Hoàn thiện luật “đảm bảo quyền lợi” cho người bị oan sai

Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây ra oan sai cho người dân ngoài trách nhiệm bồi thường còn phải trực tiếp công khai xin lỗi, đăng báo cải chính công khai với người bị hại; rút ngắn thời gian giải quyết bồi thường thiệt hại từ 125 ngày (theo luật định) xuống còn 80 ngày…

Đó là những đề xuất quan trọng về Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (TNBTCNN) được đưa ra thảo luận tại Hội thảo “Đánh giá tác động của Luật TNBTCNN (sửa đổi)” diễn ra tại TP.HCM sáng 20.6.

Ông Hoàng Đức Thịnh, Văn phòng luật sư Vriens & Partners cho biết, hiện nay công tác giải quyết khiếu nại tố cáo còn nhiều bất cập, chưa tạo được lòng tin vào sự khách quan, công tâm và thiện chí của các cơ quan nhà nước. Nguyên nhân do chất lượng cán bộ – người thi hành công vụ chưa cao. Bên cạnh đó là công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước chưa sâu sát, kịp thời.

Minh chứng cho lập luận này, ông Thịnh dẫn chứng thời gian qua có hàng chục nghìn vụ kiện đòi bồi thường oan sai liên quan đến việc làm trái pháp luật của người thi hành công vụ, nhưng cơ quan chức năng cũng chỉ xác định và giải quyết được khoảng trên 200 vụ.

“Việc không thể giải quyết hết các oan sai không chỉ gây ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước, ảnh hưởng đến xã hội mà quan trọng nhất là sự đổ vỡ trong mối quan hệ giữa người dân và cơ quan nhà nước, đây mới là mối thiệt hại khủng khiếp”, ông Thịnh nói.

Bà Dương Thị Thanh Mai, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) cũng cho biết, việc giải quyết khiếu nại tố cáo liên quan đến oan sai rất khó, việc bồi thường lại càng khó hơn khi luật hiện hành chỉ quy định lỗi “cố ý” mới có trách nhiệm hoàn trả, nhưng hầu hết các cơ quan tố tụng đều cho rằng xảy ra vụ việc là do lỗi “vô ý”. Ngoài ra, trách nhiệm hoàn trả thiệt hại và xử lý người thi hành công vụ có hành vi gây ra thiệt hại cũng chưa được quy định đúng mức.

“Sau 6 năm triển khai Luật TNBTCNN nhưng chỉ có duy nhất 1 vụ việc được giải quyết bồi thường theo đúng thời gian luật định, còn các vụ còn lại thì thường kéo dài đến 1 năm, thậm chí 2 năm. Đây cũng là vấn đề cần phải xem xét sửa đổi”, bà Mai nói.

Nhiều ý kiến các chuyên gia luật tại hội thảo cũng đưa ra các đề xuất quan trọng như: Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây ra oan sai cho người dân ngoài trách nhiệm bồi thường còn phải trực tiếp công khai xin lỗi, đăng báo cải chính công khai với người bị hại; rút ngắn thời gian giải quyết bồi thường thiệt hại từ 125 ngày (theo luật định) xuống còn 80 ngày; thành lập Quỹ bồi thường nhà nước để rút ngắn thời gian chờ thẩm duyệt của Bộ Tài chính…

Đánh giá về yêu cầu cần sửa đổi, bổ sung Luật TNBTCNN, ông Nguyễn Văn Bốn, Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước (Bộ Tư pháp) nói, sau 6 năm đi vào cuộc sống, Luật TNBTCNN đã bộc lộ nhiều hạn chế cần sửa đổi để phù hợp với thực tiễn, bởi các “trụ cột” pháp lý của nhà nước như Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Luật Tố tụng hành chính 2010, Luật Khiếu nại 2011 đã có nhiều thay đổi…

“Việc sửa đổi Luật TNBTCNN sẽ giúp hạn chế những bất cập trong quá trình thực thi luật và kịp thời cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp 2013 về việc đảm bảo quyền con người, quyền công dân, trong đó có quyền được bồi thường về vật chất, tinh thần và danh dự của công dân cũng như đảm bảo tính thống nhất với các bộ luật và luật hiện hành”, ông Bốn nói.

Được biết, thông qua hội thảo này, ý kiến các chuyên gia về luật sẽ được tổng hợp để hoàn thiện Luật TNBTCNN nhằm dự kiến trình Quốc hội thông qua vào năm 2017.

Theo báo cáo tổng kết 6 năm thi hành Luật TNBTCNN, tính đến ngày 31.12.2015, các cơ quan có trách nhiệm bồi thường đã thụ lý, giải quyết 258 vụ việc yêu cầu bồi thường thiệt hại, trong đó đã giải quyết được 204 vụ việc (đạt tỉ lệ 79%) với tổng số tiền Nhà nước phải bồi thường là 111 tỷ 149 triệu đồng.

Theo Danviet