Hoa hậu Phương Nga dùng “vũ khí” nào để tự bảo vệ?

“Quyên im lăng” la gi va co đươc coi la tâm la chăn bao vê Hoa hâu Phương Nga trong suôt thơi gian qua?

Trao đổi với VietNamNet, LS Phan Thi Lam Hông – Giam đôc Công ty Luât TNHH Đông Ha Nôi giải thích phap luât hiên hanh quy đinh vê quyên im lăng như thê nao:

Quyên im lăng tư lâu đa đươc ghi nhân trong phap luât cua môt sô quôc gia trên thê giơi. Theo đo, quyên im lăng la sư thê hiên quyên tư bao vê minh cua ngươi bi băt, bi can, bi cao khi không phai đưa ra lơi khai chông lai chinh minh hay tư buôc minh co tôi.

Luât phap quốc tế công nhân quyên nay và phan xư dưa trên chưng cư. Theo đó, môt công dân đươc măc đinh la vô tôi cho đên khi cac cơ quan tô tung chưng minh đươc ngươi đo co tôi.

Trươc thơi điêm Bô luât Tô tung hinh sư 2015 co hiêu lưc thi hanh, phap luât Viêt Nam hiên hanh không co bât cư quy đinh nao vê quyên im lăng.

Quyên nay mơi chi manh nha xuât hiên tai khoan 4, Điêu 31 Hiên phap năm 2013, no găn liên vơi quyên tư bao chữa, nhơ luât sư hoăc ngươi bao chưa. Đây la quyên tư do dân chu trong yêu cua công dân; trơ thanh nguyên tăc tô tung căn ban phai đươc tôn trong va triêt đê thưc hiên.

Hoa hậu Phương Nga tại phiên xử.

Bô luât Tô tung hinh sư hiên hanh 2003 không quy định người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo, có quyền từ chối đưa ra lời khai, nhưng quy định họ có quyền được trình bày lời khai và tự bào chữa cho chính mình.

Nếu bị can vẫn giữ quyền im lặng, cơ quan điều tra không thể cưỡng chế khai báo được. Chi đên khi Bô luât Tô tung hinh sư 2015 ra đơi thi quyên im lăng mơi đươc quy đinh gian tiêp thông qua môt sô điêu luât.

Điểm d khoản 1 Điều 58 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt; điểm c khoản 2 Điều 59 về người bị tạm giữ; điểm d khoản 2 Điều 60 về bị can; điểm h khoản 2 Điều 61 về bị cáo đều có quy định những người nêu trên có quyền: “Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.

Ngoài ra, “quyền im lặng” còn được ghi nhận gián tiếp trong một số điều luật khác. Điểm b khoản 1 Điều 73 quy định người bào chữa có quyền có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.

Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc, người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.

Tại khoản 3, Điều 309 cho phép tại phiên toà, trong giai đoạn xét hỏi, nếu bị cáo không trả lời các câu hỏi thì HĐXX, kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự tiếp tục hỏi những người khác và xem xét vật chứng, tài liệu có liên quan đến vụ án.

Khi được chu toa phiên toa đồng ý, bị cáo được đặt câu hỏi với bị cáo khác về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.

Cung cân phai lưu y răng, quyên im lăng không loai trư quyên khai bao cua ngươi co tôi, do đo ngươi bi tam giư, tam giam, bi can, bi cao co quyên khai bao sau khi đươc giai thich vê quyên im lăng.

Viêc nhân tôi cua bi can, bi cao luôn đươc xem la tinh tiêt giam nhe trong quyêt đinh hinh phat đôi vơi bi cao.

Tuy nhiên, Bô luât Tô tung hinh sự 2015 mơi đươc Quôc hôi thông qua ma chưa co hiêu lưc thi hanh, nghia la cho đên thơi điêm nay, phap luât Viêt Nam không co bât cư quy đinh nao vê “quyên im lăng”.

Hoa hậu dùng ‘quyền im lặng’ thế nào?

Khi Bô luât Tô tung hinh sư 2015 co hiêu lưc thi hanh, quyên im lăng se bao vê bi can, bi cao, ngươi bi tam giam, tam giư như thê nao, thưa luật sư?

- Quyên im lăng se đem lai hiêu qua tôt hơn cho công ly, cho quyên con ngươi va hoat đông tư phap.

Luật sư Phan Thị Lam Hồng.

No thê hiên ơ chô, công dân khi bi tinh nghi va băt buôc phai khai bao vơi cơ quan điêu tra, ho co quyên giư im lăng cho đên khi co sư hiên diên cua luât sư do minh yêu câu hoăc do cơ quan tiên hanh tô tung chi đinh, việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ được thực hiện trên cơ sở tài liệu, chứng cứ thu thập được mà không phụ thuộc quá lớn vào lời khai của người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo.

Trường hợp Hoa hậu Phương Nga là một ví dụ điển hình. Bị cáo Nga không trình bày lời khai của mình tại giai đoạn điều tra mà đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới thực hiện quyền trình bày ý kiến của mình.

Viêc ap dung quyên im lăng phai chăng la sư an toan tuyêt đôi cho bi can, bi cao, ngươi bi tam giam, tam giư?

- Quyên im lăng không bao giơ la tuyêt đôi, quyên im lăng không đông nghia vơi viêc không noi gi, không khai gi, không tra lơi, không lam gi khi cơ quan tiên hanh tô tung, ngươi tiên hanh tô tung yêu câu ngươi bi tinh nghi thưc hiên tôi pham thưc hiên nhưng nghia vu cua ho theo đung quy đinh cua phap luât.

Ro rang, “thanh khân khai bao” la môt tinh tiêt giam nhe quan trong. Nêu trương hơp nao cung sư dung quyên im lăng thi chinh đăc quyên nay đa tươc đi quyên đươc hương tinh tiêt giam nhe trong tô tung hinh sư.

Trường hợp của bị cáo Nga, mặc dù tại giai đoạn điều tra, Nga thực hiện quyền im lặng, nhưng đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới trình bày nội dung liên quan đến “ hợp đồng tình ái ”.

Vậy nếu lời khai trước tòa của bị cáo Nga được chứng minh là đúng thì bị cáo có thể chứng minh mình không phạm tội hoặc nếu có phạm tội, bị cáo vẫn được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “thành khẩn khai báo” theo quy định tại Điều 46, Bộ luật Hình sự.

Theo T.Nhung (VNN)