Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Phát hiện huyết khối sau tiêm như thế nào?

Tình trạng huyết khối (cục máu đông) sau tiêm được báo cáo với tỷ lệ 1-4 phần triệu, có thể xảy ra đến 28 ngày sau tiêm.

Vậy có dấu hiệu nào, xét nghiệm nào để phát hiện nguy cơ này?

PGS.TS Đào Xuân Cơ , Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Tổng Thư ký Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam trả lời:

Sau tiêm vắc xin Covid-19, hơn 30% người sau tiêm không có triệu chứng đặc biệt, hoặc thoáng qua không nhận biết được.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân theo dõi đến 28 ngày sau tiêm vắc xin Covid-19, đặc biệt 7 ngày đầu để phát hiện nguy cơ phản ứng (nếu có).

Còn các phản ứng như sốt, ớn lạnh, đau vị trí tiêm, người cảm giác mệt mỏi… là rất phổ biến. Các triệu chứng này sẽ hết sau 2-3 ngày, chỉ cần uống thuốc hạ sốt, uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây…

Phản ứng huyết khối sau tiêm là một nguy cơ hiếm gặp sau tiêm vắc xin Covid-19 AstraZeneca. Phản ứng này có thể xuất hiện muộn, đến 4 tuần sau tiêm. Vì thế, việc theo dõi các dấu hiệu cảnh báo rất quan trọng. Xuất hiện một trong các dấu hiệu sau tiêm vắc xin Covid-19, cần đến viện ngay:

- Triệu chứng như phù chân, phù tay dai dẳng.

- Có những biểu hiện như tức ngực, khó thở (biểu hiện nguy cơ tắc mạch phổi).

- Biểu hiện đau bụng dai dẳng không tìm thấy nguyên nhân (có thể cảnh báo tắc mạch trong tạng).

- Biểu hiện nôn ói, đau đầu, nhìn mờ, thậm chí co giật, liệt nửa người (có thể cảnh báo tắc mạch máu não).

Tuy nhiên cũng cần nhấn mạnh, phản ứng này vô cùng hiếm gặp. Những biểu hiện huyết khối tắc mạch, giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu sau tiêm được báo cáo có tỉ lệ từ 1-4 phần triệu (một triệu người tiêm có một đến 4 người có biểu hiện).

PGS Cơ cũng khuyến cáo khi đi tiêm ngừa vắc xin, mọi người cần khai báo rõ tình trạng sức khỏe bản thân, yếu tố nguy cơ (bệnh nền, đang dùng các loại thuốc…) để chỉ định tiêm chặt chẽ, phòng các rủi ro có thể xảy ra sau tiêm ngừa.

Xét nghiệm chẩn đoán biến chứng huyết khối do tiêm vắc-xin Covid-19

Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương cho biết, khoa Đông máu của bệnh viện này đã triển khai thành công xét nghiệm chẩn đoán biến chứng huyết khối do tiêm vắc xin Covid-19 (xét nghiệm kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu) bằng phương pháp ELISA. Viện cũng là đơn vị đầu tiên tại miền Bắc thực hiện xét nghiệm này.

Biến chứng giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch do tiêm vắc xin Covid-19 đã được ghi nhận trong các báo cáo của các Cơ quan quản lý dược và tổ chức giám sát an toàn vắc xin tại nhiều quốc gia. Biểu hiện lâm sàng thường xảy ra 4 đến 28 ngày sau khi tiêm vắc xin Covid-19.

Giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch sau tiêm vắc xin là biến cố nặng hiếm gặp với biểu hiện giảm tiểu cầu, huyết khối. Các nghiên cứu cho thấy sau tiêm vắc xin Covid-19, cơ thể có thể sinh kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu (platelet factor-PF4) giống như kháng thể HIT. Phức hợp kháng nguyên kháng thể đó hoạt hóa tiểu cầu quá mức dẫn đến giảm tiểu cầu, gây huyết khối và có thể chảy máu.

Các tổ chức trên thế giới và Bộ Y tế đã đưa ra các hướng dẫn chẩn đoán giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch do tiêm vắc xin dựa vào các biểu hiện lâm sàng và xét nghiệm như: chẩn đoán huyết khối, số lượng tiểu cầu, d-dimer, fibrinogen trong đó xét nghiệm kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu (PF4) bằng phương pháp ELISA là công cụ quan trọng trong chẩn đoán biến chứng này.