Sơn trong xúc tiến, quảng bá, đào tạo nhân lực.

Bí thư Đảng uỷ xã Hương Sơn Trần Đức Hải cho biết, định hướng phát triển du lịch Hương Sơn xoay quanh ba yếu tố then chốt: An toàn – Thân thiện – Chất lượng. “Chúng tôi không chỉ phát triển số lượng mà chú trọng đến chất lượng và bản sắc đặc thù của địa phương”, ông Hải nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, du lịch Hương Sơn sẽ nỗ lực nâng tầm sản phẩm, từ ẩm thực, đặc sản địa phương đến du lịch trải nghiệm. Hương Sơn sẽ tập trung vào khai thác những giá trị văn hoá có tiềm năng lớn với lụa tơ tằm Mỹ Đức – đưa lụa trở thành sản phẩm đặc thù của địa phương hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Song song với đó, địa phương sẽ quyết liệt trong việc việc chuẩn hóa nguồn nhân lực, đào tạo nghiệp vụ an ninh, chuẩn hóa đội ngũ thuyết minh viên để nâng cao hình ảnh điểm đến. Đồng thời, địa phương sẽ tăng cường ứng dụng công nghệ số trong truyền thông, triển khai chính sách kích cầu mùa thấp điểm, tạo vòng tuần hoàn kinh tế tích cực: người dân có thêm việc làm, doanh nghiệp có thêm thu nhập, du khách hài lòng với dịch vụ.