Hệ quả từ những thay đổi chính sách của Tổng thống Trump

Những thay đổi thất thường trong chính sách của Mỹ đang khiến các đồng minh và đối tác mất lòng tin.

Sự bất nhất từ Washington không chỉ tác động đến ngoại giao mà còn làm lung lay vị thế lãnh đạo toàn cầu của nước này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ở Washington DC., ngày 6/3/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Bình luận với báo The National (UAE) ngày 11/3, chuyên gia Gavin Esler cho rằng trong một môi trường quốc tế vốn đã phức tạp và chia rẽ, những thay đổi chính sách thất thường từ Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Donald Trump đang tạo ra một tình thế khó lường cho các đối tác thương mại và đồng minh truyền thống của Mỹ. Những biến động trong chính sách đối nội và đối ngoại của chính quyền Trump không chỉ gây bối rối mà còn làm suy giảm niềm tin vào vai trò lãnh đạo của Mỹ trên trường quốc tế.

Sự bất nhất trở thành chiến lược điều hành

Sự thay đổi trong các chính sách của Tổng thống Trump đã trở thành một đặc điểm nổi bật. Một ngày thuế quan được áp dụng đối với một số đối tác thương mại, ngày hôm sau – thậm chí có thể là cùng ngày – chúng lại được trì hoãn, rồi sau đó lại được áp dụng trở lại.

Tương tự, với Ukraine, lúc thì Mỹ bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, lúc thì cắt giảm thông tin tình báo quân sự và viện trợ quan trọng.

Tờ New York Times gần đây đã có bài viết chỉ ra rằng “những lập trường thay đổi liên tục của ông Trump đã khiến công chúng Mỹ bối rối ở mọi ngóc ngách”.

Theo nhận định của nhiều nhà quan sát, sự nhầm lẫn không được coi là một khuyết điểm trong Nhà Trắng của Tổng thống Trump, mà là một lợi thế chiến lược. Sự bất ổn và đảo ngược chính sách dường như không phải là sản phẩm phụ của chính quyền Trump mà là phương thức được cố tình đưa vào cách điều hành của ông.

Ảnh hưởng với Mỹ và toàn cầu

Chiến lược trên có tác động sâu sắc đối với an ninh châu Âu, tương lai của Ukraine, tình hình Trung Đông, các chính sách với Trung Quốc, Canada, Mexico và thực sự là mọi nơi trên thế giới mà Mỹ quan tâm.

Nếu Ukraine, các đồng minh châu Âu, Canada, Mexico, các quốc gia trên khắp Trung Đông và các nước khác không chắc chắn về những gì ông Trump sẽ làm tiếp theo, thì một số người trong chính quyền Trump cũng rơi vào tình trạng tương tự.

Trong nội bộ chính quyền, những cuộc tranh chấp quyền lực đang diễn ra, điển hình là trường hợp của tỷ phú Elon Musk. Ban đầu, ông Musk được giao nhiệm vụ cắt giảm bộ máy quan liêu của chính phủ thông qua cái gọi là Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Ngôn ngữ của ông Musk là sẽ dùng “rìu” để đối phó với bộ máy quan liêu, sau đó chuyển sang “dao mổ”.

Tuy nhiên, các báo cáo nội bộ từ Mỹ trong thời gian gần đây tiết lộ rằng các thành viên nội các của Tổng thống Trump cuối cùng đã khiếu nại tổng thống về vai trò của tỷ phú Musk. Tổng thống Trump dường như đã hạn chế quyền hạn của ông Musk, tuyên bố rằng việc tuyển dụng và sa thải giờ đây sẽ do những người được ông giao phó phụ trách các bộ phận chính phủ khác nhau thực hiện, chứ không phải do ông Musk. Sự bất đồng quan điểm đáng kể trong nội các được công bố sớm như vậy là điều hiếm thấy trong lịch sử chính trị Mỹ hiện đại.

Trước đây, cựu Tổng thống George W. Bush từng tuyên bố rõ ràng: “Tôi là người quyết định”. Ông Bush lắng nghe các lập luận rồi quyết định và kiên trì với quyết định của mình. Ngay cả khi không đồng tình với chính sách của ông, câu nói của ông Bush vẫn tóm tắt đúng bản chất công việc của chức tổng thống Mỹ.

Ông Trump hiện rõ ràng là người quyết định. Nhưng vấn đề đối với các thành viên chính phủ Mỹ, đồng minh, láng giềng, nhà đầu tư Mỹ và thậm chí là cả thế giới là: nếu ông Trump là người quyết định, liệu các quyết định ngày hôm nay có bị đảo ngược vào ngày mai không?

Sự không chắc chắn có những công dụng của nó trong đàm phán và ngoại giao – nó có thể khiến đối phương không đoán trước được và phải cẩn trọng. Tuy nhiên, nó cũng có những hạn chế nghiêm trọng khi gây ra sự mất lòng tin từ các đối tác lâu dài, làm suy yếu các liên minh chiến lược, và tạo ra một môi trường kinh doanh không ổn định.

Câu hỏi mà các nhà lãnh đạo thế giới đang phải đối mặt là: Làm thế nào để xây dựng chiến lược dài hạn trong mối quan hệ với Mỹ khi chính sách có thể thay đổi bất cứ lúc nào? Và đối với người Mỹ, câu hỏi là: Liệu phong cách lãnh đạo thay đổi thất thường này có phục vụ tốt nhất cho lợi ích quốc gia dài hạn của Mỹ hay không?

Trong thế giới ngoại giao và quan hệ quốc tế, sự nhất quán và đáng tin cậy thường được coi là những phẩm chất quan trọng. Không ít nhà phân tích cho rằng việc từ bỏ những phẩm chất này có thể làm suy yếu vị thế toàn cầu của Mỹ trong dài hạn và tạo ra những hậu quả không lường trước được không chỉ cho nước Mỹ mà còn cho cả hệ thống trật tự thế giới.