Hậu trường chuỗi kỷ lục hiến, ghép tạng ở Bệnh viện Việt Đức

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công 23 ca ghép tạng, trong đó có 4 ca ghép tim từ nguồn hiến tạng sống và người chết não.

Một ca ghép tim vừa được thực hiện tại Bệnh viện Việt Đức

Lần đầu tiên trong thời gian rất ngắn, ê-kíp y, bác sĩ Bệnh viện (BV) Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công 23 ca ghép tạng, trong đó có 4 ca ghép tim từ nguồn hiến tạng sống và người chết não.

Những kỷ lục “đầu tiên”

BV Hữu nghị Việt Đức vừa ghi dấu với nhiều kỷ lục “đầu tiên” trong chuyên ngành hiến, ghép tạng. Lần đầu tiên, chỉ trong 13 ngày (từ ngày 30/8 đến ngày 12/9), nơi đây đã ghép thành công 23 tạng gồm: 3 tim, 4 gan, 16 thận (trong đó gồm: 8 thận từ người cho sống, 15 tạng từ người cho chết não). Hiện tại, tất cả các tạng đều hoạt động rất tốt.

Lần đầu tiên, trong vòng 10 ngày (từ ngày 28/8 đến ngày 8/9) đơn vị tư vấn và điều phối Trung tâm Ghép tạng vận động thành công được 4 gia đình hiến tạng, gồm: 3 tim; 4 gan; 8 thận; 20 mạch máu; 2 van tim; 2 giác mạc.

Và cũng là lần đầu tiên Trung tâm Tim mạch và lồng ngực, BV Hữu nghị Việt Đức thực hiện ghép tim cho 2 bệnh nhân trong 2 ngày liên tiếp (11 và 12/9).

Trưa ngày 16/9, trao đổi nhanh với PV trước khi bước chân vào phòng mổ để thực hiện ca ghép tim thứ 4, PGS. TS. Nguyễn Hữu Ước, Giám đốc Trung tâm Tim mạch và lồng ngực, BV Hữu nghị Việt Đức chia sẻ: “Chúng tôi tham gia ghép tạng ở BV hơn 10 năm nay với nhiều khó khăn, vất vả, từ đi tìm nguồn từ người cho rồi nguồn người nhận, cho đến trang thiết bị kỹ thuật. Không chỉ cá nhân tôi, mà các anh em đều phấn khởi. Vui không phải vì thành tích đạt được mà các kỹ thuật ghép đã được hoàn thiện, việc ghép tạng có thể diễn ra bất kỳ lúc nào. 10 năm trước, chưa ai dám nghĩ đến điều này”.

“Điều đáng mừng nhất với chúng tôi là sức khỏe của các bệnh nhân ghép tạng đến nay đều ổn định, diễn biến thuận lợi sau hậu phẫu”, PGS. TS. Nguyễn Hữu Ước nói và khiêm tốn cho rằng, đối với ngành ghép tạng còn non trẻ của Việt Nam, điều kiện cơ sở vật chất còn hạn hẹp thì đây là niềm vui, thành tích lớn của BV Việt Đức, chứ khó có thể so sánh với thế giới.

Nhắc về 3 ca ghép tim vừa thực hiện, PGS. Ước cho hay, đây là kỹ thuật mới thực hiện tại Việt Nam, cũng đã để lại nhiều kỷ niệm đáng nhớ cho ông cùng ê-kíp phẫu thuật. Ví như trường hợp cháu bé tại Thái Bình ghép tim cách đây 10 ngày, bệnh nhi này bị viêm cơ tim cấp, dẫn tới giãn cơ tim và được chỉ định ghép để cứu mạng sống.

Sau 3 tháng chờ đợi, may mắn các chỉ số của cháu phù hợp với nguồn tim hiến, tuy nhiên trong quá trình phẫu thuật ghép lại xảy ra “sự cố”. “Cháu nhỏ mới 7 tuổi nhưng tim ghép lại của người lớn nên các y, bác sĩ phải điều chỉnh lại cho phù hợp với cơ thể trẻ”, ông Ước lý giải.

Hay với ca bệnh nhân 33 tuổi, ở Thanh Hóa, suy tim giai đoạn cuối trên nền bệnh cơ tim giãn kéo dài 5 năm, bệnh nhân chỉ có 1 cơ hội sống duy nhất là ghép tim. Điều đáng nói, dù các chỉ số sinh học của tim hiến phù hợp với bệnh nhân nhưng đến phút cuối chuẩn bị phẫu thuật thì gia đình vẫn chưa lo đủ chi phí.

“Ở thời điểm đó, chúng tôi cân não với việc có ghép hay không. Gia đình bệnh nhân rất khó khăn. Sau khi bàn với gia đình, qua báo chí nhờ tìm hỗ trợ, cuối cùng chúng tôi quyết định tiến hành ghép”, ông Ước nhớ lại.

Chưa dừng ở đó, một “sự cố” xảy đến trong quá trình ghép, bởi tim của bệnh nhân bị bệnh nên quá to, làm khoang chứa tim rất lớn. Trong khi tim hiến là của người bình thường, nhỏ hơn khoang chứa tim của người ghép. Các bác sĩ đã phải dùng một số kỹ thuật để tạo hình, kéo dài các cuống tim ra thì mới nối thành công. “Hiện, chúng tôi tiếp tục tìm kiếm hỗ trợ để trang trải chi phí vật tư kỹ thuật cho ca ghép này”, BS. Ước chia sẻ thêm.

Hàng trăm y, bác sĩ góp mặt trong 1 ca ghép tạng

Chia sẻ về những khó khăn khi thực hiện cùng lúc nhiều ca ghép tạng, PGS. Nguyễn Hữu Ước nhận định, khi đã có sự chuẩn bị kỹ càng, thì cái khó chỉ là ở khâu tổ chức, đảm bảo vật tư kỹ thuật, tìm và chọn lựa người nhận tạng sao cho chính xác.

Hơn nữa, trung bình 1 ca ghép đa tạng, nếu có ghép phổi thì cần huy động 300 – 400 người, không thì cũng khoảng 200 – 300 người tham gia ở tất cả các khâu, từ chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu bệnh, xét nghiệm, máu, phẫu thuật, hồi sức chết não… Các ca ghép có thể được thực hiện bất cứ khi nào, kể cả vào ngày nghỉ bởi phụ thuộc vào nguồn tạng hiến.

“Khi có người hiến, chúng tôi tra tìm bệnh nhân phù hợp, đó thực sự là khâu khó nhất. Mỗi đơn vị trong BV đều có 1 danh sách bệnh nhân chờ và có mối quan hệ với các BV bạn có nguồn cung cấp bệnh nhân. Để khi có tạng hiến, sẽ dễ dàng lựa chọn người nhận tối ưu nhất. Sau đó, chuẩn bị cho bệnh nhân ghép, bình thường là từ 1 – 3 ngày, tuy nhiên cũng có ca đòi hỏi gấp gáp, chỉ chuẩn bị trong vòng 12 tiếng. Hoặc có trường hợp nặng được điều trị nội khoa thì sự chuẩn bị đôi khi được làm từ rất lâu rồi, chỉ đợi có nguồn hiến là làm thôi”, ông Ước chia sẻ.