Hành vi gây hấn của Trung Quốc sẽ làm nóng Hội nghị thượng đỉnh ASEAN

Việt Nam và Philippines sẽ đưa vấn đề về hành vi gây hấn của Trung Quốc gần đây trên biển Đông tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tổ chức ở Myanmar, các nhà ngoại giao ASEAN tiết lộ với hãng tin Nhật Bản Kyodo.

Quốc kỳ các nước thành viên ASEAN – Ảnh: Reuters

Các nhà ngoại giao các nước thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) này, là quan chức cấp cao Việt Nam và Philippines, cho rằng các hành vi gây hấn của Trung Quốc gần đây là nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền phi lý của nước này ở biển Đông, vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), theo Kyodo ngày 9.5.

ASEAN và Trung Quốc đã ký kết DOC vào năm 2002.

Các hành vi gây hấn này bao gồm việc Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 vào vùng biển của Việt Nam và tàu Trung Quốc đâm, bắn nước vào tàu Việt Nam trong những ngày qua.

Việt Nam đã chính thức phản đối việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS). Còn Bắc Kinh ngang ngược nói giàn khoan nằm trong vùng biển của Trung Quốc và vu khống tàu Việt Nam đâm vào tàu Trung Quốc.

Còn các quan chức cấp cao Philippines cho rằng Trung Quốc tăng cường sự hiện diện các tàu chiến gần khu vực tranh chấp với Manila trên biển Đông và EEZ của Philippines.

Kyodo dẫn lời một trong số những nhà ngoại giao ASEAN cho biết: “Chúng tôi sẽ không tha thứ cho những hành vi gây hấn làm gia tăng căng thẳng ở biển Đông”.

Sau cuộc gặp các quan chức cấp cao và ngoại trưởng các nước ASEAN trong hai ngày 9-10.5, các lãnh đạo ASEAN dự kiến sẽ bày tỏ quan ngại của họ về tình hình căng thẳng leo thang ở biển Đông trong Hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào ngày 11.5 tại Myanmar.

“Chúng tôi đang hội ý”, một nhà ngoại giao ASEAN khác cho Kyodo biết.

Theo Kyodo, các nước thành viên ASEAN, như Singapore, đã bày tỏ quan ngại về tình hình căng thẳng ở biển Đông gần đây và kêu gọi các bên kiềm chế, tránh những hành động đơn phương khiến căng thẳng leo thang.

Singapore cũng kêu gọi ASEAN và Trung Quốc phối hợp làm việc để sớm đưa ra một Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

Kyodo thu thập được bản thảo tuyên bố của chủ tịch ASEAN cho rằng: “Chúng tôi hoan nghênh hội ý chính thức giữa ASEAN và Trung Quốc về COC và kỳ vọng sớm đưa ra COC”.

Giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia theo dõi tình hình an ninh khu vực, tin rằng: “Những hành động của Trung Quốc diễn ra ngay trước thềm Hội nghị ASEAN tại Myanmar sẽ khiến vấn đề biển Đông trở thành chủ đề số một trong nghị trình”.

Tuy nhiên COC khó có thể trở thành hiện thực trong vài năm nữa do phía tham gia quan trọng nhất là Trung Quốc đang cố trì hoãn các vòng đàm phán, hãng tin ABS-CBN (Philippines) ngày 8.5 dẫn lời nhận định của tiến sĩ Ian Storey, một chuyên gia an ninh hàng hải thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) có trụ sở tại Singapore.

Theo TNO