Hàng loạt trẻ em người Chimú bị hiến tế: Chưa tìm ra ẩn số

Tại Huanchaquito, Peru, cái nôi của người Chimú, giới khảo cổ phát hiện tổng cộng 269 trẻ em bị hiến tế trong những năm 1400 – 1450.

Phác họa khung cảnh nghi lễ hiến tế trẻ em của người Chimú.

Qua phân tích của các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến sự kiện này là El Nino. Song, điều này chưa lý giải được hết những bí ẩn xung quanh.

Phát hiện kinh hoàng

Chimú là tộc người sinh trưởng trong khu vực Thung lũng Moche (Trujillo, Peru ngày nay). Họ có mặt từ trước Công nguyên, theo tín ngưỡng tôn thờ Mặt trăng.

Vào khoảng năm 1470, Vương quốc Chimú bị Hoàng đế Topa Yupanqui của đế chế Inca thu phục. Hơn 50 năm sau, đế quốc Tây Ban Nha xâm lược, hủy diệt Inca, đồng thời xóa sổ tộc Chimú.

Một ngày bình thường của năm 2011, ông chủ cửa hàng pizza tại Huanchaquito nói với Gabriel Prieto, Giáo sư khảo cổ học xuất thân từ Huanchaquito, có xương người trong một bãi đất trống. Ông muốn nhờ Prieto kiểm tra hộ xem thế nào.

Sau khi đem bộ hài cốt đi phân tích carbon phóng xạ, Prieto phát hiện nó thuộc về người Chimú sống trong khoảng năm 1400 -1450. Lập tức, ông cho tiến hành khai quật quy mô lớn.

Không lâu sau, 42 di thể trẻ em được tìm thấy. Họ bị chôn theo 2 tư thế bất thường, nằm ngửa hoặc cuộn tròn. Người Chimú có tục lệ chôn cất thi thể trong tư thế ngồi, táng kèm đồ trang sức hoặc đồ gốm. Các xương cốt trẻ em ở Huanchaquito không được táng cùng vật dụng, mà cùng lạc đà không bướu hoặc lạc đà Alpaca.

Xem kỹ các xương cốt, Prieto tìm thấy vết cắt trên xương ức và xương sườn. Ông liền gọi cho John Verano, nhà nhân chủng học kiêm chuyên gia pháp y của Đại học Tulane. Verano là người có kinh nghiệm phân tích bằng chứng vật lý về bạo lực nghi lễ lâu năm.

Ông xác nhận, cả trẻ em và động vật chôn tại Huanchaquito đều bị giết theo cùng một cách. Đó là dùng vật sắc rạch dọc theo xương ức, sau đó cắt mất quả tim. Đây là cách thức giết người có chủ đích, được tiến hành theo nghi thức và nhằm mục đích hiến tế.

Nguyên nhân sinh tồn đau lòng

Gabriel Prieto đang tiến hành khai quật.

Trong lịch sử nhân loại, chuyện hiến tế người sống không phải là quá lạ. Nạn nhân của nó có thể là 1 – 2 người, cũng có thể lên đến hàng trăm người.

Song đa phần, các đối tượng bị giết đều là tù nhân chiến tranh hoặc kẻ thua cuộc trong trận đấu tay đôi. Việc hiến tế trẻ em mặc dù có, nhưng rất hiếm. Chưa có vụ hiến tế trẻ em hàng loạt nào được phát hiện trước Huanchaquito.

Sau 42 bộ xương, nhóm khai quật Huanchaquito còn tìm được thêm 95 hài cốt trẻ em khác và 206 bộ xương lạc đà. Cách vị trí khai quật không xa, họ phát hiện 1 địa điểm hiến tế khác, Pampa la Cruz. Ở đó có 132 hài cốt trẻ em và 260 bộ xương lạc đà. Tổng số trẻ em bị hiến tế tại Huanchaquito là 269 người, độ tuổi từ 5 – 14. Còn lạc đà là 466 con.

Tìm hiểu văn hóa Chimú là công việc hết sức khó khăn. Nhân loại không có bất cứ văn bản cổ nào ghi chép về người Chimú. Chúng ta chỉ biết, Vương quốc Chimú bị diệt vong vào khoảng thập niên 1470, bởi quân đội Inca.

Nghiên cứu khảo cổ cho thấy, người Chimú sống dựa vào nông nghiệp và ngư nghiệp . Họ sớm phát triển kỹ thuật làm nông hiệu quả, đặc biệt sở hữu hệ thống công trình thủy lợi hết sức tinh vi.

Tìm hiểu địa chất tại khu vực hiến tế, Prieto nhận thấy tất cả hài cốt đều bị chôn dưới một lớp bùn cổ dày. Phía Bắc của Peru là một khu vực khô hạn. Để có lớp bùn cổ dày này, Huanchaquito phải trải qua những đợt mưa lớn triền miên, như El Nino.

Theo giả thuyết của Prieto, đợt El Nino ấy dữ dội đến mức khiến cả Kinh đô Chan Chan của Vương quốc Chimú cũng bị chao đảo. Người cầm quyền buộc phải đưa ra quyết định tuyệt vọng nhất, hiến tế trẻ em và các “đầu cơ nghiệp” (lạc đà), cầu khẩn thần thánh giúp ngăn chặn mưa.

Vẫn đầy bí ẩn

Phân tích xương cốt trẻ em bị hiến tế ở Huanchaquito cho thấy, đều là các bé trai , bé gái khỏe mạnh. Họ đến từ mọi miền Chimú, cả trong đô thành lẫn khu vực núi non xa xôi.

Tuy nhiên, giới khảo cổ không thể khẳng định gia cảnh của các đứa trẻ. Họ cũng không biết có bao nhiêu nhà đã mất con? Các bậc sinh thành Chimú tình nguyện đưa con đi hiến tế hay bị cưỡng ép? Các trẻ em hiến tế bị chọn dựa trên tiêu chí nào?

Xét các dấu vết được bảo quản trong bùn, các nhà nghiên cứu khẳng định đã có đám rước đến địa điểm hiến tế. Các nạn nhân bị dẫn đến địa điểm trong khi vẫn còn sống. Sau khi bị giết, thi thể của họ được gói bọc cẩn thận và chôn cất ngay.

Ở Huanchaquito còn hài cốt của 2 phụ nữ. Prieto đoán họ là người giữ trọng trách thực thi nhiệm vụ hiến tế. Kết thúc nghi lễ, cả 2 đều bị đánh vào đầu, chết và chôn chung với đám trẻ. Gần khu vực hiến tế còn 1 hài cốt đàn ông trưởng thành, nằm ngửa dưới đống đá. Prieto đoán đó là người chủ trì nghi lễ, nhưng chưa có bằng chứng chứng minh.

Ngoài 269 hài cốt trẻ em này, Prieto còn phát hiện một ngôi mộ có 9 bộ xương trẻ em trên đỉnh đồi Pampa la Cruz. Họ được cho mặc áo choàng, đội mũ trang trí công phu bằng lông vũ, chôn chung với nhiều đồ gỗ chạm khắc.

Cả 9 đều qua đời vì bị một vật nặng đập vào đầu. Prieto đào được đồ vật bằng đồng kích thước lớn trong khu vực chôn cất. Nhưng ông cũng không dám chắc nó có phải là hung khí đã lấy mạng 9 đứa trẻ này hay không.

Cho đến nay, các bí ẩn này vẫn chưa được giải đáp.

Vũ Ninh
Theo giaoducthoidai.vn/Nationalgeographic.com