Học thời Covid-19, kinh nghiệm vượt trội từ Uruguay

Mỗi trẻ em Uruguay đều được nhà nước cấp cho một máy tính xách tay cùng tài liệu hướng dẫn trực tuyến.

Việc giáo dục bằng kỹ thuật số đã giúp trẻ em học tốt ngay cả trong thời đại dịch.

Từ cuối tháng 3, Amelia không thể đến lớp được nữa do Covid-19. Tuy nhiên, đó không phải là vấn đề lớn. Amelia đã học bảng chữ cái qua hướng dẫn kỹ thuật số và cô bé cũng rất thích thú với các bài toán kỹ thuật số. Hàng tuần, Amelia có ba cuộc gặp qua video để tương tác nhiều hơn với giáo viên và các bạn cùng lớp. Với sự hướng dẫn của giáo viên, cô bé 7 tuổi này còn tập thể dục ngay trong phòng khách nhà mình.

Amelia không phải là một học sinh con nhà khá giả đang theo học tại một trường tư. Cô bé đang học tại một trường công lập ở thủ đô Montevideo của Uruguay. Giống như các học sinh khác, Amelia cũng nhận được một máy tính từ nhà nước.

Uruguay đã đầu tư vào giáo dục kỹ thuật số nhiều năm nay. Hệ thống giáo dục ở Uruguay đã được chuẩn bị cho đại dịch tốt hơn hầu hết các quốc gia khác trong vùng, cũng như hơn nhiều nước giàu có ở phương Tây. Trong khi một số giáo viên ở Đức không liên lạc gì với học sinh của mình trong vài tuần, thì ở Uruguay, sự trao đổi giữa học sinh và giáo viên vẫn diễn ra thường xuyên.

Uruguay cung cấp cho các học sinh sách giáo khoa kỹ thuật số với các thí nghiệm khoa học, bài tập về nhà dưới dạng câu đố hoặc trò chơi, gặp gỡ tương tác trực tuyến, các bài tập được cá nhân hoá và trò chuyện để giải quyết mọi câu hỏi.

Đại dịch Covid-19 làm tăng số trẻ em gặp khó khăn trong việc đọc.

Đã hơn 10 năm kể từ khi Uruguay đưa ra chính sách mỗi đứa trẻ một máy tính xách tay. Trên hết, Uruguay đã triển khai internet miễn phí ở các quảng trường công cộng trên toàn quốc, gồm cả các vùng nông thôn. Nước này cũng thành lập một cơ quan về giáo dục kỹ thuật số gọi là Plan Ceibal. “Nhìn chung, năm học vừa qua diễn ra khá suôn sẻ”, tờ Der Spiegel dẫn lời Fiorella Haim, một quản lý của Plan Ceibal nói.

Tất cả những điều trên đã khiến Uruguay trở thành một ngoại lệ ở một khu vực mà những dự báo về giáo dục có xu hướng thảm hoạ. Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cho rằng, 2020 là một năm mất mát với hàng triệu học sinh ở Mỹ Latinh. Cơ quan này tin rằng, khoảng 1/3 số trẻ em hầu như không học được gì, trong khi đó hơn 3 triệu trẻ em sẽ không bao giờ quay lại trường học. Theo nhận định của các chuyên gia, năm 2021 cũng tương tự hoặc còn hơn do phong toả vẫn diễn ra và các trường học vẫn phải đóng cửa.

“Trẻ em, đặc biệt là những em thuộc các gia đình nghèo, là đối tượng bị thiệt hại nhiều nhất trong cuộc khủng hoảng. Ước mơ về một tương lai tốt đẹp hơn của chúng đã bị huỷ hoại”, chuyên gia giáo dục người Brazil Claudia Costin, cựu Giám đốc cấp cao về giáo dục tại Ngân hàng thế giới (WB) cho biết. Bà Costin nói thêm, cuộc khủng hoảng học đường đã làm gia tăng tình trạng bất bình đẳng giáo dục vốn đã cực đoan tại lục địa này.

Theo bà Costin, các trường tư thục và khách hàng của họ có thể đối phó với việc trường học đóng cửa tốt hơn nhiều. Bà đã thấy hiện tượng “trường học bất hợp pháp”, trong đó các phụ huynh giàu có hoặc trung lưu thuê giáo viên tư cho con, còn trẻ nghèo ở trường học công lập không có cơ hội tiếp cận máy tính hoặc internet ở nhà.

Tại Uruguay, 85% học sinh đi học ở trường công lập. “Khi việc dạy học được chuyển sang trực tuyến vào tháng 3 năm ngoái, chúng tôi có thể phản ứng linh hoạt ngay”, Haim, một quản lý của Plan Ceibal nói. Plan Ceibal đã cung cấp chương trình giảng dạy cho các giáo viên suốt nhiều năm và còn vận hành một nền tảng tập trung cho sách giáo khoa kỹ thuật số để mọi người có thể tải bài tập và các nội dung khác.

Ngay từ đầu đại dịch, Plan Ceibal đã mở rộng dung lượng các máy chủ của mình chỉ trong một đêm. Ngoài ra, Uruguay cũng bắt đầu cung cấp cho các học sinh 50GB miễn phí mỗi tháng.

“98% trẻ em thường sử dụng các bài học kỹ thuật số”, ông Haim nói. Trẻ em từ các gia đình nghèo hơn ở khu vực nông thôn cũng tham gia. “Chúng tôi không biết chính xác đã làm như thế nào, nhưng chúng tôi đã làm được”.

Dù vậy, các chuyên gia trên đều nhất trí rằng, chỉ máy tính xách tay thôi là chưa đủ. Những gì Uruguay đã làm cho thấy tài liệu giáo dục kỹ thuật số là rất quan trọng, đó cũng là lý do tại sao Plan Ceibal thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp phần mềm sáng tạo. Cơ quan này đã mua sách kỹ thuật số EduCiencias, dạy trẻ em các môn khoa học tự nhiên một cách vui tươi. Sách này giống như một cuốn truyện tranh, với một con mèo giúp thực hiện các thí nghiệm vật lý.

“Chúng tôi muốn các bài học số trở nên thú vị và tạo động lực cho trẻ”, nhà phát triển Federico Bello nói. “Để đạt mục tiêu này, chúng tôi sẽ làm việc với các chuyên gia sư phạm và tâm lý”.

Với 3,5 triệu dân, Uruguay nhỏ hơn nhưng giàu hơn nhiều nước khác trong vùng. Tuy nhiên, còn lâu Uruguay mới trở thành một quốc gia giàu có trong bảng xếp hạng toàn cầu, thực tế, đây là quốc gia dưới mức trung bình.

“Đó là một câu hỏi về những ưu tiên và ý chí”, Miguel Brechner, một chuyên gia về giáo dục kỹ thuật số, người thành lập Plan Ceibal vào năm 2007 nói. “Tổng thống của chúng tôi khi đó, ông Tabaré Vázquez Rosas đã có một tầm nhìn rất xa. Ông muốn mọi đứa trẻ đều có thể làm được bất cứ điều gì chúng muốn”.

Mỗi năm, Plan Ceibal chi 100USD cho mỗi em nhỏ, gồm máy tính xách tay, tài liệu hướng dẫn, tài liệu thực hành và internet tại trường học. Các bậc phụ huynh có thể tiết kiệm được nhiều tiền hơn vì họ ít phải mua ít sách và tài liệu hướng dẫn hơn.

Ông Brechner hiện cũng bắt đầu cố vấn cho nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế về các vấn đề giáo dục. Ông cho biết, có nhiều người hỏi ông rằng liệu có cần thiết khi mỗi học sinh có một máy tính xách tay và truy cập được internet không. Ông đã hỏi lại “liệu chúng ta có thực sự cần điện và nước nóng không?”. Ông Brechner khẳng định, ông không quan tâm tới việc thay thế giáo viên bằng công nghệ. “Tuy nhiên, chúng ta không thể tiếp tục như trước đại dịch. Chúng ta đang sống trong thế kỷ 21 và vẫn còn những trường học thế kỷ 19″.
Những trường học đầu tiên mở cửa trở lại ở Uruguay là những ngôi trường có ít học sinh ở nông thôn. Đây là một chiến lược nhắm tới những em nhỏ dễ bị tổn thương nhất nhưng cũng là để thu thập kinh nghiệm về các biện pháp bảo vệ và giảm nỗi lo về virus của các phụ huynh học sinh và giáo viên.

Amelia, học sinh tiểu học ở Montevideo, cuối cùng đã quay lại trường sau 4 tháng, trái ngược với hầu hết những đứa trẻ khác ở Mỹ Latinh. Dù vậy, ngay cả ở trường học, máy tính bảng vẫn là một phần quan trọng trong các bài học của em. Cô bé thích tất cả những nút ảo có thể ấn được trên máy tính bảng. Bé cũng có ý tưởng khá hay về nghề nghiệp trong tương lai. Đó là một phi công tàu vũ trụ, công việc cho phép em ấn mọi loại nút.