Hàng không tư nhân: Ai đủ sức đua đường dài?
Kinh doanh hàng không rất dễ trở thành triệu phú nếu như anh là tỷ phú. Không riêng gì Việt Nam mà đặc thù của kinh doanh hàng không trên toàn thế giới là “phải cầm chắc lỗ ít nhất 2-3 năm”.
Dù đã được dự báo, nhưng vẫn có một chút ngậm ngùi khi Air Mekong sau hơn hai năm tung cánh đã phải ngừng bay.
Đó không chỉ là tâm trạng hành khách bị hạn chế cơ hội chọn những chuyến bay giá rẻ mà cả những nhà quản lý hàng không. Bởi hơn ai hết, nhu cầu và đòi hỏi của phát triển là một thị trường hàng không phát triển có đủ sức cạnh tranh với các nước, chứ không ở mức “lép vế” với số hãng bay trong nước chỉ bằng 1/20 các hãng hàng không quốc tế có đường bay đến Việt Nam.
Mặc dù cơ quan quản lý hàng không và ngành chức năng đã có nhiều chính sách cởi mở hơn, hỗ trợ hàng không tư nhân rất nhiều nhưng dư luận vẫn cho rằng hàng không tư nhân khó cất cánh bởi thiếu chính sách, do cơ chế, do phải cạnh tranh với “ông lớn” VNA.
Cạnh tranh là một điều tất yếu của thị trường, là động lực để phát triển. Nhìn rộng ra thế giới, vào thời điểm 1971, khi mới thành lập Southwest Airlines (SA) cũng với quy mô 4 máy bay, cũng phải cạnh tranh không chỉ một mà hàng loạt “ông lớn” như PANAM, AA, UN… Trong năm đầu tiên, hãng này cũng chỉ phục vụ được 100.000 hành khách.
Tuy nhiên, nhờ những chiến lược đúng đắn, nay SA là một LCC lớn nhất thế giới. Nếu xét về doanh thu, SA là hãng hàng không lớn thứ 6 Hoa Kỳ, nhưng xét về lượng khách lại dẫn đầu thế giới với bình quân 3.500 chuyến bay mỗi ngày .
Hiện SA là hãng hàng không có nhiều máy bay thứ ba thế giới, với 569 chiếc Boeing 737. Năm 2012, số công nhân viên của hãng hơn 46.000 người, doanh thu đạt 17,08 tỷ USD, tổng tài sản 18,58 tỷ USD. Hay Ryan Air của châu Âu, Air Asia của châu Á cũng vậy mà thôi, đi lên từ quy mô nhỏ, cũng phải cạnh tranh với các hãng nhà nước có bề dày phát triển.
Các chuyên gia hàng không cũng nhận định: ngay trước khi cất cánh chuyến bay thương mại đầu tiên, một hãng hàng không muốn thành công phải hội đủ đủ 3 nền tảng quan trọng nhất: mô hình kinh doanh tiềm năng bắt đúng nhu cầu của người tiêu dùng; đầu tư cho thương hiệu mạnh đi kèm với việc hình thành bộ máy quản lý, điều hành chuyên nghiệp. Soi vào vào những yếu tố đó để thấy những số phận của Indochina Airlines, Trãi Thiên và cả Air Mekong đều có những lý do khi vấp phải những thất bại.
Đại diện Cục Hàng không Việt Nam thừa nhận rằng dù rất cố gắng nhưng từ vấn đề nhân lực, phương thức quản lý đến hạ tầng chưa đáp ứng được sự phát triển của thị trường hàng không, đặc biệt đối với những hãng mới thành lập. Tuy nhiên, vị chuyên gia của cơ quan quản lý cũng không quên nhắc câu kinh điển: “Kinh doanh hàng không rất dễ trở thành triệu phú nếu như anh là tỷ phú”. Không riêng gì Việt Nam mà đặc thù của kinh doanh hàng không trên toàn thế giới là “phải cầm chắc lỗ ít nhất 2-3 năm”.
Do đó, các hãng hàng không muốn bay phải chuẩn bị phương án lỗ kéo dài, có vốn rất lớn. Chính vì thế, tâm sự trước thời điểm chất cánh, giám đốc điều hành một hãng tư nhân đã cho biết: “Chúng tôi cũng chuẩn bị một tiềm lực tài chính để đối phó, chịu đựng ít nhất là ba năm từ khi bắt đầu lập kế hoạch kinh doanh hàng không”.
Video đang HOT
Trong khi đó, trong buổi ra mắt Indochina Airlines, khi công bố số vốn 500 tỷ đồng, một lãnh đạo có kinh nghiệm trong ngành hàng không đã chép miệng: Không biết đốt đủ mấy ngày. Đó có thể câu định mệnh cho hãng này khi sớm gục ngã vì hết tiề.n.
Có lẽ vì thế mà cách đây chưa lâu, một DN chuyên về vận tải ngoại thương đã có hẳn một dự án thành lập hãng hàng không vận chuyển hàng hóa và dự kiến khai thác vào quý 1.2012. Tuy nhiên, khi tính đến số vốn hàng tăm tỷ đồng và hàng loạt đòi hỏi khác về năng lực DN này đã từ bỏ ý định bay tính khả thi của kế hoạch rất thấp. Điều này cũng có thể hiểu trong trường hợp của Trãi Thiên khi đã được cấp phép những cuối cùng im lặng rút lui vì tư lượng thất không đủ lực.
Nhưng không chỉ Indochina Airlines, Air Mekong của Việt Nam mà các hãng hàng không tư nhân của Trung Quốc, Indonesia và gần đây nhất là Kingfisher Airlines lừng lẫy một thời ở Ấn Độ cũng phải dừng bay cũng một phần chính từ tiềm lực của hãng không đủ cho cuộc chơi dài.
Hiệp hội Hàng không Quốc tế dự đoán rằng thị trường hàng không của Việt Nam sẽ tăng trưởng nhanh thứ ba thế giới trước năm 2014 (sau Trung Quốc và Ấn Độ). Dự báo, đến năm 2015, thị trường hàng không Việt Nam sẽ có 34 – 36 triệu lượt hành khách; đến năm 2019 sẽ đạt 52-59 triệu lượt hành khách. Trong khi đó, vận tải hàng hóa sẽ tăng lên 850.000 – 930.000 tấn vào năm 2015 và 1,4 – 1,6 triệu tấn vào năm 2019.
Với một thị trường tiềm năng như thế, nên khi Luật Hàng không dân dụng 2006 có hiệu lực, các hãng hàng không trong nước đã ra đời và nhanh chóng đi vào hoạt động. Những cái tên như Indochiana Air, Mê Kông Air hay Vietjet Air… được hy vọng như là những nhân tố mới, thúc đẩy cạnh tranh, làm sôi động thị.
Thế nhưng, thực tế kinh doanh lại cho thấy những khó khăn trong lĩnh vực này. Không chỉ ở thời điểm này mà ngay cả trong những năm kinh tế phát triển hầu hết các hãng hàng không kể cả tư nhân mới ra đời cho đến hãng lớn VNA luôn phải đối mặt với khó khăn.
Chính thực tế này cho thấy một điều bất thường trên thị trường hàng không khi tiềm năng, cơ hội và sự tăng trưởng đã thấy rõ nhưng tất cả đều kinh doanh đi xuống. Những nhân tố mới được hy vọng sẽ là sự kích thích phát triển cho hàng không như đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài đều gặp khó khăn.
Vậy điều gì đang cản trở sự phát triển của hàng không? Đó hẳn là một bất thường cần tháo gỡ cho hàng không phát triển? Và trong một thị trường như thế, ai sẽ đủ lực để đua đường dài đến thành công?
Theo Dantri
Những cái 'chế.t yểu' của hàng không tư nhân Việt Nam
Trong số 5 hãng được cấp phép từ 2007, hiện chỉ còn VietjetAir trụ lại, Indochina Airlines phá sản, Trãi Thiên khai tử, Blue Sky không được nhắc tới, giờ đến lượt Air Mekong khó khăn.
Indochina Airlines
Đây là hãng hàng không tư nhân đầu tiên đi vào hoạt động tại Việt Nam, nếu không tính tới Jetstar Pacific (có phần vốn góp của Nhà nước do Vietnam Airlines đại diện).
Indochina Airlines được thành lập vào tháng 5/2008 với tên gọi ban đầu là Công ty Cổ phần Hàng không Tăng Tốc, tên giao dịch quốc tế AirSpeedUp JSC, vốn điều lệ là 200 tỷ đồng. Thời gian ngắn sau đó, ngày 17/10/2008, hãng đã được đổi tên thành Công ty Cổ phần Hàng không Đông Dương Indochina Airlines.
Indochina Airlines biến mất khỏi bản đồ bay Việt Nam.
Bay chuyến đầu tiên vào ngày 25/11/2008, nhưng chỉ một năm sau, Indochina Airlines lún sâu vào khủng hoảng chủ yếu do suy thoái kinh tế. Đến tháng 9/2009, hãng hàng không của nhạc sĩ Hà Dũng chỉ còn một chặng bay TP HCM - Hà Nội. Năm 2011, hãng dần teo tóp, nợ tiề.n xăng đối tác, nợ lương nhân viên và xin ngừng cất cánh. Đến cuối năm 2011, Indochina Airlines biến mất khỏi bản đồ bay Việt Nam.
Cục Hàng không Việt Nam lúc đó giải thích nguyên nhân rút giấy phép bay của Indochina Airlines là hãng này đã ngừng khai thác quá lâu và cũng không có một động thái nào cho thấy hoạt động trở lại.
Trãi Thiên
Trai Thien Air Cargo là hãng hàng không tư nhân đầu tiên của Việt Nam được cấp phép chuyên vận chuyển hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện, nhưng cũng đành phải khép lại giấc mơ bay. Thành lập vào tháng 6/2008, Trãi Thiên được cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không trong nước từ tháng 10/2009 với vốn pháp định là 500 tỷ đồng.
Trụ sở cũng như văn phòng Chủ tịch Trãi Thiên luôn đóng cửa vào thời điểm hãng bị tước giấy phép bay. Ảnh: Kiên Cường
Nhưng sau một năm, hãng vẫn chưa công bố kế hoạch sắm tàu bay, lên lịch bay, trong khi nhân viên liên tục gửi đơn t.ố cá.o về chuyện nợ lương, cán bộ chủ chốt tản mạn tìm chỗ làm mới.
Đến tháng 12/2011, hãng bị rút giấy phép kinh doanh mà lý do Cục Hàng không đưa ra cũng là Trãi Thiên không có bất cứ dấu hiệu gì về khả năng cất cánh.
Blue Sky Air
Tháng 8/2010, Cục Hàng không đã cấp giấy phép hoạt động cho Hãng hàng không Bầu Trời Xanh, Hãng sẽ khai thác các loại máy bay như trực thăng, thủy phi cơ và tất cả các loại máy bay cánh bằng khác.
Ban đầu hãng đăng ký khai thác hơn 20 tuyến du lịch trong nước. Tuy nhiên, từ đó đến nay vẫn không có thêm thông tin nào về hoạt động của hãng này.
Air Mekong
Chỉ tạm ngừng bay nhưng Air Mekong là cái tên mới nhất góp mặt vào danh sách các hãng hàng không tư nhân đối diện với khó khăn. Với số vốn điều lệ 200 tỷ đồng, hãng được thành lập bởi nhiều nhà đầu tư Việt Nam mà đại diện là Công ty Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long (BIM Group).
Chính thức bay vào tháng 10/2010, sau gần 2 năm hoạt động, Air Mekong có 4 tàu bay thương mại Bombardier CRJ 900 có thể bay trên độ cao 12.000 m với 13 đường bay đến 9 điểm nội địa.
Air Mekong vừa tuyên bố tạm dừng bay.
Tháng 6/2012, Air Mekong bàn với Eximbank về thỏa thuận mời nhà băng này tham gia góp 11% vốn điều lệ. Lãnh đạo Air Mekong thừa nhận tình hình kinh tế èo uột nên kinh doanh khó khăn. Doanh thu năm 2012 của hãng cao hơn 7% so với 2011, mức này tốt hơn năm trước nhưng cũng không phải là sáng sủa.
Cuối năm 2012, CEO Lương Hoài Nam xin nghỉ việc sau bốn tháng nhậm chức với lý do gia đình. Ít ngày sau đó, Air Mekong bị đối tác cung ứng nhiên liệu tốchuyện nợ nần.
Đến nay, Air Mekong đưa ra lý do đổi tàu bay để giải thích cho việc tạm ngừng bay từ đầu tháng 3, nhưng vẫn khiến giới kinh doanh hàng không bận tâm. Nhân viên của hãng được thông báo tình hình nội bộ từ 4 tháng trước, không ít người đã rời đi tìm bến đậu mới cho mình.
Theo VNE
Chủ tịch Air Mekong: 'Bay tốt vẫn có thể lỗ' Chưa tiết lộ thời điểm cất cánh trở lại, song Chủ tịch Air Mekong Đoàn Quốc Việt cho biết hãng đang tái cơ cấu và xem lại đường bay để có thể hoạt động trong thời gian ngắn nhất. Ông Việt chia sẻ với VnExpress.net lý do ngừng bay từ đầu tháng 3, tình hình tài chính và kế hoạch tái cấu trúc...