Hàng chục trẻ nhập viện Nhi Trung ương do viêm não Nhật Bản: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách nhận biết bệnh
Viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do virus viêm não Nhật Bản gây nên, số ca mắc cao điểm từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.
Từ đầu tháng 5 đến nay, Trung tâm bệnh Nhiệt đới trẻ em – Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận và điều trị cho gần 20 trường hợp trẻ bị viêm não Nhật Bản, trong số các bệnh nhi đã và đang điều trị có khoảng 70% số trẻ phải gánh chịu di chứng nặng nề của bệnh.
Bé trai N.M.H (6 tuổi, ở Hải Dương) được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương ngày 17/6. Các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực – Trung tâm Bệnh nhiệt đới cho biết, trước đó 6 ngày, trẻ ở nhà xuất hiện đau đầu, kèm theo sốt cao (38-42 độ C), nôn và giảm ý thức, li bì, ngủ nhiều. Trẻ được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương khi đã rơi vào tình trạng hôn mê.
Sau khi tiến hành thăm khám, chọc dịch não tủy, làm các xét nghiệm, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm não Nhật Bản, được điều trị tăng áp lực nội sọ, thở máy. Sau 4 ngày điều trị, hiện bệnh nhân đang thở oxy qua mask, chưa tỉnh hẳn và có biểu hiện tăng lực cơ toàn thân. Gia đình cho biết biết, trẻ đã được tiêm phòng vắc xin theo chương trình tiêm chủng mở rộng nhưng không rõ đã được tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản hay chưa.
Một trường hợp khác là bé Trần Thanh Tùng (5 tuổi, ở Hải Phòng), đã nằm điều trị tại khoa Hồi sức tích cực – Trung tâm Bệnh nhiệt đới 3 tuần nay. Tuy nhiên, trẻ vẫn phải phụ thuộc vào máy thở, liệt tứ chi, tiên lượng nặng.
Được biết, trước đó trẻ xuất hiện triệu chứng sốt cao, sốt từng cơn, kèm theo đau đầu, nôn nên được gia đình đưa vào viện Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng và được chẩn đoán mắc viêm não Nhật Bản. Sau đó bệnh nhi xuất hiện tình trạng giảm ý thức, suy hô hấp, các bác sĩ đã tiến hành đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Khai thác bệnh sử, mẹ bệnh nhi cho hay, trẻ được tiêm phòng 3 mũi viêm não Nhật Bản khi trẻ 2 tuổi nhưng từ đó đến nay chưa tiêm nhắc lại.
TS. BS Nguyễn Văn Lâm – Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do virus viêm não Nhật Bản gây nên, đây là virus gây viêm não hàng đầu Châu Á, trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể diễn ra quanh năm nhưng cao điểm từ tháng 5 đến tháng 8, bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trẻ em độ tuổi từ 2 đến 8 tuổi.
Viêm não Nhật Bản được xem là một trong những bệnh nguy hiểm, có tỉ lệ di chứng cao ở trẻ nhỏ (từ 25-35%). Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
“Hiện nay, tuy đa số các trẻ đã được tiêm phòng đầy đủ nhưng vẫn còn nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh do sức đề kháng kém, chưa tiêm vắc-xin phòng bệnh hoặc tiêm không đủ số mũi. Các bà mẹ có con lớn tuổi mắc viêm não Nhật Bản hầu hết đều cho rằng con đã được tiêm phòng tiêm phòng 3 mũi đầy đủ đến 2 tuổi. Nhưng đây là quan niệm sai lầm khiến gia tăng trẻ lớn mắc bệnh. Các bậc cha mẹ nên tiêm phòng cho con mình đầy đủ và tiêm nhắc lại 3-5 năm một lần đến năm 15 tuổi” – TS. BS Nguyễn Văn Lâm nhấn mạnh.
Video đang HOT
Những dấu hiệu nhận biết bệnh viêm não Nhật Bản
Triệu chứng đầu tiên của bệnh thường bao gồm sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn. Ngoài ra có thể có các biểu hiện của nhiễm virus nói chung như mệt mỏi, ớn lạnh. Những trường hợp bệnh nặng có thể có các biểu hiện: Co giật, giảm khả năng nhận thức: trẻ thay đổi tính nết, la hét, kích động hoặc sững sờ, không nhận ra bố mẹ, nói nhảm, hôn mê. Rối loạn vận động: liệt tay, chân hoặc nửa người, co cứng, xoắn vặn.
Nguyên nhân và con đường lây truyền bệnh
Viêm não Nhật Bản lây truyền qua đường máu do virus viêm não Nhật Bản gây nên. Trẻ mắc viêm não Nhật Bản do bị nhiễm virus viêm não Nhật Bản. Virus viêm não Nhật Bản có trong các loài gia súc (như lợn, ngựa và chim) đây gọi là những vật chủ trung gian.
Khi muỗi đốt các loài động vật có mang virus (vật chủ trung gian) sau đó đốt người sẽ truyền virus viêm não Nhật Bản sang người. Muỗi truyền viêm não Nhật Bản là muỗi Culex có thói quen hoạt động mạnh vào lúc chập tối. Loại muỗi này có mật độ cao ở vùng đồng bằng và trung du và là trung gian chủ yếu truyền bệnh viêm não Nhật Bản ở nước ta.
Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản
Cách phòng tránh bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng bệnh. Vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiện nay đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở tất cả các tỉnh thành trên cả nước.
Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 12 tháng; Mũi 2: 1-2 tuần sau mũi 1; Mũi 3: 1 năm sau mũi 2. Sau đó nhắc lại 3 – 5 năm một lần đến khi trẻ đủ 15 tuổi.
Ngoài ra, cần cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng, nằm màn tránh muỗi đốt, giữ vệ sinh môi trường nơi ở thông thoáng, sạch sẽ.
“Viêm não Nhật bản là bệnh nặng, có thể diễn biến rất nhanh, tỷ lệ di chứng cao do đó nếu trẻ có các biểu hiện nghi ngờ như sốt, đau đầu, buồn nôn, đặc biệt với trẻ có biểu hiện co giật, rối loạn ý thức cần cho trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, để giảm thiểu di chứng về sau – TS. BS Nguyễn Văn Lâm khuyến cáo.
Đột nhiên nhức đầu, chớ xem thường
Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) mới đây đã cấp cứu lấy huyết khối xoang tĩnh mạch cho nam bệnh nhân 36 tuổi, bệnh nhân này có tiền sử hoàn toàn khỏe mạnh
Bác sĩ (BS) Lê Thanh Dũng, Trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện (BV) Việt Đức, cho biết đây là trường hợp tắc tĩnh mạch não cấp tính. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại di chứng nặng nề, thậm chí tử vong.
Nhức đầu kéo dài
Trước khi nhập viện, nam bệnh nhân 36 tuổi có sức khỏe bình thường, bất chợt bị nhức đầu, nghĩ là nhức đầu đơn thuần nên đã mua thuốc giảm đau uống liên tục nhưng không đỡ. Đến khi nhức đầu không chịu nổi mới đi khám, cơ sở y tế nghi ngờ tổn thương mạch máu não và chuyển đến BV Việt Đức.
BS Lê Thanh Dũng cho biết ngay sau khi tiếp nhận ca bệnh, các BS đã tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa, kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy bệnh nhân bị tắc tĩnh mạch não cấp tính. Sau gần 2 giờ can thiệp nội mạch, rất nhiều huyết khối được lấy bỏ. Hình ảnh phim chụp sau can thiệp cho thấy các xoang tĩnh mạch tái thông hoàn toàn, không có tình trạng ứ trệ các tĩnh mạch não. Cơn nhức đầu của bệnh nhân cũng nhanh chóng biến mất, chức năng vận động cảm giác hoàn toàn bình thường.
"Bệnh lý huyết khối xoang tĩnh mạch não là bệnh lý rất hiếm gặp, chiếm khoảng dưới 1% trong tổng số các trường hợp đột quỵ não. Ở Việt Nam, chưa có số liệu thống kê chính thức nào về dịch tễ học của huyết khối tĩnh mạch não được công bố. Các triệu chứng của bệnh thường là những cơn nhức đầu, cơn động kinh, tùy trường hợp bệnh có thể dẫn đến hôn mê rất nhanh. Do đó, những khi bệnh bị bỏ sót khi khám, hoặc chẩn đoán muộn, sẽ ảnh hưởng nhiều đến quá trình điều trị, thậm chí có thể để lại các biến chứng nghiêm trọng" - BS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Khoa Nội - Hồi sức thần kinh BV Việt Đức, thông tin.
Nam bệnh nhân 36 tuổi hồi phục sau khi được các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức can thiệp nội mạch. (Ảnh: HẢI MY)
Người trẻ còn chủ quan
Theo các BS, đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng nhưng thực tế nhiều người vẫn coi thường, chủ quan với căn bệnh này. Đột quỵ não ở người trẻ, khỏe mạnh đa phần là do dị dạng mạch máu não (bẩm sinh), hiện nay có thể chẩn đoán dị dạng mạch máu não bằng cách chụp MRI.
Theo GS-TS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, hiện nay, tăng huyết áp và đái tháo đường là 2 nguy cơ quan trọng nhất của đột quỵ, ngoài ra còn có xơ vữa động mạch, mỡ máu cao, bệnh tim và một số bệnh mạn tính khác. Thống kê trong những người đột quỵ có khoảng 70%-90% những trường hợp có tiền sử cao huyết áp và đái tháo đường, trong đó tăng huyết áp là nguy cơ quan trọng nhất.
"Khi huyết áp tăng sẽ gây tổn thương thành mạch. Khi thành mạch bị tổn thương sẽ kích hoạt phản ứng viêm tại chỗ làm tăng sinh lòng mạch, hẹp lòng động mạch, làm cho các mảng xơ vữa ở những thành phần hữu hình trong máu như bạch cầu, tiểu cầu, đại thực bào, gốc tự do... bám vào, làm hẹp và tạo huyết khối. Khi có cơn tăng huyết áp có thể gây cục máu đông làm tắc mạch hoặc làm thành mạch kém bền vững, vỡ mạch và chảy máu não" - GS Thông giải thích.
GS Thông cảnh báo đột quỵ ở người trẻ hiện ngày càng gia tăng, không thể chủ quan với căn bệnh này. Nếu có các yếu tố nguy cơ (gia đình có người thân bị đột quỵ, mắc bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, cholesterol cao, bệnh lý tim mạch, hút thuốc lá, rượu bia nhiều, có triệu chứng đau đầu kinh niên, động kinh) thì nên đi tầm soát sớm.
"Bình thường ở mọi lứa tuổi thực hiện 6 tháng 1 lần. Nếu có cơn tăng huyết áp hoặc đột quỵ cần tầm soát thì 3 tháng 1 lần. Tầm soát đột quỵ không giới hạn độ tuổi nhưng tốt nhất là từ 40 tuổi trở lên. Nếu kết quả chụp mạch máu não phát hiện bất thường cần theo dõi định kỳ, nếu bình thường thì sau 3 năm hoặc với người dưới 50 tuổi thì sau 5 năm cần tái khám" - GS Thông tư vấn.
Hiện nay, vẫn còn rất nhiều người dân do chưa thật sự hiểu biết về căn bệnh đột quỵ não dẫn đến nhầm tưởng với một cơn nhức đầu, cảm cúm (cảm gió) thông thường nên không đến bệnh viện ngay mà lại tự ý mua thuốc cảm uống hoặc chỉ đánh gió cho đến khi bệnh trở nên nặng mới nhập viện thì lúc này khả năng để hồi phục là rất khó và để lại di chứng nặng nề.
TS-BS Trần Chí Cường, Chủ tịch Hội Can thiệp thần kinh TP HCM, Giám đốc BV Đột quỵ tim mạch Cần Thơ (S.I.S Cần Thơ), cho biết qua nghiên cứu hơn 1.600 ca đột quỵ đến BV S.I.S Cần Thơ, những yếu tố nguy cơ được ghi nhận nhiều nhất là cao huyết áp, béo phì, cholesterol cao, bệnh lý tim mạch, hút thuốc lá...
Theo PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng - Chủ tịch Hội Đột quỵ TP HCM, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não BV Nhân Dân 115 TP HCM - trước đây đột quỵ thường gặp ở lứa tuổi trên 60. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người trẻ không bị đột quỵ. Gần đây, đột quỵ có xu hướng tăng ở người trẻ. Bệnh nhân bị đột quỵ lứa tuổi từ 20-30 khá nhiều, 50% số bệnh nhân đột quỵ hiện nay là dưới 50 tuổi.
Cuối cùng chúng ta đã biết thời gian phục hồi một trong những biến chứng khó chịu nhất khi nhiễm Covid-19 Sau khi khỏi Covid-19, nhiều người vẫn còn sót lại các di chứng hậu nhiễm bệnh, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống thường ngày. Covid-19, đến thời điểm này thì chẳng ai có thể phủ nhận sự nguy hiểm của nó, khi đã khiến cho cả thế giới phải lao đao suốt hơn 1 năm qua. Nhưng bên cạnh hệ quả to lớn...