Her – Bản tình ca kỳ lạ nhất 2013

Bộ phim vừa nhận giải “Kịch bản gốc xuất sắc” của Oscar là bức thư tình đầy ý nhị mà đạo diễn Spike Jonze gửi đến người vợ cũ Sofia Coppola, vốn cũng là một đạo diễn nổi tiếng.

Một trong những cảnh đáng nhớ nhất của Her là khi nhân vật nam chính cầm chiếc điện thoại của anh trên tay, chĩa thẳng về phía trước theo kiểu “tự sướng”, mắt nhắm tịt, miệng cười như thể chẳng hề quan tâm đến thế giới xung quanh, rồi sau đó cứ thế xoay vòng vòng như một con quay…

Chàng là Theodor, cô độc, buồn bã, nội tâm. Còn nàng là Samantha thông minh, sắc sảo, hài hước. Công việc của chàng là viết hộ những bức thư tình, làm cầu nối cho các cặp trai gái yêu đương, hay những người già neo đơn không thể điều khiển được con chữ. Công việc của nàng có phần đơn giản hơn, chỉ là chuyện trò, tâm sự cùng chàng khi cần. Chàng sắp sửa phải ly dị vợ, con tim tan nát, tâm trạng rất đau buồn. Nàng chưa từng có bạn trai, nhưng cũng đủ thông minh để hiểu tình yêu là gì. Ngắn gọn và cụ thể hơn, nàng là… hệ điều hành trên chiếc máy tính và điện thoại di động của chàng. Và họ yêu nhau.

Một câu chuyện có phần kỳ dị và dường như khó có thể chấp nhận, nhưng lại được đạo diễn Spike Jonze phát triển theo một hướng dung dị và dễ dàng cảm thông. Mỗi ngày Theodore và Samantha chuyện trò cùng nhau, kể cho nhau nghe mọi niềm vui, nỗi buồn, rồi họ bắt đầu một tình yêu. Chẳng có gì lạ, vì trò chuyện cũng chỉ là một hình thức giao tiếp, thay vì hàng giờ chúng ta trao đổi với nhau trên mạng xã hội, tán gẫu qua tin nhắn hay liên lạc bằng thư điện tử.

Rắc rối ở chỗ, xét cho cùng, Samantha cũng chỉ là một sản phẩm của con người. Nàng ý thức, nhưng không tồn tại vật chất, suy nghĩ nhưng không thể hành động, có cảm xúc nhưng không có gì để bộc lộ, ngoại trừ giọng nói. Song, Theodore chấp nhận tất cả và xem nàng là tình yêu thực sự của đời chàng. “Cô ấy không chỉ là một chiếc máy tính”, chàng nhấn mạnh.

Cứ như vậy, nam đạo diễn đặt hai nhân vật lên một bàn cân rồi sau đó xoay tròn. Vấn đề cần giải quyết không phải là người nào yêu đối phương nhiều hơn, mà quan trọng là tình yêu, vốn riêng tư và mang tính cá nhân, liệu có thoát ra được khỏi khỏi trục quay điên đảo của xã hội? Ngoài ra, Jonze cũng không quên đề cập đến những vướng mắc chắc chắn phải có đối với bộ đôi thực – ảo này, rằng họ đối mặt với những nhu cầu sinh lý như thế nào? Liệu những người xung quanh Theodore có chấp nhận Samantha được như anh hay không?

Để trả lời, Spike Jonze chọn bối cảnh hiện đại ở thì tương lai gần, khi công nghệ phát triển đến mức vượt bậc. Thế giới trong Her mang màu sắc ấm áp và yên bình, với hàng ngàn toà nhà chọc trời đứng lặng lẽ, xen lẫn giữa những con phố vắng bóng xe cộ qua lại. Thành phố ban ngày vẫn còn ngái ngủ khi mặt trời bắt đầu ló dạng, đến ban đêm lại chìm đắm trong những ánh đèn toả sáng như một bầu trời sao. Chẳng thấy dấu hiệu của bệnh tật, đói nghèo, hay chiến tranh, mà chỉ có không gian tĩnh lặng được lồng giữa những bản nhạc chậm rãi, ngọt ngào được soạn bởi William Butler (thành viên nhóm Arcade Fire) và Owen Pallett. Thật là một nơi hết sức lý tưởng để người ta yêu và được yêu.

Thế nhưng, xã hội càng phát triển thì con người lại càng cô độc và “đứt kết nối”. Người trong tương lai bận rộn đến mức không có thời gian viết thư tay gửi cho nhau, nhưng dư thời gian để chìm đắm vào điện thoại và máy vi tính. Khi đó, Samantha được tạo ra như một công cụ để tạm chữa những rạn nứt này. Nàng giống như phiên bản mới nhất của hệ điều hành cần được cập nhật, hoặc là một trò chơi điện tử đang nóng sốt mà bất cứ ai cũng phải thử qua. Không chỉ có Theodore mà ngay cả Amy, cô bạn hàng xóm mới chia tay bạn trai của anh, cũng đang rất vui vẻ với một “chàng trai” mới trên điện thoại di động.

Ở đây, có thể thấy rõ một sự nhắc nhở nhẹ nhàng mà Spike Jonze dành cho mỗi người xem, về ranh giới giữa những giá trị thật và ảo. Anh cảnh báo rằng chúng ta đang quá đắm chìm vào công nghệ và dần dần lãng quên những mối quan hệ thực sự. Trước Samantha, Theodore đã từng thử hẹn hò với một cô gái, nhưng thất bại. Cô nàng ấy sợ rằng anh chỉ lợi dụng cô để làm tình rồi sẽ đá mình như bao người đàn ông khác. Mối quan hệ bị bóp nát từ trong trứng nước, khiến chính Theodore cũng tự co rút vào nỗi cô đơn và sợ hãi của bản thân. Anh không hẹn hò với con người thật nữa, mà chỉ còn biết chìm đắm vào chiếc điện thoại của anh.

Vậy thì còn điều gì phải vướng bận, khi tình yêu của Theodore và Samantha là thật và gần như cả thế giới đều chấp nhận điều đó? Một lần, nàng vòi vĩnh muốn được làm tình với chàng thông qua một cô gái, nhưng kết quả không được như mong đợi. Chàng thẳng thắn khước từ bởi đó không phải nàng. Tình yêu vốn ích kỷ, không thể chấp nhận sự hiện diện của người thứ ba. Cũng chính sự ích kỷ đó là ngòi nổ khiến cho cuộc tình này tan nát, chứ không phải vì nàng “ảo”, hay không đáp ứng được yêu cầu của chàng. Khoảnh khắc Theodore bàng hoàng nhận ra Samantha đang trò chuyện với hàng trăm khách hàng, cũng là lúc anh bắt đầu suy xét về mối quan hệ này. Nàng sinh ra vốn không dành cho riêng anh. Nàng là của tất cả mọi người.

Trong một bộ phim hài dùng tiếng cười để mỉa mai xã hội, mỉa mai loài người, Joaquin Phoenix thực sự xuất sắc với màn độc diễn bằng gương mặt, thể hiện một Theodore buồn bã ngay cả khi cười. Trái lại, tuy không xuất hiện trong bất kỳ một cảnh nào, nhưng Scarlett Johansson sử dụng giọng nói như một chấc xúc tác khiến cảm xúc người xem dâng cao. Tất cả đã tạo nên một câu chuyện tình yêu ngọt ngào và bình dị, dễ đi vào lòng người.

Cá nhân hơn một chút, có thể xem Her là một bức thư tình đầy ý nhị mà đạo diễn Spike Jonze muốn gửi đến người vợ cũ Sofia Coppola, vốn cũng là một đạo diễn nổi tiếng. Anh yêu em và em cũng yêu anh, nhưng rốt cuộc chúng ta cũng chẳng thể bên nhau mãi mãi. Con quay đã dừng. Chỉ có địa cầu là vẫn cứ xoay chuyển.

Trailer ‘Her’

Theo Tri thức