Hỏi cung bị can tại trụ sở cơ quan điều tra phải được ghi âm, ghi hình

“Tiếp thu ý kiến đại biểu, UBTV Quốc hội đã chỉnh lý theo hướng việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số điều tra phải được ghi âm, ghi hình”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội nói.

Sáng 6/11, ông Nguyễn Văn Hiện – Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội – đọc báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến các vị đại biểu về dự án Bộ luật tố tụng hình sự sửa đổi. Báo cáo tập trung đề cập đến quyền của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc nhận mình có tội và vấn đề bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can.

Ông Hiện cho biết, đa số ý kiến đại biểu tán thành với dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9, theo đó người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền “trình bày lời khai, đưa ra ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.

Nguyễn Văn Hiện – Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp trình bày báo cáo

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc quy định rõ hơn quyền khai báo, trình bày ý kiến của người bị buộc tội như quy định tại điểm g khoản 3 Điều 14 của Công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị năm 1966 mà Việt Nam tham gia năm 1982 là cần thiết.

Về bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can tại Điều 179, ông Hiện cho biết, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với dự thảo về quy định bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can và đề nghị quy định chặt chẽ về trình tự, thủ tục, về bảo quản, sử dụng kết quả ghi âm ghi hình trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử.

Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến không tán thành quy định về bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can mà chỉ ghi âm, ghi hình trong trường hợp bị can phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, bị can kêu oan hoặc không nhận tội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung là cần thiết để vừa đảm bảo minh bạch quá trình hỏi cung, vừa bảo vệ bị can, chống bức cung, dùng nhục hình, bảo vệ người hỏi cung tránh bị vu cáo.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, việc hỏi cung bị can có thể được tiến hành ở nhiều nơi và trong những điều kiện rất khác nhau; có bị can bị tạm giam, có bị can ở ngoài xã hội; có bị can chỉ hỏi cung một hai lần, có bị can phải hỏi cung rất nhiều lần; có trường hợp cùng một thời điểm phải hỏi cung rất nhiều người.

“Để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, tránh lãng phí, phù hợp với điều kiện nước ta thì quy định việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở Cơ quan điều tra phải được ghi âm, ghi hình là phù hợp. Còn tại các địa điểm khác (như tại nơi tiến hành điều tra, tại chỗ ở của bị can) thì được ghi âm hoặc ghi hình theo yêu cầu của bị can, của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng”, ông Nguyễn Văn Hiện nói.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, ông Nguyễn Văn Hiện cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý theo hướng việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số điều tra phải được ghi âm, ghi hình.

Việc hỏi cung bị can tại địa điểm khác được ghi âm hoặc ghi hình theo yêu cầu của bị can, của cơ quan, người có thẩm quyền tố tụng; trường hợp do trở ngại khách quan mà không thể ghi âm, ghi hình được thì phải nêu rõ lý do trong biên bản hỏi cung.

Chính phủ chủ trì, phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, việc bảo quản, sử dụng kết quả ghi âm, ghi hình trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử.

Quang Phong

Theo Dantri