Hezbollah dùng công nghệ thấp để đối phó với công nghệ cao của Israel

Sau khi các chỉ huy cấp cao thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel, lực lượng Hezbollah ở Liban đã sử dụng sách lược lấy công nghệ thấp để đối phó với công nghệ giám sát tinh vi của Israel.

Hệ thống phòng không của Israel đánh chặn tên lửa được phóng từ Liban xuống miền Bắc Israel, ngày 4/7/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Tờ The Times of Israel dẫn nguồn tin phương Tây ngày 9/7 cho biết công nghệ giám sát điện tử đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc tấn công của Israel vào Liban. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) có camera an ninh và hệ thống cảm biến từ xa. Các hệ thống này đã được cấp các dữ liệu về các khu vực mà Hezbollah hoạt động và các hệ thống thường xuyên phóng thiết bị bay không người lái giám sát qua biên giới để theo dõi Hezbollah.

Hoạt động nghe lén điện tử của Israel cũng được đánh giá là một trong những hoạt động phức tạp nhất thế giới. Hezbollah đã rút kinh nghiệm từ những thiệt hại và điều chỉnh chiến thuật để đáp trả.

Theo các nguồn tin, Hezbollah đã cấm các tay súng dùng điện thoại di động trên chiến trường vì sợ đối phương có thể dò được vị trí người dùng. Thay vào đó, họ dùng các phương tiện liên lạc lỗi thời hơn, như máy nhắn tin và người đưa thư để gửi tin nhắn bằng lời nói trực tiếp. Hezbollah cũng đã sử dụng mạng viễn thông cố định có từ đầu những năm 2000.

Để đề phòng trường hợp các cuộc trò chuyện bị nghe lén, Hezbollah sử dụng mật mã khi đề cập tới vũ khí và địa điểm họp. Những mật mã này được cập nhật gần như hàng ngày và được chuyển đến các đơn vị thông qua người đưa thư.

Ông Qassem Kassir, một nhà phân tích người Liban, cho biết: “Chúng ta đang phải đối mặt với một trận chiến mà trong đó thông tin và công nghệ là những phần thiết yếu. Nhưng khi phải đối mặt với những tiến bộ công nghệ nhất định, ta lại cần quay lại các phương pháp cũ như điện thoại cố định, liên lạc trực tiếp… hay bất kỳ phương pháp nào có thể khiến công nghệ không đối phó được”.

Công nghệ thấp đối phó công nghệ cao

Vệt khói trải dài khi hệ thống phòng không Israel đánh chặn tên lửa được phóng từ Liban, ngày 27/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Theo các chuyên gia an ninh, một số công nghệ thấp có thể khá hiệu quả trong chống hoạt động gián điệp công nghệ cao. Một trong những cách mà trùm khủng bố Osama bin Laden dùng để tránh bị bắt trong gần một thập kỷ là ngắt kết nối các dịch vụ internet và điện thoại, thay vào đó sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh.

Ông Emily Harding tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết: “Hành động đơn giản là sử dụng VPN (mạng riêng ảo) hoặc tốt hơn là không sử dụng điện thoại di động thì có thể khiến việc tìm và xác định mục tiêu trở nên khó khăn hơn nhiều. Nhưng những biện pháp đối phó này cũng khiến các thủ lĩnh Hezbollah không thể liên lạc nhanh chóng với các tay súng”.

Các quan chức an ninh Hezbollah và Liban tin rằngIsrael cũng đã tìm cách khai thác thông tin từ những người cung cấp thông tin địa phương để tìm các mục tiêu.

Cuộc khủng hoảng kinh tế ở Liban và cạnh tranh giữa các phe phái chính trị đã tạo cơ hội cho phía Israel khi muốn tìm người cung cấp thông tin, nhưng không phải tất cả những người cung cấp thông tin đều biết họ đang cung cấp thông tin cho ai.

Vào ngày 22/11, một phụ nữ ở miền Nam Liban nhận được cuộc gọi di động từ một người tự xưng là quan chức địa phương. Người này nói thạo tiếng Arab và hỏi liệu gia đình cô có ở nhà không. Người phụ nữ trả lời không và nói thêm rằng họ đã đến miền Đông Liban.

Vài phút sau, một tên lửa lao vào nhà của người phụ nữ này ở làng Beit Yahoun, giết chết 5 tay súng Hezbollah, trong đó có Abbas Raad, con trai một nhà lập pháp cấp cao của Hezbollah.

Hezbollah cho rằng Israel đã theo dõi các tay súng đến địa điểm đó và thực hiện cuộc gọi để xác nhận xem có thường dân ở đây không để tiến hành cuộc tấn công.

Vào thời điểm đó, quân đội Israel cho biết họ đã tấn công một số mục tiêu của Hezbollah.

Trong vòng vài tuần, Hezbollah đã công khai cảnh báo những người ủng hộ thông qua đài phát thanh Al-Nour rằng không nên tin những người gọi điện ngẫu nhiên tự xưng là quan chức địa phương hoặc nhân viên cứu trợ, cảnh báo rằng đó là người Israel đang mạo danh họ để xác định những ngôi nhà đang được Hezbollah sử dụng.

Đây là cuộc tấn công đầu tiên trong một loạt cuộc tấn công nhắm vào các thành viên chủ chốt của Hezbollah ở Liban. Những người khác thiệt mạng bao gồm Wissam al-Tawil, Taleb Abdallah và Mohammed Nasser, đều là những chỉ huy đóng vai trò chỉ đạo các hoạt động của Hezbollah ở miền Nam. Saleh al-Arouri, phó thủ lĩnh Hamas, cũng bị giết khi đang tham dự một cuộc họp ở thủ đô Beirut.

Hezbollah bắt đầu nghi ngờ rằng Israel đang nhằm vào các tay súng thông qua theo dõi điện thoại di động và giám sát nguồn cấp dữ liệu video từ camera an ninh được lắp đặt trên các tòa nhà ở cộng đồng biên giới.

Vào ngày 28/12/2023, Hezbollah kêu gọi người dân miền Nam ngắt kết nối Internet của mọi camera an ninh.

Đến đầu tháng 2, Hezbollah đã ban hành một chỉ thị cho các tay súng: không được mang điện thoại di động đến gần chiến trường.

Một người cho biết: “Hiện nay, nếu bất kỳ ai bị phát hiện để điện thoại ở mặt trận, người đó sẽ bị đuổi khỏi Hezbollah”.

Sau chỉ thị trên, các tay súng bắt đầu bỏ lại điện thoại khi thực hiện các hoạt động. Hezbollah đôi khi thực hiện kiểm tra bất ngờ các đơn vị trên chiến trường để xem các thành viên có mang theo điện thoại hay không.

Các tay súng Hezbollah ở Liban tham gia một cuộc tập trận gần biên giới Liban – Israel vào ngày 21/5/2023. Ảnh: AFP

Ngay cả ở Beirut, các thủ lĩnh cấp cao của Hezbollah cũng tránh mang theo điện thoại khi đến các cuộc họp.

Trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 13/2, Thủ lĩnh Hezbollah là Sayyed Hassan Nasrallah cảnh báo những người ủng hộ rằng điện thoại của họ còn nguy hiểm hơn cả gián điệp Israel và nói rằng họ nên đập vỡ, chôn hoặc khóa điện thoại trong hộp sắt.

Hezbollah cũng đã thực hiện các bước để bảo mật mạng điện thoại riêng sau một vụ bị nghi ngờ bị Israel xâm nhập.

Mạng điện thoại ở Liban hình thành từ khoảng hai thập kỷ trước, có các tuyến cáp quang kéo dài từ các thành trì của Hezbollah ở vùng ngoại ô phía Nam Beirut đến các thị trấn ở phía Nam Liban và phía Đông tới Thung lũng Bekaa.

Các chuyên gia viễn thông của Hezbollah đã chia mạng này thành các mạng nhỏ hơn để hạn chế thiệt hại nếu bị xâm nhập lần nữa.

Một nguồn tin cấp cao cho biết: “Chúng tôi thường thay đổi mạng điện thoại cố định và chuyển đổi mạng để có thể tránh bị tấn công và xâm nhập”.

Giám sát bằng thiết bị bay không người lái

Bằng thiết bị bay không người lái nhỏ tự chế, Hezbollah cũng có khả năng thu thập thông tin tình báo về các mục tiêu của đối phương và tấn công các cơ sở giám sát của Israel.

Vào ngày 18/6, Hezbollah đã công bố một đoạn video dài 9 phút mà họ nói là video do máy bay giám sát thu thập trên thành phố Haifa của Israel, trong đó có hình ảnh các cơ sở quân sự và cảng.

Lực lượng Không quân Israel cho biết hệ thống phòng không đã phát hiện thiết bị bay không người lái, nhưng quyết định không đánh chặn vì thiết bị này không có khả năng tấn công và đánh chặn có thể gây nguy hiểm cho người dân.

Một video khác do Hezbollah công bố có các bức ảnh chụp từ trên không về khinh khí cầu quan sát khổng lồ của Israel có tên Sky Dew. Ngay ngày hôm sau, khinh khí cầu này bị trúng đạn trong cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái ngày 15/5.

Vào thời điểm đó, người phát ngôn IDF, ông Daniel Hagari cho biết chiếc khinh khí cầu đã bị bắn tại một căn cứ quân sự ở miền Bắc Israel.

Hezbollah cũng đã bắn hạ hoặc chiếm quyền kiểm soát của một số thiết bị bay không người lái giám sát của Israel, trong đó có các thiết bị bay không người lái Hermes 450, Hermes 900 và SkyLark. Các thành viên Hezbollah tháo rời thiết bị bay không người lái này để nghiên cứu các bộ phận.

Israel xác nhận rằng 5 thiết bị bay không người lái của không quân đã bị tên lửa đất đối không bắn hạ khi đang hoạt động trên bầu trời Liban.

Ông Nicholas Blanford, một nhà tư vấn an ninh có trụ sở tại Beirut, nhận định rằng nhận thức và tinh thần cảnh giác của Hezbollah về các vụ xâm phạm an ninh đang ở mức cao nhất từ trước tới nay. Ông nói: “Hezbollah đã phải thắt chặt an ninh nhiều hơn mức cần thiết so với các cuộc xung đột trước đó”.

Tuy nhiên, Israel vẫn giữ được lợi thế về công nghệ.

Các nhân chứng kể rằng chiều 3/7, một chiếc ô tô chạy qua một ngôi làng ven biển Liban, cách biên giới Israel hơn 20 km về phía Bắc đã bốc cháy.

Quân đội Israel tuyên bố họ đã tiêu diệt Nasser, người đang chỉ huy một đơn vị đang tấn công Israel từ phía Tây Nam Liban. Cái chết của ông này xảy ra chưa đầy một tháng sau cuộc tấn công giết chết một chỉ huy khác tên là Abdallah.

Hezbollah tuyên bố trả thù cho hai nhân vật trên bằng một số cuộc tấn công lớn nhất cho đến nay vào miền Bắc Israel.