Hệ thống giáo dục đại học Nga: Lộ nhược điểm trong đại dịch

Năm học mới đang diễn ra ở Nga và các trường đại học đang phải đối mặt với thách thức làm thế nào để mở cửa trở lại cho SV khi đại dịch Covid-19 chưa được khống chế hiệu quả.

Phản ứng của Nga trong lĩnh vực giáo dục ngang bằng với các quốc gia khác. Ảnh: Chinadaily

Vai trò quan trọng của sinh viên quốc tế

Vấn đề này đặc biệt rõ rệt trong thị trường giáo dục đại học toàn cầu ngày càng phụ thuộc vào việc tuyển sinh, hợp tác quốc tế để thu hút sinh viên nhập học. Câu hỏi đặt ra cho các trường đại học trên khắp thế giới là làm thế nào để tiếp tục dòng thu nhập này vào thời điểm biên giới bị đóng cửa với người nước ngoài và đại dịch thách thức sự tồn tại của nhiều hệ thống trường đại học.

Tại Nga, đào tạo từ xa đã được triển khai, và các kỳ thi tuyển sinh đại học đã được chuyển sang một định dạng ảo. Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nga Valery Falkov đã tổ chức một số hội nghị trình bày chi tiết các biện pháp mà các trường đại học sẽ thực hiện để chống lại sự lây lan của nhiễm Covid-19. Tất cả các trường đại học tuân theo các hướng dẫn nghiêm ngặt, bao gồm chế độ đeo khẩu trang, đo nhiệt độ hai lần một tuần và khử trùng tất cả các khu vực.

Trong vài năm qua, Bộ Giáo dục Đại học và Khoa học của Nga đã tập trung vào quốc tế hóa. Các dự án quốc gia như Dự án 5-100 đầy tham vọng, được khởi động vào năm 2012 với mục tiêu đưa 5 trường đại học Nga lọt vào top 100 thế giới vào năm 2021, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuyển dụng các học giả và SV nước ngoài vào các trường đại học Nga nhằm tăng cường sự hiện diện của người Nga.

Các tổ chức trong bảng xếp hạng quốc tế và hỗ trợ tài trợ của các trường đại học Nga. Năm 2020, khoảng 300 nghìn SV nước ngoài đã đăng ký vào các trường đại học của Nga, gần gấp đôi so với con số 153 nghìn được báo cáo vào năm 2010.

Trong một cuộc trò chuyện gần đây tại Đại học Bang Tula, ông Falkov đã nhận ra tầm quan trọng của hệ thống đại học như một “tập đoàn trí tuệ” nhằm giúp chính quyền khu vực theo đuổi phát triển kinh tế. Thu nhập từ học phí quốc tế đã trở thành một yếu tố quan trọng trong hoạt động của loại hình công ty này.

Theo Rospotrebnadzor, cơ quan liên bang chịu trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng và phúc lợi con người ở Nga, sinh viên quốc tế từ các quốc gia đã đóng cửa biên giới có thể quay lại các trường đại học Nga trong năm học 2021 -2022, nhưng phải đối mặt với những thách thức nhất định về thể chất và hành chính.

Đầu tiên, họ phải nhận được thư mời từ các trường đại học của họ để xin thị thực, và sau đó họ phải cung cấp kết quả xét nghiệm Covid âm tính khi nhập cảnh và một lần nữa sau thời gian cách ly 14 ngày. Vì biên giới vẫn bị đóng cửa với các chuyến bay quốc tế giữa Nga và hầu hết các quốc gia, nên việc đào tạo từ xa sẽ được áp dụng cho sinh viên trong trường hợp họ không thể nhập cảnh ngay lập tức.

Mặc dù Bộ Giáo dục Đại học và Khoa học đã đưa ra hướng dẫn chung, các trường đại học đã phải điều hướng cả chiến lược đào tạo từ xa tối ưu và làm thế nào để tiếp tục tuyển sinh trong một môi trường học tập khó khăn. Ngoài ra, phải dành không gian cho SV quốc tế có khả năng cách ly trong khuôn viên trường. Điều đó cho thấy, SV dường như sẵn sàng quay trở lại trường đại học nếu có thể.

Đại dịch đã trở nên trầm trọng hơn và phơi bày một số vấn đề trong ngành. Ảnh: Eduinrus

Tại sao cần sinh viên nước ngoài?

Mặc dù phản ứng của người Nga đối với Covid-19 trong lĩnh vực giáo dục đại học không đáng chú ý vì quá hạn chế hoặc quá tự do, nhưng đại dịch đã trở nên trầm trọng hơn và phơi bày một số vấn đề trong ngành. Cụ thể là các vấn đề liên quan đến việc nâng cao hình ảnh của Nga trên trường quốc tế trong khi cố gắng củng cố lĩnh vực giáo dục ở quê nhà trong thời kỳ suy thoái kinh tế đang nổi lên.

Ngoại giao giáo dục – một trong những công cụ mạnh mẽ nhất của quyền lực mềm mà Điện Kremlin có thể sử dụng. Và một hệ thống giáo dục đại học lành mạnh, tương tác nồng nhiệt với người nước ngoài chỉ có thể giúp đánh bóng hình ảnh công chúng. Đặc biệt, do mối liên hệ với châu Âu và Hoa Kỳ, chứ không phải với các đồng minh truyền thống của Nga, ngoại giao và trao đổi giáo dục trở nên quan trọng. Và đại dịch đã thu hẹp đáng kể con đường này.

Nỗ lực từ Bộ Giáo dục

Bất chấp việc trường học đóng cửa và thu hẹp các con đường trao đổi giáo dục xuyên biên giới vì đại dịch, Bộ Giáo dục Đại học và Khoa học Nga đã cố gắng cung cấp các ưu đãi cho SV nước ngoài muốn học tập tại Nga. Tháng 8/2020, một đạo luật cho phép SV nước ngoài làm việc trong khi theo đuổi chương trình học mà không cần giấy phép lao động đã có hiệu lực. Về lý thuyết, luật mới này nên khuyến khích cả người sử dụng lao động và người lao động nước ngoài tiếp tục hợp tác.

Không giống như Mỹ, Nga không thực hiện kế hoạch tước thị thực của SV nước ngoài nếu họ không trực tiếp trở lại trường. Cơ sở lý luận để tạo điều kiện cho SV quốc tế là kinh tế thông qua nguồn học phí của SV.

Vì ảnh hưởng của đại dịch, giáo dục đại học của Nga đang nghiêng ngả vì việc đóng cửa nhiều trường đại học liên kết. Còn quá sớm để đánh giá chính xác mức độ thiệt hại do Covid-19 gây ra đối với ngành giáo dục đại học của Nga. Tuy nhiên, đại dịch không gây ra toàn bộ thiệt hại, nó chỉ phơi bày những khuyết điểm đang tồn tại trong nền giáo dục này.