Hẹn nhau về mùa yêu
Tháng 3, tháng 4 khi hoa mận, hoa đào đã phai tàn, những trận mưa xuân lây rây còn rơi rớt lại, khắp núi rừng Tây Bắc lại bừng trắng hoa ban. Vào thời điểm ấy, những mầm măng cũng cựa mình nhú lên khỏi mặt đất. Như vợ chồng ngâu, một năm chỉ đoàn tụ một ngày, hoa ban- măng đắng cũng chỉ có một mùa để gặp gỡ, yêu thương.
Mùa này ban nở trắng trời Tây Bắc
Đã là người Tây Bắc, đặc biệt là người Thái, không ai không biết sự tích măng đắng- hoa ban, hay là câu chuyện tình cảm động về chàng Khum (Khôm)- nàng Bun (Ban), hoặc Bok. Người già vẫn kể cho con cháu rằng: ngày xưa, ở một bản Thái có một chàng trai rất tài giỏi việc phát rẫy, trồng lúa, săn bắn, thổi pí, khèn tên là Khôm – tức là đắng. Nàng Bok – tức là hoa đẹp người, đẹp nết ở cùng bản, con nhà rất giàu có, được nhiều chàng trai thầm yêu trộm nhớ. Nàng đem lòng yêu chàng Khôm tài ba. Nhưng cha nàng lại gả nàng cho một nhà giàu khác. Hôm trước ngày cưới, nàng Bók và chàng Khôm đã cùng nhau trốn vào rừng sâu để được sống với nhau. Tạo bản vô cùng tức giận cho người nhà đuổi theo. Hai người chạy mãi đến lúc đói, kiệt sức, ôm nhau mà chết như lời nguyện thề mãi mãi không rời.
Video đang HOT
Từ nấm mồ của 2 người mọc lên một cây vầu cho những mầm măng có vị đắng, và một cây hoa trắng ngần, lá hình trái tim xanh mướt. Dân bản đặt tên loài hoa này là Bók Ban (hoa đẹp), gọi cây măng là Nó Khôm (măng đắng) và truyền nhau rằng vào những đêm trăng yên tĩnh, vẫn nghe thấy tiếng rầm rì trên núi, đấy là lúc nàng Ban và chàng Khôm đang trò chuyện. Mọi người nhắc đến 2 loài cây như là biểu tượng về tình yêu chung thủy.
Hoa ban gắn với người Thái cũng từa tựa như hoa đào ăn đời ở kiếp với người Mông vậy, nhắc đến chủ thể là liên tưởng đến loài hoa đại diện. Bởi thế, đi rừng cứ thấy hoa ban là y rằng chỉ bước thêm một đoạn nữa sẽ thấy một thung lũng có những nếp nhà sàn xinh xinh, mùi khói bếp quyện mùi xôi thơm lừng.
Trong gian bếp ấy, thể nào cũng có một vài món ăn được làm từ hoa ban. Nào là đồ xôi, nộm, mòn xào… Bạn tôi, một người Thái chính gốc mơ màng nhắc về món canh xương hầm măng đắng, hoa ban cha mình vẫn hay nấu. Ấy là món canh người ta cho xương hầm thật nhừ, nước thật trong, cho măng đắng vào trước, khi chín rồi mới thả những cánh hoa ban tinh khôi vào, rắc chút mùi tàu và bắc ra ngay. Bạn bảo: chẳng hiểu sao, măng đắng là thế, nấu với hoa ban lại ngọt hơn, lại rất đậm đà. Ngâm măng đắng với nước hoa ban cũng thế.
Ngồi bên bát canh măng đắng – hoa ban, mơ hồ nhìn ra những cánh ban, bên tai bỗng vọng về câu hát “Nàng Ban xinh đẹp/ Yêu chàng trai Khum/ Tình duyên không thành/Chết hóa thành ban. Chợt nghĩ: sức mạnh của tình yêu lớn quá, chẳng gì có thể cản nổi khát vọng đến với nhau của con người. Và, thế là trong đầu nảy ra chủ đề câu chuyện: măng đắng, hoa ban hẹn nhau về cùng mùa xuân, để được hòa quyện với nhau, để đắng cay tan hết, chỉ còn ngọt bùi, yêu thương.
Theo ANTD
Lạc vào Than Uyên - Cánh đồng cổ tích
"Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc" ấy là câu đúc kết của bậc tiền nhân nói về những cánh đồng mênh mông và đẹp bậc nhất miền Tây Bắc.
Cá nướng, món ăn truyền thống ở Than Uyên
Mới loáng thoáng nghe thấy câu chuyện "gió Than Uyên" thôi, tính khí của kẻ ưa "xê dịch" đã háo hức muốn vượt con lộ 32 bỏ Mù Cang Chải (Yên Bái) về Than Uyên (Lai Châu) trong một trưa mùa đông hửng nắng. Huyện lỵ Than Uyên nằm trong thung lũng, và thung lũng là một cánh đồng thoải mênh mông. Đến Than Uyên, bạn được hòa vào một cuộc sống bản địa mộc mạc của những nhịp chân dệt thổ cẩm. Cảnh sắc và cả những món ngon cứ níu chân khách phương xa. Cá pa boong, đó là món ăn bạn có thể tìm thưởng thức ở bất kể nơi đâu, từ quán nhỏ nơi thị trấn hay trong bản nhà sàn xinh xắn của đồng bào Thái. Đó là món ăn có từ xa xưa của người Thái, mà nay vẫn nức tiếng.
Để "tạc khắc" nét ẩm thực riêng và đặc sắc này, bà con phải ra dòng Nậm Mu đánh bắt loài cá theo tiếng Thái gọi là pa vá. Cá được làm sạch, rồi trộn với gia vị gừng, muối, ớt, tỏi, rượu, đặc biệt phải có thính nếp rang thơm... trộn ướp đều tay. Cá sau khi ướp được cho vào một đoạn ống măng mai bịt kín, đợi trong vòng nửa tháng là ngấu muối, có thể dùng được. Khi ăn cho cá vào than hồng nướng qua, gọi là lấy nhiệt lửa cho dậy mùi khói. Cá nướng ăn với xôi nếp thơm sẽ làm người thưởng thức nhớ mãi không quên.
Than Uyên nơi được mệnh danh "miền cổ tích"
Mùa này, thả hồn trên cánh đồng Mường Than, nhịp sống lao động đầy sắc màu quyến rũ. Ta đi chầm chậm trên cánh đồng xanh vô tận, như lạc vào thảo nguyên bao la trong cổ tích. Thỉnh thoảng cơn gió ùa về lòng chảo tạo nên vùng tiểu khí hậu khá đặc biệt trên cánh đồng đẹp thứ ba vùng Tây Bắc. Bởi thế "gió Than Uyên" cũng là "đặc sản" của thung lũng này. Gió rít mạnh, quẩn quanh lòng chảo, mùa này gió hanh khô. Du khách muốn khám phá Than Uyên, thường ngược xã Mường Cang, qua xã Mường Mít để ngắm những nếp nhà sàn đồng bào Thái thấp thoáng trong màu hoa đỗ quyên rực rỡ triền núi. Điều làm ta thích thú, không chỉ riêng khung cảnh cổ tích mà còn cả hình ảnh người phụ nữ Thái cần mẫn bên khung dệt. Phụ nữ Thái ở xã Mường Cang vào mùa này bận bịu việc dệt thêu khăn, đệm cho gia đình, đặc biệt với những cô gái chưa chồng thì phải cần mẫn ngày đêm thêu dệt chuẩn bị cho mùa hạnh phúc mỗi khi tết đến, xuân về.
Theo ANTD
Lạc trong tiếng trống xòe Đến vùng Tây Bắc mộng mơ mà bỏ qua điệu múa xoè của người dân tộc Thái thì quả là một thiệt thòi. Có ai đó đã nói nếu không được "thực mục sở thị" chiếc trống xoè linh thiêng thì chưa thực sự hiểu được Tây Bắc. Với tất cả sự yêu mến, hiếu kỳ bản sắc người Thái, chúng tôi đặt...