Hoạn trâu: Nghề nguy hiểm

Mai Hoàng Minh17:16 04/12/2013

Phải khẳng định rằng, đây là nghề hiếm có. Bởi sự nguy hiểm chết người và sự nhọc nhằn của công việc nên nghề hoạn trâu cho đến nay gần như đã thất truyền.

Sau khi trói chặt chân con trâu đực đang trong thời kỳ sung sức, ông lão người dân tộc Nùng bảo chủ nhân con trâu chuẩn bị một ly rượu, một bát gạo, một nén hương và một con gà trống dùng để làm lễ cúng.

Sau đó, ông bắt đầu rì rầm vài câu thần chú bằng tiếng dân tộc mà chỉ riêng ông hiểu. Cuối cùng, ông ra lệnh cho 7, 8 thanh niên trai tráng kéo dây thừng vật con trâu nằm xuống đất rồi bắt đầu tiến hành công việc… hoạn trâu, bò. Đó là công việc quen thuộc của ông Mông Văn Sau, ở xóm Lung Ọ, xã Quốc Dân (Quảng Uyên – Cao Bằng).

Ông Sau giải thích, hướng dẫn các bước tiến hành hoạn trâu bò

“Vua” hoạn trâu bò

Huyện Quảng Uyên cách thị xã Cao Bằng khoảng 40km về hướng đông, là nơi duy nhất còn duy trì nghề hoạn trâu bò của người Nùng. Con đường vào xóm Lung Ọ quanh co dưới chân núi. Hỏi “vua” hoạn trâu bò không ai không biết ông Mông Văn Sau. Ngôi nhà sàn của ông nằm lọt thỏm giữa những dãy núi trùng điệp cách Quốc lộ 3 gần chục cây số.

Năm nay đã sang tuổi 75 nên sức khỏe ông Sau không còn như trước nhưng tinh thần vẫn còn minh mẫn, tỉnh táo lắm. Ông bảo, cho đến bây giờ đã hành nghề được 45 năm, hoạn hàng vạn con trâu bò nhưng chưa có ca nào thất bại.

Cứ vào tháng 6, 7 âm lịch hàng năm, ông lại chuẩn bị mấy thứ đồ nghề gồm 3 đoạn dây thừng (mỗi đoạn dài 3m), búa và đinh được làm bằng gỗ nghiến rồi quang gánh bắt đầu hành trình vượt núi kiếm kế mưu sinh. Ông bảo, vào mùa này trâu bò không phải cày nên con nào cũng béo tốt khoẻ mạnh, hoạn trâu bò vào lúc này sẽ ít rủi ro.

Giá cả đã định sẵn từ ban đầu: Trâu là 400 nghìn đồng/con, bò thì 350 nghìn đồng. Tuy nhiên, cũng tùy theo thời điểm mà nâng hay hạ giá. “Một con trâu, bò trị giá vài chục triệu chỉ cần bỏ ra mấy trăm nghìn đồng để nó béo tốt cày giỏi, dễ thuần phục, tính ra họ vẫn không thiệt đi đâu, thậm chí còn được lợi nhiều”, ông Sau cho biết.

Chỉ cần 7 đến 8 thanh niên vật được con trâu, bò ngã xuống, ông Sau sẽ làm những bước quan trọng tiếp theo. Ông cho rằng, trong các công đoạn quan trọng nhất là điều chỉnh lực đập của búa. Ban đầu, người cầm búa phải biết phối hợp với cộng sự để điều chỉnh lực đập búa xuống đinh gỗ đã được đặt trên bộ phận sinh dục trâu, bò. Khi hô “10 điểm” người đập búa sẽ đập một lực thật mạnh, còn hô “5 điểm” sẽ đập một lực nhẹ bằng lực ban đầu. Bao giờ người hoạn trâu bò cũng dùng lực đập theo mức độ giảm dần, rồi lại tăng chậm dần. Người hoạn sẽ biết dừng lại bằng phán đoán và kinh nghiệm nghề nghiệp.

Video đang HOT

Ông Sau tâm sự: “Mấy năm về trước, sức khỏe tôi tốt lắm. Đợt cao điểm tôi hoạn được 19 con trâu trong một buổi sáng ở xã Quảng Hưng (Quảng Uyên). Bây giờ già yếu rồi nên ít đi”.

Ông Sau bên cạnh đồ nghề đã theo suốt ông hơn 50 năm lang bạt

khắp mọi nẻo đường, thôn bản

Nhất nghệ tinh

Năm 16 tuổi, ông Sau đã theo cha lang bạt khắp nơi hành nghề hoạn trâu bò. Từ huyện Quảng Uyên đến Thông Nông, quay lại Trùng Khánh và khắp nơi trong tỉnh không nơi nào thiếu dấu chân cha con ông, thậm chí cả khu chợ Đồn, Bắc Kạn chỉ cần nghe đến tên ông Sau đã biết là cha con “đệ nhất hoạn trâu”.

Ông Sau vẫn còn nhớ hồi 16 tuổi ông được cha dẫn vào lớp dạy hoạn trâu bò của các cụ trong làng. Các cụ chỉ phổ biến vài kỹ thuật căn bản, các dụng cụ mang theo và điều quan trọng là phải học thuộc câu thần chú để tránh đọc nhầm nếu không sẽ không hiệu nghiệm, nhẹ thì trâu bò bị trọng thương, nặng thì chết. Hiểu rằng, nghề này đòi hỏi phải đi và thực hành nhiều kinh nghiệm mới dày dặn.

Nghề hoạn trâu bò tiềm ẩn nhiều nguy hiểm

Nguy cơ thất truyền

Theo các già làng ở Cao Bằng, hoạn trâu bò đã có từ rất lâu đời, là nghề truyền thống mà ngay cả ông Sau cũng không biết có từ khi nào. Tuy nhiên, đến nay nghề hoạn trâu có nguy cơ thất truyền.

Ông Sau rất lo lắng vì nghề hoạn trâu bò sẽ không còn ai biết đến. Nguyên nhân hiện nay do người dân dùng máy cày thay thế sức kéo của trâu bò. Người dân nuôi trâu bò chủ yếu để bán cho các thương lái giết thịt. Vì vậy, số lượng trâu bò cũng giảm rất nhanh, người làm nghề như ông Sau cũng lao đao theo.

Ngay chính con trai ông Sau, anh Mông Văn Cường, 40 tuổi cũng thờ ơ với nghề này dù nhiều lần được cha cố gắng truyền thụ. Anh cho rằng: “Nếu như ngày xưa còn theo được, giờ người ta đua nhau làm kinh tế, khoa học kỹ thuật phát triển máy móc thay thế con người nên nghề hoạn trâu bò sẽ không bám trụ được. Quanh năm nay đây mai đó nhưng cuối cùng vẫn trở về như cũ nên không ai mấy mặn mà, nhất là lớp thanh niên bây giờ”.

Theo ông Phùng Văn Khang, nguyên Chủ tịch xã Quốc Dân (Quảng Uyên) cho biết: “Khoảng chục năm về trước, nghề hoạn trâu bò trên địa bàn xã như một phong trào được nhiều người theo học và hành nghề. Đây là nghề truyền thống đã có từ lâu đời truyền lại của người Nùng huyện Quảng Uyên”

Theo ANTD

Bí ẩn giếng Chăm cổ có 5 cô tiên múa hát, hàng đêm kẽo kẹt tiếng múc nước

Ở làng Hữu Quyền (xã Cẩm Huy, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) có 3 chiếc giếng cổ, đó là giếng Chòm, giếng Đá và giếng Thềm. Ba giếng này tạo thành một hình tam giác án ngữ ba góc của làng, cả ba đều có kiểu cấu trúc như nhau là hình vuông, sâu khoảng 3 - 4m, rộng 2m, xung quanh được ốp những phiến gỗ quí, qua nhiều thế kỷ mà vẫn cứng như đá, đen như than. Tuy nhiên, giếng Thềm và giếng Đá không thấy khắc những ký tự lạ trên gỗ như ở giếng Chòm.

Câu chuyện mới nhất

Ngày 20-11 vừa qua, vào khoảng 10h đêm, một người dân đi ngang qua giếng Chòm chợt thấy le lói ánh sáng, lại có cả tiếng ca hát. Vừa ghé vào anh đã sững người vì ngạc nhiên. Trong tiếng nhạc nhẹ nhàng, năm cô gái đội mũ cao, có nhiều họa tiết lạ mắt, mặc áo dài như váy mỏng tang đang múa hát. Các cô hát bằng tiếng dân tộc nào đó nghe líu lo. Ngạc nhiên quá, anh đánh rơi cái túi đang cầm tay. Nghe tiếng động lạ, ánh sáng vụt tắt, các cô gái cũng như tan ra trong bóng đêm. Sợ hãi, anh chạy ra đường. Hỏi thăm những người ở gần, càng ngạc nhiên không ai trông thấy gì, không ai nhìn thấy gì.

Những câu chuyện lạ ở giếng Chòm không phải bây giờ mới xảy ra. Rất nhiều điều kỳ quái xảy ra ở đây không thể lý giải. Giếng cách khá xa khu dân cư, từ khi bị bỏ hoang, khu vực quanh giếng cây cối luôn rậm rạp. Những người xung quanh cho biết, nhiều năm về trước, đêm đêm thường nghe thấy tiếng động lạ phát ra ở giếng cổ. Ai cũng khẳng định những tiếng động đó giống như tiếng người múc nước kêu kẽo kẹt, hòa với tiếng bước chân thình thịch và tiếng các thùng nước va đập vào nhau. Nhiều năm nay không còn ai đến lấy nước ở đây về dùng nên những âm thanh đó khiến ai nấy đều tò mò.

Ban đầu người dân ở đây nghĩ rằng ban đêm có ai đó đến gánh nước, có thể do giếng cá nhân của gia đình họ bị hư hỏng gì đó nên không có nước dùng. Nhiều đêm như vậy, họ liền rủ nhau ra rình xem ai là người cứ hay đi gánh nước đêm. Tuy nhiên, cứ ra đến gần giếng là chẳng thấy ai cả. Nhưng khi quay lại mấy bước chân khuất giếng, những âm thanh đó lại phát lên. Lúc ấy, nhóm người ra rình chỉ biết nhìn nhau "mắt tròn mắt dẹt", có người vì hoảng quá liền co giò bỏ chạy.

Trường hợp khác, một người dân trong làng có việc nên về nhà rất khuya. Anh kể lại, lúc anh ta đi ngang giếng Chòm thì xuất hiện hình ảnh lờ mờ trước mắt, một phụ nữ mặc áo trắng đứng bên giếng múc nước. Lúc đó anh ta nghĩ chắc ai đó trong làng đi bắt ếch ngoài đồng về múc nước rửa chân, liền chạy lại hỏi thăm. Tuy nhiên, khi lại gần thì bóng dáng người phụ nữ đó bỗng biến mất. "Sợ gặp phải ma nên tôi liền ba chân bốn cẳng chạy một mạch về nhà", người này nhớ lại.

Sau những sự việc trên, người dân trong làng đồn rằng giếng Chòm có "ma". Từ đó, giếng Chòm được người dân gọi bằng biệt danh mới là "giếng ma". Lí giải về những sự việc bất thường xảy ra quanh giếng cổ, một số người mê tín cho rằng đó có thể là do những linh hồn chết oan bên giếng Chòm hiện về quấy rối. Các cụ kể, trước đây, ban ngày giếng Chòm nhiều người đến gánh nước nên nhiều người chuyển sang gánh vào ban đêm. Từng có trường hợp trượt chân ngã xuống giếng chết.

Cụ Nguyễn Hữu Ứng (83 tuổi), xóm Bắc Vĩnh Quyền, xã Cẩm Huy, huyện Cẩm Xuyên nhớ lại: "Vào năm 1936, có một ông cố thủ làng, người luôn chăm sóc giếng. Vào những ngày lễ, ông luôn đem đồ ra giếng cúng. Giếng bị xuống cấp, ông cố thủ bỏ tiền ra cho dân làng tu sửa. Khi ông qua đời thì nước đang trong xanh, ngọt mát tự nhiên lại chuyển sang màu vàng, chua phèn. Sau khi thi hài cụ cố thủ được chôn cất xong thì nước tại giếng lại trong xanh như ban đầu". Các bậc cao niên vẫn nhớ rõ cái chết của một cô bé đi chăn bò. Năm đó, khi bò lại ăn lá ở bờ giếng, không hiểu vì lý do gì, cô bé rơi xuống giếng, chết ngay. Năm 1965, một phụ nữ trong làng đi gánh nước đêm thì bị trúng bom, chết bên giếng. "Có thể linh hồn người chết chưa siêu thoát, còn quanh quẩn ở cạnh giếng rồi hằng đêm vẫn múc nước ở đây", một cụ giải thích. Tuy nhiên, một số lời đồn đại khác lại cho rằng, chiếc giếng này là của người Chăm xây dựng cách đây hàng trăm năm. Lúc xây có rất nhiều người bỏ mạng, nay linh hồn họ ra quanh giếng.

Kể từ khi có lời đồn ma quỷ ở giếng Chòm, ban đêm tuyệt đối không ai dám bén mảng đến khu vực này. Những gia đình ở gần thì đến chập tối là đóng kín cổng, không cho con cái ra khỏi nhà. Những người có việc phải về muộn thì họ thường ngủ nhờ nhà người quen hoặc rủ thêm ai đó về cùng chứ không ai dám đi một mình. Khi qua ngang giếng ai cũng cố chạy thật nhanh.

Sự hoang mang của dân làng cứ tăng dần lên, khiến cuộc sống nơi đây bị xáo trộn nghiêm trọng. Thấy vậy, cách đây hơn một năm, các cao niên của làng Hữu Quyền tập hợp mọi người lại sắm sửa lễ vật ra làm lễ thắp hương tại giếng cổ. Điều kỳ lạ là sau khi làm lễ xong thì những tiếng động lạ không còn nữa. Từ đó người dân cũng yên tâm sinh sống không còn hoang mang sợ hãi.

Đến nay lại có chuyện các cô tiên múa hát quanh giếng. Nhiều người coi đây là điềm thiên hạ thái bình, làm ăn phát đạt.

Mạch nước huyền thoại không bao giờ cạn

Nói về giếng Chòm, ông Trần Hữu Đạt, Trưởng thôn Hữu Quyền tự hào: "Vào mùa khô, người dân bốn xã là Cẩm Quang, Cẩm Quan, Cẩm Huy và Cẩm Tiến đổ xô đến đây để múc nước uống. Mặc dù vậy nhưng nước trong giếng chưa bao giờ cạn, bởi dưới đáy có một mạch nước rất lớn lúc nào cũng tuôn trào. Tuy nhiên, nước dâng lên đến thành giếng thì mạch nước lại ngừng chảy vì thế mà nước không bao giờ tràn được ra ngoài. Một điều lạ khác là trong khi tất cả các giếng xung quanh đều bị nhiễm phèn, sắt vàng khè thì nước giếng Chòm vẫn trong vắt, ngọt lịm...

Khi được hỏi về lịch sử của giếng Chòm, người dân làng Hữu Quyền từ già tới trẻ không ai biết. Từ đời này qua đời khác, các thế hệ con dân trong làng vẫn bảo ban con cháu sống chết gì vẫn phải bảo vệ cho được giếng Chòm. Ông Trần Hữu Minh cho biết: "Ở làng có thông lệ là vào tháng 6 âm lịch hằng năm, dân làng phải tổ chức tát giếng để cầu mong cuộc sống an lành, mùa màng bội thu giống như mạch nước không ngừng tuôn chảy dưới đáy giếng. Việc tát giếng là thông lệ, thế nhưng trước khi tát giếng không cần làm lễ cúng hay thắp hương gì cả, thông lệ của làng thì cứ thế mà triển khai". Trước đây, việc tát giếng do đoàn thanh niên trong làng đứng ra đảm nhiệm, thanh niên sẽ đứng thành hai hàng quanh giếng thay nhau múc nước, khi nước rút bớt đi thì phải xuống kỳ cọ, lau chùi những phiến gỗ cho sạch và vớt những thứ rác rưởi, bùn đất bao trùm mạch nước dưới đáy giếng. Ông Minh kể: "Tát giếng nào thì không biết nhưng đụng đến giếng Chòm thì vất vả lắm chú ơi, đoàn thanh niên thay nhau múc nước bở hơi tai mới theo kịp tốc độ phun nước của mạch dưới giếng, có thời điểm, làng huy động tới 3 máy hút nước cỡ lớn mới đánh vật được với cái giếng kỳ lạ này và thời gian hút nước nhằm vào mùa khô cũng là nhằm vào lúc lưu lượng nước trong mạch phun ra giảm đi thì mới thau giếng thành công".

Theo các nhà nghiên cứu, giếng Chòm là một trong 15 giếng cổ do người dân tộc Chăm xây dựng còn tồn tại ở Hà Tĩnh. Giếng đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2011. Ông Phan Văn Tài, Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Huy xác nhận, xung quanh chiếc giếng có những câu chuyện lạ. Tuy nhiên, ông khẳng định đó chỉ là những lời đồn đại của một bộ phận người dân mê tín, hoàn toàn không có cơ sở.

Theo ANTD

Bổ sung 8 di sản văn hóa phi vật thể Bộ VH-TT&DL vừa có Quyết định công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (đợt 4). 8 di sản văn hóa phi vật thể đã được bổ sung vào danh mục này. Lễ Pút tồng của người Dao đỏ Trong đó, tỉnh Lào Cai có 4 di sản được công nhận bao gồm: Lễ hội Roóng poọc của...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nhân viên y tế bị đánh hội đồng ngay tại nơi làm việc00:17

Kế hoạch bắt cóc người đàn ông Trung Quốc, tống tiền 10 tỷ đồng ở TPHCM13:48

Cận cảnh hầm bí mật giấu vật phẩm dùng để dụ dỗ tu tập 'thành tiên' ở Đắk Lắk00:21

Xét xử vụ cháy chung cư làm 56 người chết, bị hại đòi bồi thường hơn 78 tỷ02:12

Đường dây lừa đảo hàng trăm tỷ đồng: Hé lộ chiếc bẫy "mật ngọt chết ruồi"02:24

"Sóng ngầm" âm ỉ khiến cuộc tranh luận giữa ông Trump - Zelensky bùng nổ01:38

Vụ xe limousine 'chở người' trên nắp capo ở Hà Nội: Tạm giữ tài xế ô tô00:55

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Chủ quán karaoke "bật đèn xanh" cho nhân viên bán ma túy để thu hút khách

21:39:05 11/03/2025

Để khách đến quán karaoke của mình, Phương bật đèn xanh để Tâm bán ma túy cho khách, thu hút lượng lớn khách đến quán hàng đêm, đa phần là con nghiện...

Làm giả giấy tờ nguồn gốc đất để mua bán, lừa đảo hơn 170 tỷ đồng

13:16:53 11/03/2025

Nhận tiền từ Nguyên, các đối tượng trên còn chuyển cho nhau, hoặc chuyển cho các đối tượng khác như Nguyễn Thị Tâm, Nguyễn Văn Tý, Lê Phát Đạt, Đào Việt Anh, Ngô Duy Tùng, Nguyễn Thế Quan, Phạm Quang Cường.

'Mỹ nhân kế' trong đường dây mua bán người sang Campuchia

06:31:10 11/03/2025

Nhóm đối tượng trong đường dây mua bán người sử dụng mỹ nhân kế để dụ dỗ và đưa nạn nhân sang Campuchia, ép buộc hoạt động phạm pháp và tra tấn nếu chống cự.

Xử lý nhóm người "xin đểu" tại nghĩa trang TP Phan Thiết

06:25:44 11/03/2025

Sau clip trên mạng xã hội phản ánh một nhóm người "xin đểu" tiền quét dọn tại nghĩa trang TP Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận) gây bức xúc, chính quyền địa phương đã chỉ đạo ngành chức năng cùng công an vào cuộc xác minh, xử lý.

Các bị cáo trong vụ cháy chung cư đều nhận thức được sai phạm và xin lỗi gia đình bị hại

06:23:29 11/03/2025

Từ năm 2021 đến thời điểm xảy ra vụ cháy (ngày 12/9/2023), bị cáo liên tục yêu cầu cảnh sát khu vực phối hợp cùng Đội Phòng PCCC để thực hiện công tác tuyên truyền đối với cư dân sinh sống trong tòa nhà.

Chủ hụi chiếm đoạt gần 2,1 tỷ đồng lĩnh 12 năm tù

06:10:00 11/03/2025

Để có tiền trả nợ, Toàn đưa ra mức lãi chơi hụi cao và lợi dụng mối quan hệ quen biết từ trước rủ rê nhiều người tham gia chơi hụi rồi chiếm đoạt tiền.

Cưỡng đoạt gần 600 triệu đồng của nhân viên, nhóm chủ cửa hàng sữa lãnh án

22:35:33 10/03/2025

Dù thiệt hại chỉ hơn 13 triệu đồng và nhân viên dọa tự tử khi bị ép trả, nhưng các bà chủ cửa hàng sữa vẫn cưỡng đoạt gần 600 triệu đồng.

Long An: Xử phạt công ty 'mượn' dự án nhà nước 'trục lợi' vật liệu san lấp

22:31:55 10/03/2025

Chủ tịch UBND tỉnh Long An xử phạt một công ty dùng danh nghĩa xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước để bán cho khách hàng hơn 15.000 m3 vật liệu san lấp.

Kiên Giang: Tạt a xít khiến chồng tử vong, vợ lãnh án 6 năm tù

22:13:23 10/03/2025

Sau khi tạt a xít khiến chồng tử vong, Trần Thị Huyền lẩn trốn 21 năm thì bị bắt và bị TAND tỉnh Kiên Giang tuyên phạt 6 năm tù.

Nguyên Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Phước bị kỷ luật

21:55:51 10/03/2025

Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Bình Phước vừa ban hành quyết định kỷ luật đối với nguyên Cục trưởng Cục Thuế Bình Phước Trần Văn Hướng và đề nghị kỷ luật Phó chủ tịch UBND H.Bù Gia Mập Nguyễn Xuân Hoan.

Bắt nhanh nhóm côn đồ đuổi chém khách trên đèo Hải Vân

21:27:54 10/03/2025

Ngày 10.3, PhòngCảnh sát hình sựCông an TP.Đà Nẵng cho biết đang tạm giữ 8côn đồliên quan vụ đuổi chém, đe dọa người dân, du khách trên đèo Hải Vân.

Bắt nhóm đối tượng chuyên trộm tiền công đức ở Nam Định

19:59:41 10/03/2025

Nhóm thanh, thiếu niên rủ nhau đi cạy phá khóa hòm công đức, két sắt của các cơ sở tôn giáo để trộm tiền trên địa bàn tỉnh Nam Định vừa bị lực lượng công an bắt giữ.