Hệ sinh thái rừng khô hạn độc đáo ở Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa
Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (tỉnh Ninh Thuận) với vùng lõi là Vườn Quốc gia Núi Chúa sở hữu nhiều giá trị về đa dạng sinh học, cảnh quan độc đáo với vẻ đẹp kỳ vĩ của rừng trên cao, bán sa mạc dưới thấp và biển liền kề.
Đón Bằng công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa
Ninh Thuận phát triển bền vững khu bảo tồn biển Vườn quốc gia Núi Chúa
Khu Dự trữ sinh quyển Núi Chúa – Nơi nâng niu sự sống cho rùa biển
Đặc biệt, nơi đây được xem là mẫu chuẩn về hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng của Việt Nam và Đông Nam Á, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến khám phá, trải nghiệm.
Hệ sinh thái rừng Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (Ninh Thuận).
Từ thành phố Phan Rang – Tháp Chàm đi theo tuyến đường ĐT702 với khung cảnh ven biển đẹp tựa như tranh, du khách bắt đầu hành trình khám phá Công viên đá Ninh Thuận (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) – một quần thể nằm trong khu rừng đặc dụng ven biển của Vườn Quốc gia Núi Chúa. Sau khi vượt qua quãng đường dài hơn 3km từ trục đường chính vào Công viên đá toàn là các loài cây bụi, thân lá cằn cỗi và đầy gai góc bám trụ vào đất, đá sống trong điều kiện khí hậu khô hạn, trước mắt du khách mở ra cảnh tượng thiên nhiên vô cùng độc đáo, một cánh đồng chỉ toàn đá với đá…
Trải qua thời gian hàng triệu năm, đá bị phong hóa với những tảng đá đủ kích thước, xếp chồng lên nhau. Lần đầu đến đây, chị Nguyễn Thị Trúc Ly (tỉnh Lâm Đồng) hào hứng nói, những mệt mỏi dường như tan biến khi đứng trước cánh đồng đá ven biển lộng gió. Những khối đá sinh động khiến chị liên tưởng đến hình ảnh những con chim, cá mập, voi, bình trà, giày, ghế ngồi… và thỏa sức sáng tạo với nhiều kiểu ảnh ấn tượng. Từ trên cánh đồng đá nhìn xuống biển cả bao la, xa xa thấp thoáng những con thuyền, mọi người tranh thủ tận hưởng không khí trong lành, nhẹ nhàng, êm ả của một vùng biển hoang sơ.
Một góc Công viên đá nằm trong Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (Ninh Thuận).
Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa có tổng diện tích trên 106.646 ha, vùng lõi có rộng 15.752 ha, đặt dưới sự quản lý của Vườn Quốc gia Núi Chúa theo cơ chế quản lý rừng đặc dụng và khu bảo tồn biển. Nơi đây được xem là mẫu chuẩn duy nhất về hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo của Việt Nam và Đông Nam Á. Hệ sinh thái rừng ở khu vực này có giá trị đặc biệt vì thuộc vùng sinh thái Trường Sơn (Greater Annamites – thuộc khu vực SA4), là một trong 200 vùng sinh thái quan trọng toàn cầu và được lựa chọn là một trong những vùng ưu tiên bảo tồn cao nhất của tất cả các kiểu sinh cảnh chính trên Trái đất.
Video đang HOT
Vườn Quốc gia Núi Chúa được xem là nơi có khí hậu khắc nghiệt nhất ở Việt Nam hiện nay với lượng mưa trung bình năm dưới 700mm, thời tiết quanh năm nắng nóng. Điều kiện khí hậu khô nóng đã hình thành nên một hệ sinh thái bán khô hạn đặc thù với rộng khoảng 10.600 ha, chiếm trên 40% diện tích tự nhiên của Vườn. Chính tại nơi khô hạn này, thiên nhiên đã phô diễn sức mạnh tuyệt diệu khi từng mầm cây, chồi cỏ vươn mình khỏi mặt đất bỏng rát để hòa chung cùng màu xanh của núi rừng.
Điển hình của hệ sinh thái nơi đây là các loại thực vật có khả năng chịu hạn với các đặc điểm như rụng lá về mùa khô, cây thấp lùn, lá nhỏ và dày, có răng cưa, nhiều gai để giảm quá trình thoát hơi nước như Xương rồng, Thầu dầu, Chưn bầu, Ô rô, Mua, Cóc chuột, Tuế lược, Quyển bá thường xanh, Bằng lăng, Xi rô Nam Bộ… Trong rừng khô bán hoang mạc, cây cỏ trơ trụi vào mùa khô nhưng sau đó chúng có thể vươn mình trở lại chỉ sau một vài trận mưa. Với những đặc trưng rất riêng này, Vườn Quốc gia Núi Chúa còn được xem là “Thảo nguyên cây gai” có một không hai ở Việt Nam.
Vườn Quốc gia Núi Chúa đại diện cho vùng sinh thái bán khô hạn và vùng sinh thái ẩm với 6 kiểu rừng khác nhau. Theo khảo sát của các nhà khoa học, nơi đây có 1.514 loài thực vật, trong đó có 27 loài đặc hữu cho Vườn Quốc gia Núi Chúa và khu vực Nam Trung bộ, có 54 loài thực vật có tên trong sách đỏ IUCN và Sách đỏ Việt Nam. Tại những khu rừng này, các nhà nghiên cứu đã thống kê được 763 loài động vật, trong đó có 60 loài động vật quý hiếm, 48 loài động vật đang nằm trong nguy cơ tuyệt chủng theo Sách Đỏ Việt Nam và 34 loài có nguy cơ tuyệt chủng toàn cầu.
Danh thắng Vịnh Vĩnh Hy nằm trong Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (Ninh Thuận).
Không chỉ có rừng, ở đây còn rất giàu về động vật biển khi sở hữu tới 40 km đường biển bao quan khu vực với khu bảo tồn biển rộng 7.352ha. Nơi đây có quần thể rùa biển lên đẻ trứng mỗi năm và rạn san hô ven bờ lớn nhất nước ta với 350 loài. Ngoài ra, Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa còn nổi tiếng có hàng loạt các bãi biển đẹp và hoang sơ nhất khu vực miền Trung hiện nay như bãi Bình Tiên, Nước Ngọt, bãi Chuối, bãi Thùng, bãi Kênh… với những doi cát uốn lượn, ôm sát vào chân núi, cát trắng, nắng vàng mang lại vẻ đẹp đặc biệt cho phong cảnh nơi đây.
Ông Trần Văn Tiếp, Giám đốc Vườn Quốc gia Núi Chúa cho biết, bên cạnh nhiệm vụ tập trung bảo tồn đa dạng sinh học các hệ sinh thái rừng và biển, Vườn còn khai thác các lợi thế về điều kiện tự nhiên, đặc thù về nắng và gió để phát triển các loại hình du lịch sinh thái trải nghiệm, khám phá như du lịch rừng; du lịch biển; du lịch giáo dục môi trường và tham quan, nghỉ dưỡng; du lịch kết hợp nghiên cứu khoa học theo hướng phát huy các giá trị sinh thái thông qua các hoạt động du lịch để thu hút du khách, tạo thêm nguồn thu nội lực phục vụ công tác bảo tồn đa dạng sinh học.
Từ đầu năm đến nay, Vườn Quốc gia Núi Chúa đón trên 130.000 lượt khách trong nước và quốc tế. Để tăng thêm sức hút, Vườn đang tập trung thu hút các nguồn lực, đổi mới các hoạt động du lịch sinh thái như xây dựng các tour, tuyến mới trong rừng và trên biển nhằm tạo điểm nhấn như tour trekking (đi bộ đường dài) khám phá các kiểu rừng, chinh phục đỉnh Núi Chúa có độ cao 1.039m và cắm trại qua đêm; liên kết 3 điểm Công viên đá – Hang Rái – Vịnh Vĩnh Hy thành một tour khép kín trong ngày; tour tham quan rừng kết hợp “thả bom hạt giống” tái sinh rừng; tour lặn biển ngắm san hô, câu cá; tour ngắm mặt trời lặn cùng các hoạt động nghỉ dưỡng, giải trí tại điểm du lịch Hang Rái về đêm…
Vườn Quốc gia xác định việc xây dựng các tuyến, điểm du lịch sinh thái tuân theo nguyên tắc không làm thay đổi cảnh quan, không gây tác động xấu đến tài nguyên động, thực vật hoặc làm giảm tính đa dạng sinh học và gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo cho sự phát triển bền vững đối với bảo tồn nguồn gen và đa dạng sinh học của Núi Chúa. Song song đó, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Núi Chúa chú trọng tuyên truyền, tập huấn về du lịch sinh thái cho nhân viên, khách du lịch, cộng đồng địa phương để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
Du xuân ở Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa
Sở hữu vẻ đẹp nguyên sinh với hệ sinh thái đa dạng và cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, Vườn quốc gia (VQG) Núi Chúa giờ đây tự hào khoác lên mình tấm áo mới khi được UNESCO vinh danh là Khu dự trữ sinh quyển (KDTSQ) thế giới.
Mùa xuân này, hãy thử một lần hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp và sinh động ở KDTSQ Núi Chúa, khám phá bức tranh đa dạng sinh học rừng, biển với các loài động, thực vật quý hiếm nơi đây chắc chắn sẽ để lại trong mỗi người những trải nghiệm giá trị, khó quên.
Khám phá thiên nhiên tươi đẹp và sinh động
Được các nhà khoa học đ.ánh giá là nơi có khí hậu khắc nghiệt nhất ở Việt Nam với thời tiết quanh năm nắng nóng, nhưng KDTSQ Núi Chúa lại hình thành nên một hệ sinh thái đặc thù, là mẫu chuẩn duy nhất về hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo của Việt Nam và Đông Nam Á. Với tổng diện tích trên 106.646 ha, nơi đây hội tụ cả 3 không gian rừng, biển và bán sa mạc.
Theo khảo sát mới nhất, hiện KDTSQ Núi Chúa có 1.511 loài thực vật, trong đó có 54 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ thế giới. Hệ động vật cũng đa dạng với 765 loài, trong đó có 46 loài quý hiếm có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ thế giới. Ngoài ra, vùng biển của Núi Chúa còn có rạn san hô rất phong phú với 350 loài và có quần thể rùa biển đến sinh sản hằng năm đang được bảo vệ nghiêm ngặt. Cả khu vực này còn chứa đựng kho tàng văn hóa của cộng đồng Raglai phong phú và đặc sắc.
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Hiện nay, KDTSQ Núi Chúa đang đẩy mạnh phát triển các loại hình du lịch sinh thái như du lịch biển, du lịch rừng, du lịch nghiên cứu khoa học, du lịch giáo dục môi trường và tham quan, nghỉ dưỡng... với từng lịch trình tương ứng các điểm khám phá phù hợp.
Nếu lựa chọn cung đường Bãi Hõm - Hang Rái, chuyến xe điện thân thiện với môi trường sẽ đưa du khách vượt 3 km đường rừng trong khuôn viên VQG Núi Chúa đến với Bãi Hõm, nơi có bãi biển hoang sơ, bờ cát trắng phẳng lì, nước biển xanh trong vắt. Hang Rái với kiến tạo địa chất hàng ngàn năm tạo nên quần thể đá san hô cổ có lớp mặt lồi lõm, nhấp nhô với nhiều hình dáng kỳ thú tựa như bề mặt sao Hỏa, mỗi khi sóng đ.ánh vào dốc đá liền bị dội ngược ra tạo nên những "thác nước trên biển" tuyệt đẹp khiến ai cũng ngẩn ngơ khi lần đầu tiên đặt chân đến.
Nếu thích đi cung đường xa, du khách có thể chọn hành trình khám phá Công viên đá - Thác 5 tầng. Đến với Công viên đá là trải nghiệm vô cùng thú vị, những phiến đá qua hàng triệu năm phong hóa, bị cái nắng cái gió bào mòn tạo thành vô số những hình thù kỳ dị, thỏa mãn trí tưởng tượng của du khách. Từ Công viên đá nhìn xuống là Bãi Thịt, nơi rùa biển chọn làm tổ đẻ trứng. Phóng tầm mắt ra xa là biển cả bao la với những doi cát uốn lượn ôm sát vào chân núi. Cát trắng, nắng vàng mang lại vẻ đẹp đặc biệt cho phong cảnh nơi đây. Tiếp tục đi bộ xuyên rừng, Thác 5 tầng hiện ra hùng vĩ. Dòng thác đổ ở độ cao hơn 100 m từ trên đỉnh núi cao xuống vực. Nơi đây có một phiến đá bằng phẳng. Giữa tầng thác thứ 4 có 1 lòng hồ tự nhiên. Tại đây, du khách ngâm mình trong hồ nước mát rượi nằm chênh vênh giữa lưng chừng núi, hoặc mắc võng nằm nghe tiếng thác reo xua đi mệt mỏi của chặng hành trình.
Cắm trại ở Núi Chúa.
Vịnh Vĩnh Hy - danh lam thắng cảnh được xếp hạng di tích cấp quốc gia cũng là một địa điểm được nhiều người yêu thích trong hành trình khám phá KDTSQ Núi Chúa. Một mặt hướng biển còn lại là ba bề là bãi cát trắng cùng núi rừng với những vách đá sừng sững dựng đứng bao quanh tạo nên một quần thể tuyệt đẹp, khiến Vĩnh Hy hầu như tách biệt khỏi dòng chảy đô thị hóa để giữ cho mình nét đẹp hoang sơ. Khi màn đêm buông xuống, đi dọc theo bờ hóng gió biển trong lành và nhìn ra vịnh Vĩnh Hy, ta sẽ thấy nhấp nhô những ngọn đèn sáng từ những tàu thuyền đ.ánh cá của ngư dân đẹp lung linh, huyền ảo. Bạn có thể theo thuyền nhỏ neo đậu trong vịnh câu mực rất thú vị và hấp dẫn. Du khách cũng có thể tìm đến với bà con dân tộc Raglai sống trên triền Núi Chúa để cùng vui chơi, nhảy múa quanh ngọn lửa và thưởng thức rượu cần giữa khung cảnh hoang dã, thơ mộng... Không gian biển, núi, rừng của Vĩnh Hy yên ả, thanh bình để lại trong lòng du khách nhiều cảm xúc và ấn tượng khó quên.
Độc đáo du lịch trồng rừng
Trong hành trình du xuân khám phá KDTSQ Núi Chúa, du khách thích thú khi được tự tay chế tạo và rải "bom hạt giống", gieo những mầm xanh và ước vọng tái sinh rừng, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học ở những nơi mình đã đặt chân đến.
"Bom hạt giống" là một viên đất sét được trộn với phân và nước, bên trong chứa hạt cây rừng. Nhờ có kích thước nhỏ vừa bằng nắm tay, "bom hạt giống" dễ dàng được du khách mang theo và rải ở những khu vực phù hợp do cán bộ VQG Núi Chúa chỉ dẫn. Khi mưa xuống, hạt giống bên trong "quả bom" sẽ nảy mầm, sinh trưởng theo nguyên lý tự nhiên.
Đồng bào Raglai có thêm thu nhập nhờ công việc khuân vác hành lý giúp du khách chinh phục đỉnh Núi Chúa có độ cao trên 1.000m.
Theo ước tính của anh Trần Văn Tiếp, Giám đốc VQG Núi Chúa, mỗi năm VQG Núi Chúa đón khoảng 100.000 lượt khách. Nếu mỗi lượt khách đến đây rải thành công một quả "bom hạt giống" nảy mầm thì mỗi năm VQG Núi Chúa có thêm 100.000 cây rừng mọc lên ở những nơi địa hình không thuận lợi để trồng rừng tập trung.
Anh Tiếp cho biết thêm: Cái được lớn nhất trong việc rải "bom hạt giống" không chỉ là số mầm xanh được tái sinh mà qua đó gieo vào ý thức mỗi học sinh, mỗi bạn trẻ, khách du lịch về bảo vệ môi trường sinh thái. Vì thế, chúng tôi đã biến các chương trình rải "bom hạt giống" thành sản phẩm du lịch để nhiều người được trải nghiệm, góp phần cải tạo môi trường.
"Mùa xuân là Tết trồng cây", ở KDTSQ Núi Chúa, trong hành trình du xuân khám phá của mình, mỗi du khách đang gieo vào rừng những mầm xanh, cũng là gieo ý thức bảo vệ rừng rộng khắp, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị KDTSQ thế giới được UNESCO công nhận.
Khám phá vẻ đẹp hoang sơ của Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa Khu dự trữ sinh quyển (DTSQ) Núi Chúa sở hữu nhiều giá trị về đa dạng sinh học rừng, biển với các loài động, thực vật quý hiếm; cảnh quan thiên nhiên đa dạng mang những nét đặc trưng riêng của vùng khí hậu khô hạn ven biển của Ninh Thuận và khu vực Nam Trung bộ. Ban quản lý Vườn quốc gia...
