Hàng loạt lò đốt rác y tế t.iền tỉ vừa dùng đã xuống cấp

Chỉ sau gần 2 năm đưa vào sử dụng, hàng loạt lò đốt rác thải y tế nguy hại mang công nghệ Nhật Bản, đã xuống cấp và hoạt động cầm chừng…

Nhằm giảm thiểu, ngăn ngừa sự phơi nhiễm các chất độc hại, cũng như các tác nhân gây dịch bệnh đối với nhân viên y tế, bệnh nhân, người dân… do rác thải y tế nguy hại gây lên, trong khoảng thời gian từ năm 2011 – 2012, Sở Y tế Hà Nội quyết định cho lắp đặt 16 lò đốt rác thải y tế tại 16 bệnh viện tuyến huyện. Tổng vốn đầu tư ngân sách của thành phố Hà Nội là trên 29 tỉ đồng.

16 bệnh viện được trang bị lò đốt rác thải y tế gồm: Bệnh viện Đa khoa Hoài Đức, Đan Phượng, Phúc Thọ, Ba Vì, Quốc Oai, Thanh Oai, Mỹ Đức, Mê Linh, Sóc Sơn, Đông Anh, Phú Xuyên, Thường Tín, Thạch Thất, Ứng Hòa, Đức Giang và Bệnh viện Tâm thần huyện Mỹ Đức. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng, những lò đốt trị giá t.iền tỉ này đã lộ rõ những bất cập và hư hỏng.

Như lò đốt của Bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng có địa chỉ tại phố Tây Sơn (thị trấn Phùng, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội), quá trình hoạt động luôn sinh ra những luồng khói đen kịt. Bà Hoa, một người dân ở thị trấn Phùng cho hay: “Mỗi lần mà lò của Bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng hoạt động là kèm theo cả cột khói đen, mùi gây gây đặc trưng của rác thải y tế bốc ra, khiến chúng tôi không thể nào chịu nổi”.

Lò đốt rác y tế của Bệnh viện Đa khoa Đan phượng xả khói đen – Ảnh: Hà An

Ông Nguyễn Văn Hưng, Trưởng phòng Hành chính Bệnh viện Đa Khoa huyện Đan Phượng cho hay: “Lò đốt rác thải y tế của bệnh viện được đầu tư với số t.iền lên tới 1,7 tỉ đồng và được đưa vào sử dụng tháng 9.2011. Nhưng chỉ chưa tới 2 năm sử dụng lò đã bị bục ống khói. Do vậy mà mỗi lần đốt rác, khói đen tỏa ra khá nhiều”.

Tương tự, tại các bệnh viện tuyến huyện khác như Bệnh viện Đa khoa huyện Quốc Oai, Đông Anh, Ứng Hòa… do độ nóng không đủ, nên những chiếc lò đốt rác t.iền tỉ cũng chỉ đốt được một số loại rác thải y tế thông thường như bông gạc, nilon, tã giấy bỉm, mà không thể nung chảy được kim tiêm, cùng những chai lọ đựng thuốc làm bằng thủy tinh.

Một lãnh đạo bệnh viện huyện của thành phố Hà Nội, đề nghị giấu tên, phản ánh: “Hầu hết các lò được xây dựng ở tuyến huyện đều không có hệ thống khí thải, hoặc có nhưng rất lạc hậu nên khó có thể kiểm soát khí thải độc hại như furan, dioxin. Như vậy nguy cơ ô nhiễm thứ cấp từ khói lò rất cao”.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, cùng thời điểm này, không chỉ riêng gì thành phố Hà Nội, nhiều Sở Y tế các tỉnh thành khác trong cả nước như Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Bắc Giang, Tuyên Quang, Sơn La, Nghệ An… cũng đầu tư lò đốt rác thải y tế. Tới thời điểm cuối năm 2012 đã có trên 150 chiếc lò đốt rác thải y tế nguy hại được lắp đặt với tổng giá trị lên tới hơn 300 tỉ đồng.

Lò đốt rác y tế được lắp đặt tại Bệnh viện Quốc Oai – Ảnh: Hà An

Tuy nhiên chỉ sau gần 2 năm đưa vào sử dụng, những chiếc lò kể trên đã mau chóng xuống cấp và hoạt động cầm chừng… Như lò đốt rác thải y tế nguy hại của Bệnh viện Sản – Nhi Bắc Giang. Lò đốt được lắp đặt và đưa vào hoạt động năm 2011, nhưng hiện lò đã trải qua không ít lần bảo dưỡng, sửa chữa.

Bác sĩ Nguyễn Thị Ly, Trưởng khoa Nhiễm khuẩn của Bệnh viện Sản – Nhi Bắc Giang, cho hay: “Ngay sau khi đưa vào sử dựng để đốt mẻ rác đầu tiên thì mọi người mới phát hiện và vỡ lẽ, rác thải y tế không được đốt hết, các lọ thủy tinh chỉ co lại, vón cục”…

Ông Nguyễn Văn Hưng, Trưởng phòng Hành chính Bệnh viện Đa Khoa huyện Đan Phượng cho hay: “Để tháo gỡ khó khăn do thực trạng ô nhiễm môi trường từ lò đốt rác gây ra, hiện phía Bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng đã làm hợp đồng thuê Xí nghiệp Urenco 10 vận chuyển, xử lý rác thải y tế”.

Còn theo bác sĩ Đỗ Văn Vi, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa huyện Quốc Oai: “Thú thật là có lò nhưng hiện bệnh viện vẫn phải bỏ t.iền để thuê Công ty Cổ phần Môi trường công nghiệp và đô thị Đại Đồng xử lý phần rác sau khi đốt. Vì trên thực tế lò chất lượng kém, không đáp ứng được các yêu cầu thực tiễn của bệnh viện”.

Không phù hợp

Theo tìm hiểu của chúng tôi, những chiếc lò đốt rác thải y tế nguy hại kể trên có tên gọi Chuwastar F – 1SH, được nhập từ Nhật Bản và được phía Công ty Cổ phần tiến bộ quốc tế AIC cung cấp, lắp đặt. Lò hoạt động bằng dầu diesel, có công suất từ 30 – 50 kg/h.

Nếu chiếu theo các thông số kỹ thuật của lò đốt chất thải rắn y tế, thì lò đốt Chuwastar F – 1SH đều không đạt TCVN 7380:2004, cũng như quy chuẩn 02:2012/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn y tế. Lò đốt Chuwastar F – 1SH chỉ đơn thuần là lò đốt rác thải sinh hoạt.

Tiến sĩ Trịnh Văn Tuyên

Trước thời điểm hơn 150 chiếc lò Chuwastar F – 1SH được lắp đặt, một hội đồng thẩm định đã được thành lập với sự góp mặt của nhiều chuyên gia, nhà khoa học để thẩm định chất lượng lò.

Khi đó, có chuyên gia đã tỏ rõ sự băn khoăn về việc lò Chuwastar F – 1SH chưa thể hiện rõ đặc tính kỹ thuật, chưa có chỉ số nhất định về môi trường, như: độ ồn, nhiệt độ trong buồng đốt, kích thước cửa lò nhỏ hơn túi đựng rác thải mà Bộ Y tế quy định, ống thoát khói thấp, làm bằng thép nên chỉ dùng một thời gian ngắn sẽ hư hỏng…

Về vấn đề trên, tiến sĩ Trịnh Văn Tuyên, Phó viện trưởng Viện Công nghệ môi trường thuộc Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho hay: “Tuy được chế tạo bằng công nghệ của Nhật Bản, nhưng vỏ làm từ kim loại thép, buồng lò không có vật liệu chịu nhiệt, mà chỉ được làm mát bằng nước, trong khi đó chất thải y tế nguy hại khi đốt sẽ sinh ra rất nhiều khí clo và axít clohiđric. Cả hai chất này đều là chất ăn mòn kim loại, độc hại tới môi trường, cộng đồng… và từ đây nhiều mầm bệnh, vi khuẩn sẽ phát sinh. Với lò đốt Chuwastar F – 1SH, khi đốt rác thải y tế nguy hại thì cũng đồng nghĩa với việc vỏ lò bằng thép bị chính khí thải clo ăn mòn”.

Tro rác thải y tế sau khi được chất đống cạnh lò để chờ thuê xử lý – Ảnh: Hà An

Tiến sĩ Tuyên khẳng định: “Chúng tôi rất quan tâm tới Chuwastar F – 1SH và đã đi khảo sát hàng loạt lò đốt kiểu này sau khi được lắp đặt. Nếu chiếu theo các thông số kỹ thuật của lò đốt chất thải rắn y tế, thì lò đốt Chuwastar F – 1SH đều không đạt TCVN 7380:2004, cũng như quy chuẩn 02:2012/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn y tế”.

Vẫn theo tiến sĩ Tuyên: “Qua thông tin chúng tôi nắm được, cũng như những tài liệu dịch được từ trang web chính thức của Chuwastar, thì lò đốt Chuwastar F – 1SH chỉ đơn thuần là lò đốt rác thải sinh hoạt. Ở bên Nhật, cứ vài khu phố họ lại đặt một chiếc lò đốt kiểu này. Những chiếc lò được lắp đặt để nhằm mục đích đốt giấy tờ, tài liệu và rác sinh hoạt thông thường”.

Tiến sĩ Tuyên cho biết thêm: với công năng và tính hiệu quả của lò Chuwastar F – 1SH đã thể hiện, thì việc bỏ ra tới hơn 300 tỉ đồng để lắp đặt hành loạt những lò đốt rác kiểu này là một sự lãng phí lớn. Và theo tiến sĩ Tuyên, thời điểm lò Chuwastar F – 1SH được lắp đặt thì trong nước cũng có không ít các loại lò đáp ứng được tiêu chuẩn VN.

Như vậy một câu hỏi lớn được đặt ra, không hiểu vì lý do gì mà hơn 150 chiếc lò đốt Chuwastar F – 1SH lại có thể dễ dàng được Công ty Cổ phần tiến bộ quốc tế AIC nhập về, và chủ đầu tư cho lắp đặt tại các bệnh viện tuyến huyện?

Theo TNO