Hệ quả từ chiến dịch cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào miền Đông Bắc Syria

Thổ Nhĩ Kỹ đã tiến hành một cuộc tấn công lớn nhằm vào các khu vực do lực lượng người Kurd kiểm soát ở miền Đông Bắc Syria với lý do nhằm loại bỏ lực lượng người Kurd mà Ankara coi là tổ chức khủng bố và ly khai.

Đây dường như là điều không thể tránh khỏi kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo về việc rút binh lính Mỹ khỏi Syria.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào biên giới Syria.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh (SOHR) cho biết 16 thành viên của Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo đã bị thiệt mạng trong vài giờ đầu nổ ra cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù Tổng thống Donald Trump khẳng định Mỹ đã đưa những phần tử IS nguy hiểm nhất ra khỏi Syria và đang giam giữ tại nhiều địa điểm khác nhau, song SDF cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang tập trung phá hoại mọi nỗ lực thành công và thành quả mà lực lượng này đã giành được trong cuộc đấu tranh chống IS. Thế giới đã đồng loạt lên án vụ tấn công, trong khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Liên đoàn Arab đều thông báo sẽ triệu tập cuộc họp khẩn cấp để bàn về vấn đề này.

Tổng Thư ký tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đã hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ “kiềm chế”, đồng thời cảnh báo rằng không nên đẩy cuộc chiến chống IS vào tình trạng nguy hiểm. Còn Tổng thống Trump cảnh báo rằng nếu chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ không được thực hiện “theo cách nhân đạo”, ông sẽ “xóa sổ” nền kinh tế của đất nước này. Các thành viên đảng Dân chủ cũng đã đồng loạt chỉ trích Trump về việc bỏ rơi các đồng minh, trong khi một nhóm thượng nghị sỹ lưỡng đảng ở Mỹ đã đề xuất một dự luật phong tỏa toàn bộ tài sản của giới lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ tại Mỹ, trong đó có cả ông Erdogan, và áp đặt các biện pháp trưng phạt nhằm vào các thực thể làm ăn với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi Ankara rút khỏi Syria.

Gonul Tol, Giám đốc phụ trách chương trình liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ của Viện Trung Đông ở Washington, cho rằng Erdogan đang có những tính toán trước hết là vì tình hình nội bộ trong nước, đặc biệt là sau khi đảng của ông thất bại bẽ mặt trong các cuộc bầu cử địa phương ở Istanbul. Erdogan tuyên bố các lực lượng người Kurd có liên hệ với các tay súng li khai ở Thổ Nhĩ Kỳ và gắn cho họ cái mác “khủng bố”. Ông cũng đang hy vọng sẽ đưa được khoảng 3,6 triệu người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ trở về nước. Bà Tol nói: “Nếu Quốc hội Mỹ thông qua các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Thổ Nhĩ Kỳ, động thái này sẽ đẩy quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ xuống một mức thấp mới, và đó sẽ là tin xấu đối với Erdogan bởi nền kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng đối với ông ta”. Bà nhận định Tổng thống Erodgan đã đầu tư rất nhiều vào mối quan hệ với Tổng thống Trump, song đây không phải là một quyết định khôn ngoan bởi nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn không tính đến đến vai trò mà Quốc hội và các thể chế khác ở Mỹ đang đảm nhận.

Nicholas Danforth, chuyên gia về quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ của Quỹ Marshall, cho rằng Erdogan dường như cảm thấy ông ấy rảnh tay hơn khi Trump luôn đưa ra những tuyên bố mập mờ trong việc áp đặt các biện pháp trừng phạt với Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã đột ngột thay đổi thái độ. Nếu Erdogan vượt qua lằn ranh đỏ mà Trump đặt ra, các biện pháp trừng phạt vẫn có thể đột nhiên xuất hiện.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia nhận định việc Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện những hoạt động quân sự gây đe dọa đến người Kurd ở Syria có thể mở đường cho một thỏa thuận do Nga làm trung gian giữa Damacus, Ankara và người Kurd. Tiến sĩ Kerim Has, một nhà phân tích về quan hệ Nga-Thổ, đánh giá việc Mỹ “nhắm mắt làm ngơ” trước một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ có thể sẽ làm thỏa mãn mục đích của Nga. Thứ nhất, điều này có thể làm sâu sắc cuộc khủng hoảng an ninh Mỹ-Thổ sau khi Ankara mua lại các hệ thống tên lửa S-400 của Nga. Nếu sự rạn nứt giữa lan rộng, Moskva có thể hiện thực hóa mục đích gia tăng sự phụ thuộc của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Nga trong sự hợp tác quân sự-kỹ thuật. Thứ hai, theo ông Has, việc Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp vào Đông Bắc Syria có thể thúc đẩy người Kurd tiến tới một thỏa thuận với Damacus. Nếu điều này xảy ra, Nga sẽ đóng vai trò trung gian giữa người Kurd và chế độ Assad.

Đ.A

Theo baohaiquan