Hang động kỳ bí như trong truyền thuyết, tạo thành từ dòng dung nham cổ đại
Những cột đá trong hang như sản phẩm của con người tạo nên. Trên thực tế, chúng được hình thành nhờ những dòng chảy dung nham cổ đại.
Hang động hình thành từ dòng dung nham cổ đại với vô số cột đá 60 triệu năm
Nằm trên hòn đảo Staffa ở Scotland, Fingal mang vẻ ngoài kỳ bí như bước ra từ truyền thuyết. Sự độc đáo của hàng Fingal chính là vô số những cột đá bazan hình lục giác với niên đại khoảng 60 triệu năm tuổi. Tuy nhiên, quá trình hình thành địa chất không giống như bất kỳ hang động nào khác trên thế giới.
Hang Fingal nằm trên một hòn đảo không có người ở
Thoạt nhìn, những cột đá trông đối xứng hoàn hảo như thể là sản phẩm do con người tạo nên. Trên thực tế, chúng hình thành nhờ những dòng chảy dung nham cổ đại.
Khối lượng dung nham khổng lồ được nước biển làm mát, khiến chúng bị nứt toác, tạo ra các cột đá dài với dạng hình lục giác. Chính những cột đá này đã tạo nên vẻ ngoài rất khác lạ của hang Fingal. Hang động trải dài 75 m với vòm mái cao 21 m so với mặt nước biển.
Những cột đá bazan hình lục giác được tạo nên hoàn hảo tới khó tin
Nơi đây giống như nhà thờ tự nhiên có mái vòm, bức tường dựng đứng, kèm theo tiếng vọng của bãi biển xung quanh, tạo ra âm thanh kỳ diệu. Đó cũng là lý do tại sao hang Fingal còn có tên là “Uamh Binn”, nghĩa là “Hang động Giai điệu” (Cave of Melody).
Cận cảnh những cột đá hình thành từ dòng dung nham cổ đại, với niên đại khoảng 60 triệu năm tuổi
Nơi đây được ví như nhà thờ tự nhiên, với những âm thanh kỳ diệu
Đảo Staffa vốn là hòn đảo không có người ở. Ngoài việc khám phá hang Fingal, du khách có thể thăm thú quan sát cuộc sống của thế giới động vật hoang dã tại đây, từ hàng nghìn chú chim hải âu cổ rụt làm tổ trên hốc đá, cho tới hải cẩu, cá heo, cá voi ở những vùng biển xung quanh.
Ngôi chợ bảy mái vòm diên vĩ
Theo ngôn ngữ Ba Tư, 'Bazaar' nghĩa là chợ và 'Chorsu' là ngã tư.
Chorsu Bazaar ở thủ đô Tashkent - Uzbekistan được đại đế Cyrus khai sinh để trở thành ngã tư thương mại với nhánh từ Tân Cương đổ đến, Nam Á hướng lên, Đông Âu tìm đến và lối rẽ sang Hy Lạp.
Sau trận động đất năm 1966, các kiến trúc sư cùng ngồi lại, chung góp ý tưởng để giữ lại linh hồn cho chợ trung tâm. Tôi rất thích ngắm nhìn các mái vòm Chorsu Bazaar bởi nó ôm trọn những nét văn hóa tinh hoa từ thuở những hạt cát còn bơ vơ trong gió hoang...
Người Uzbek cứ gọi cây ngô đồng phủ xanh qua những nẻo đường phố là "cây chinor". Tôi cũng chẳng biết có gợi lại ký ức sứ giả Trung Hoa Trương Kiện từng đến Tashkent, đề nghị mở ra những cung đường giao thương mặt hàng lụa bằng ngựa. Chuyến đi ấy, Hán Vũ Đế luôn mơ ước ông Trương Kiện sẽ mang về vài đôi ngựa hãn huyết, một đặc sản của vương quốc Đại Uyển.
Vào thế kỷ VII, sư Huyền Trang ghé qua, ghi chú "Tashkent" nghĩa là "Thạch Giả Thị". Rời quảng trường Khast Imam, tôi lang thang đến Chorsu Bazaar vốn là biểu tượng của khu phố cũ. Tôi chọn cầu vượt gần nhất bước lên, để từ độ cao đó có thể ngắm nhìn kiến trúc tổng thể và các mái vòm màu xanh phủ nhấp nhô lên ngôi chợ truyền thống.
Có một đô thị đã cũ
Xuyên qua nhà lồng chợ, vẫn như khi đến các ngôi chợ khác ở Uzbekistan, tôi hít hà hương thơm gia vị, cây trái mùa hè, mứt khô... trò chuyện vài câu và chụp ảnh lưu niệm với những người bán hàng dễ mến. Tôi mua một ít quả sung Mỹ bổ sung đường tự nhiên cho cơ thể, mua gói kim chi dành cho bữa tối và vỗ về đôi chân bằng bốn que kebab thơm cho cữ trưa.
Mái vòm trung tâm Chorsu Bazaar.
Tôi băng qua con đường lớn đi vào khu phố cổ có từ thế kỷ XVI nằm đối diện chợ Chorsu. "Daha" là cách gọi của người du mục Turkic khi nói về "khu phố", trong khi ông trưởng phố được gọi là "Hakim". Bước qua những dãy nhà thấp tè đã rong rêu thời gian, con đường ngoằn ngoèo mờ sương cát, tôi chợt bật cười khi nhớ lời trêu đùa của cô tiếp tân nhà nghỉ. Cô bảo rằng nên ghi lại số điện thoại, để khi bị các ngõ nhỏ chằng chịt làm lạc lối, cô sẽ đến giúp tôi tìm lối ra.
Quay trở lại chợ Đại rộng lớn, tôi thật sự "đuối" khi đôi chân đã quá rã rời. Tôi đành chọn giải pháp khám phá bằng những gì từ người đi trước vào thế kỷ XVI-XVIII đã ghi lại. Chorsu Bazaar được bao bọc bằng dãy tường thành rộng lớn có 12 cổng ra vào.
Đại đế Cyrus của người Ba Tư nghĩ rằng quả địa cầu có hình chữ nhật, nên Chorsu Bazaar cũng được thiết kế theo hình dáng như thế. Với ý nghĩa "Ngã tư đường", mà ngày nay người địa phương thích gọi là "bốn dòng nước sự sống", xung quanh Chorsu Bazaar được bố trí bốn thành thị Daha về mỗi góc.
Cũng ở mỗi góc, sẽ là ngôi chợ nhỏ với mái vòm vươn cao đại diện cho khu thành thị. Chợ trung tâm nằm giữa với mái vòm có đường kính 300 - 350m tượng trưng tâm điểm địa cầu.
Gốm sứ vỉa hè.
Bên trong dãy tường thành Chorsu Bazaar có khoảng sân rộng hình chữ nhật dành cho người đến chợ dừng nghỉ chân, đồng thời là nơi để hoàng gia thông báo tin tức chiến trường, chính sách mới. Người địa phương gọi Chorsu vừa là linh hồn và một trái tim cũng chẳng sai bởi còn có thánh đường Juma cứu rỗi tâm hồn, và đến Chorsu để gặp gỡ, chuyện trò, mua bán, vệ sinh cơ thể trong những nhà tắm công cộng.
Cuộc sống của người thành thị Tashkent từ thời cổ - trung đại cứ quanh quẩn trong Chorsu Bazaar cho đến khi tối mịt mới về nhà.
Bản sắc cội nguồn
Tôi xuyên qua lồng chợ trung tâm với các quầy hàng được bố trí vô cùng ngăn nắp, gọn gàng. Người bán hàng cũng ý thức giữ gìn sạch sẽ rất cao. Bên ngoài nhà lồng chợ, tôi lại thích ngắm nhìn người nghèo đến Chorsu bày biện các mặt hàng thành từng đống, ngồi mua bán chồm hổm, gợi lại ký ức về các phiên chợ hoang sơ trên cát của những đoàn lạc đà xưa.
Quầy gia vị.
Ngày nay, Chorrsu Bazaar có bảy mái vòm, trong đó mái vòm trung tâm rộng đến mức người đến chợ thật nhỏ bé trong những tấm ảnh tôi có được. Dòng thời gian cứ thở từng nhịp văn hóa đều đặn trên mái vòm khi chiếc lều yurk được cách điệu lại để diễn tả cội nguồn người Uzbek là du mục.
Những thanh trụ ôm lấy chiếc lều được thiết kế theo kiến trúc trường đua ngựa Hippodrome của người Hy Lạp. Những người lữ hành đến Tashkent vào thế kỷ XVIII ghi lại, quảng trường Eski Juva rộng lớn trước chợ Chorsu là trường đua rôm rả từ sáng đến chiều, đi kèm dịch vụ nhộn nhịp cùng tệ nạn. Đoàn thương gia phải thử để biết có là "thiên lý mã" thật sự hay không mà săn lùng, bởi theo huyền thoại hãn huyết phi nước đại 1.000 dặm và mồ hôi đỏ tươi màu máu.
Thon dài, e ấp trên mái vòm là những cánh hoa diên vĩ, quốc hoa của Uzbekistan, cũng là cánh hoa của đại đế Cyrus và dệt ước mơ từ đại đế Alexandros. Các nhà thực vật học ngày nay không xác định được cội nguồn hoa diên vĩ khi các thiên thần nhà trời đem gieo hạt chúng khắp quả địa cầu.
Có một giống hoa diên vĩ mọc trên núi cao để sương gió Khorasan ôm ấp hình hài chúng và đại đế Cyrus mang đến trồng ở Bukhara khi xây dựng thành phố. Ngày nay, cánh hoa diên vĩ màu vàng trắng ở Bukhara được các nhà khoa học phân loại thành tên riêng là Iris Bucharia.
Ngăn nắp trong Chorsu Bazaar.
Trong truyền thuyết Hy Lạp, nữ thần Iris tạo ra hoa diên vĩ để kết nối thiên đường và mặt đất bằng chiếc cầu vồng bảy màu lấp lánh sau mưa. Ước mơ của nhân loại sẽ được những chiếc cầu vồng mang đến thiên đường. Màu của hoa diên vĩ trên mái vòm lá xanh của đồng cỏ đã nuôi nấng hình hài người du mục.
Khi những cơn mưa đi qua, cỏ xanh thêm mướt cho đàn gia súc chóng lớn và chiếc cầu vồng xuất hiện trên thảo nguyên bao la sẽ thì thầm với thần Tengri - chúa tể bầu trời những mơ ước của người du mục.
Ngắm nhìn từ xa, mái vòm tròn đều của Chorsu Bazaar còn là hình dáng hoa lựu mà trong kinh thánh Hebrew là "cây sự sống" khi thánh Noah mang từ tàu xuống gầy dựng lại trần thế sau cơn đại hồng thủy.
Plov, món cơm quốc gia của người Uzbek.
Tôi từng có ký ức thân thương về những ngôi chợ cuộc đời. Từ chợ nhỏ chồm hổm miền quê nuôi dưỡng tâm hồn và chủ nhật nhảy cẫng lên khi được mẹ bắt xe dẫn đi chợ lớn thứ chi cũng có. Một thế giới từng nhỏ bé trong suy nghĩ, rồi thật rộng lớn trong ánh mắt khi tuổi đời trôi từng vệt dài qua bước chân. Người xưa ghi rằng, Chorsu Bazaar sầm uất từng lưu lại không biết bao nhiêu vết chân lạc đà, nhộn nhịp suốt cả tuần, nhưng ngày chủ nhật luôn là phiên chợ đặc biệt nhất.
Tashkent một thời đâu chỉ có Chorsu, còn có những phiên chợ truyền thống khác kể lại những câu chuyện nhộn nhịp vó ngựa đường xa như: Alay dành cho tầng lớp thượng lưu, Chigata chuyên về nông sản, Farkhad của những người nông dân nghèo, chợ Hippodrome dành riêng cho người Trung Hoa đến mua ngựa, chợ Mirabad của người Hàn Quốc và chợ gia súc Yangiabad.
Lạc lối giữa hoa văn kỳ ảo của những nhà thờ Iran Hoa văn kỳ ảo, đối xứng như kính vạn hoa là họa tiết đặc trưng bên trong mái vòm của những nhà thờ Hồi giáo của Iran. Đền thờ Fatima Masumeh là công trình kiến trúc đặc sắc ở Qom - trung tâm tôn giáo được người Hồi giáo dòng Shia coi là thành phố linh thiêng thứ hai ở Iran sau Mashhad....











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Đây là những thứ được miễn phí trong 2 tour du lịch đang hot ở Bắc Ninh, du khách cũng cần lưu ý điều này

Lonely Planet gợi ý những điểm đến tuyệt vời nhất tại Việt Nam trong năm 2025

Khám phá hang động núi lửa ở Đồng Nai với mô hình lưu trú độc đáo

Ngắm làng cổ 400 năm tựa như cánh diều gần Nha Trang

Hồ nước trong nhất thế giới, nơi du khách phải lau sạch giày dép khi ghé thăm

Mũi Né 'cháy phòng' đều đặn vào dịp cuối tuần

Chiêm ngưỡng cảnh sắc Bạch Mã trong mùa đẹp nhất

Hàn Quốc tăng tốc kích cầu du lịch với các lễ hội mùa xuân đặc sắc 2025

Bắc Ninh mở hai tour du lịch miễn phí

Khám phá hành lang có mái che hình rồng vắt qua núi dài nhất Việt Nam

Làng ở Quảng Nam được ví như 'Singapore thu nhỏ', mỗi hộ góp 1 mâm 'nuôi' khách

Một đêm ở 'thiên đường mây Tà Xùa'
Có thể bạn quan tâm

Cận cảnh căn bếp có giá 600 triệu đồng: Nhìn sơ qua là thấy toàn đồ bếp siêu xịn xò
Sáng tạo
00:58:39 11/03/2025
Bruno Fernandes ngồi cùng mâm với Mohamed Salah & Erling Haaland
Sao thể thao
00:56:14 11/03/2025
Bà mẹ nhờ ChatGPT hướng nghiệp cho con, ai ngờ tìm đúng ngành yêu thích, câu nói 28 chữ cuối cùng mới sốc
Netizen
00:55:41 11/03/2025
Drama không hồi kết: Trịnh Sảng bị tố làm "tiểu tam" nhận bao nuôi và mang thai với đại gia, con trai bà cả đích thân bóc phốt
Sao châu á
23:38:32 10/03/2025
Top 5 con giáp được hưởng tài lộc dồi dào trong tuần mới
Trắc nghiệm
23:24:12 10/03/2025
Mỹ nhân Hàn gây sốt MXH vì hóa Bạch Tuyết đẹp hơn bản gốc, từ làn da cho đến mái tóc đều như "xé truyện bước ra"
Hậu trường phim
23:23:53 10/03/2025
Quỷ Nhập Tràng: Hù dọa chất lượng nhưng kịch bản thì không!
Phim việt
23:17:32 10/03/2025
Đám cưới đang viral khắp MXH: Chú rể đẹp trai vô địch thiên hạ, cô dâu xinh yêu "hết nước chấm"
Phim châu á
23:09:00 10/03/2025
Cô giáo tiếng Anh không muốn làm dâu, đồng ý hẹn hò ông bố một con
Tv show
22:47:49 10/03/2025
Tom Cruise lo lắng khi 'đọ nhan sắc' cùng Brad Pitt
Sao âu mỹ
22:42:20 10/03/2025