“Hạn” kép, nhiều người trồng tiêu sắp “tiêu”
Những ngày gần đây, giá hồ tiêu tại các tỉnh Tây Nguyên liên tục giảm, dao động từ 105.000 – 107.000 đồng/kg. Nếu so với năm 2015, mức giá này chỉ bằng một nửa. Trong khi đó, tình trạng tiêu chết hàng loạt đang diễn ra ở nhiều nơi, khiến bà con vô cùng lo lắng.
Vựa tiêu… tiêu điều
Sau đợt mưa cuối năm làm hư hại hàng trăm ha, hiện nay, hàng loạt diện tích hồ tiêu tại huyện M’Đrăk (tỉnh Đăk Lăk) vẫn tiếp tục chết. Gặp chúng tôi, ông Nguyễn Văn Yên ở thôn 01, xã Krông Á cho biết, gia đình ông có hơn 1.200 trụ tiêu với 800 trụ đang kinh doanh. Những năm trước, mỗi năm vườn tiêu này cho thu nhập ổn định từ 300 – 400 triệu đồng. Thế nhưng, sau đợt mưa cuối năm 2016, nửa diện tích tiêu đang kinh doanh của ông chết khô, 200 trụ tiêu mới trồng cũng héo hon, chết dần chết mòn. Nắng lên, vườn tiêu của ông Yên vẫn tiếp tục chết rải rác với căn bệnh nan y mang tên thán thư.
Ông Yên than thở: “Căn bệnh này khiến cây tiêu như mắc chứng hủi, cứ rụng dần từng đốt cho đến khi chỉ còn trơ dây khô. Tương lai của 600 trụ tiêu còn lại chưa biết sẽ ra sao nhưng chỉ riêng vụ này, gia đình tôi đã thiệt hại hơn nửa tỷ đồng”.
Một vườn tiêu ở huyện M’Đrăk (Đăk Lăk) chết trụi, nông dân “cầm chắc” nợ nần. ảnh: D.H
Cùng thôn với ông Yên, anh Ngô Văn Đọc cũng đã đầu tư 300 triệu đồng trồng 700 trụ tiêu. Năm ngoái, 400 trụ cho hạt, anh thu về được 65 triệu đồng tiền vốn, nhưng đến vụ này 400 trụ tiêu đã chết trụi. Chẳng những không thu về được hạt tiêu nào mà anh Đọc còn tốn rất nhiều tiền mua thuốc chữa trị cho cây. Nhìn vườn tiêu xơ xác, khô cháy, anh Đọc quyết định quay lại với cây cà phê. “Tôi đã quyết định chyển toàn bộ diện tích tiêu chết sang trồng cà phê. Nhưng giờ muốn dọn sạch chỗ đất này cũng phải mất vài chục triệu nữa”- anh Đọc than thở.
Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện M’Đrăk, trong số gần 600ha tiêu toàn huyện, hiện đã có đến 1/3 diện tích bị chết. Và tình trạng này vẫn đang tiếp tục lan rộng khiến nhiều người trồng tiêu vô cùng hoang mang.
Vừa mất mùa, vừa mất giá
Video đang HOT
So với cùng kỳ năm ngoái, giá hồ tiêu hiện đang giảm hơn 30%. Từ đầu vụ đến nay, giá tiêu có lúc giảm mạnh xuống đến dưới 100.000 đồng/kg. Ông Lê Hoàng Vinh – Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Đăk Song (Đăk Nông) cho biết: “Xét về tổng thể thì giá tiêu năm 2017 giảm mạnh do giá thị trường thế giới giảm. Tuy nhiên trên thực tế, việc hồ tiêu giảm giá đã được dự báo từ nhiều năm trước do diện tích tiêu tăng ồ ạt trong những năm gần đây”.
So với mức giá cao đỉnh điểm của năm 2015, giá tiêu hiện nay chỉ bằng một nửa, dao động từ 105.000 – 107.000 đồng/kg. Mức giá này cùng với tình trạng tiêu chết ngày càng lan rộng đang khiến khoảng một nửa số hộ trồng tiêu ở Tây Nguyên như “ngồi trên đống lửa”, đối mặt với nguy cơ thua lỗ nặng nề. Bởi để có 1ha tiêu kinh doanh, nông dân phải đầu tư một số vốn rất lớn, khoảng 700 – 800 triệu đồng. Trong khi đó, theo thống kê, khoảng một nửa diện tích hồ tiêu tại khu vực Tây Nguyên chỉ mới được trồng trong vài năm trở lại đây, trong đó có nhiều diện tích chưa được thu hoạch.
Thấy nhiều nông dân trồng tiêu nhanh chóng thành tỷ phú, bà Nguyễn Thị Đô (xã Nâm N’Jang, huyện Đăk Song, Đăk Nông) đã đầu tư 4 tỷ đồng để trồng 10ha. Hiện bà Đô có 4ha đang bước vào thời kỳ kinh doanh, nhưng ngay vụ đầu tiên với mức giá giảm mạnh, số tiền bán tiêu chỉ đủ để bà Đô thanh toán tiền vật tư, lãi ngân hàng, nhân công… “Nếu giá tiêu không sáng sủa hơn trong một vài năm tới, tôi chỉ còn cách bán đất để trả nợ mà thôi”- bà Đô nói.
Hoàn cảnh như bà Đô đang rất phổ biến ở nhiều địa phương thuộc khu vực Tây Nguyên. Thống kê của Sở NNPTNT tỉnh Đăk Nông, chỉ trong năm 2016 diện tích hồ tiêu trồng mới đã lên đến 11.000ha, nâng tổng diện tích hồ tiêu tỉnh này lên khoảng 28.000ha. Tại Đăk Lăk, trong số hơn 27.000ha thì có đến 13.000ha là tiêu mới trồng, trong đó diện tích trồng từ năm 2015 khoảng 5.500ha. Điều này đồng nghĩa với việc đang có hàng chục nghìn hộ trồng tiêu chưa kịp hái quả “ngọt”. Trong khi đó, nếu ở hoàn cảnh như bà Đô thì vẫn có hy vọng vì còn vườn tiêu, trong khi hàng trăm nông dân có vườn tiêu bị chết trong thời gian qua như gia đình anh Đọc đã “nắm chắc” nợ nần trong tay.
Không chỉ thế, theo đánh giá, trong vụ này năng suất hồ tiêu ở nhiều nơi cũng giảm mạnh do tình trạng hạn hán kéo dài trong mùa khô năm ngoái. Ông Đào Thành ở xã Nâm N’Jang cho biết: “Do nắng hạn kéo dài ngay từ đầu vụ nên chuỗi tiêu bị răng cưa làm sản lượng giảm xuống khoảng 20-25% so với trước. Đây cũng là tình trạng chung mà rất nhiều nông dân trồng tiêu ở địa phương đang gặp phải”./.
Theo Danviet
Tiêu chết hàng loạt ở nhiều nơi: 10 người trồng, 9 người ôm nợ
Như Báo NTNN - Dân Việt đã phản ánh, rất nhiều nông dân ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ phải hứng chịu "quả đắng" vì cây hồ tiêu chết hàng loạt. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là hệ quả của việc trồng tiêu một cách ồ ạt, phá vỡ quy hoạch của ngành chức năng...
Mất kiểm soát việc trồng tiêu
Cuối năm 2016, hàng trăm nông dân trồng tiêu tại các huyện MĐrăk, Ea Kar (tỉnh Đăk Lăk) "lâm nạn" khi trời trở chứng trút nước xuống liên miên. Mưa ngừng ít lâu cũng là lúc hàng trăm ha tiêu của họ phần thì chết khô, phần thì héo úa, rụng sạch trái non. Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Đăk Lăk, đã có đến hơn 600ha tiêu tại 2 huyện trên bị chết do đợt mưa bất thường hồi cuối năm ngoái, thiệt hại có thể lên tới vài trăm tỷ đồng.
Một trong những nguyên nhân khiến tiêu chết hàng loạt- thực trạng đang nóng tại Tây Nguyên- là do chính nông dân trồng ở vị trí bất lợi.
Theo ông Huỳnh Quốc Thích, chính quyền các địa phương cần tuyên truyền mạnh mẽ tới bà con nông dân về việc không nên phát triển hồ tiêu ở những vùng có mực thủy cấp cao, những nơi ngành nông nghiệp khuyến cáo không nên trồng; chỉ nên mua giống tiêu ở những địa chỉ đã được cấp phép...
Anh Đào Xuân Hùng (thôn 2A, xã Ea Ô, huyện Ea Kar) than thở: "Khi nước mưa rút hết cũng là lúc 700 trụ tiêu của tôi héo úa, cả vườn tiêu trở nên hoang tàn. Phân nửa vườn chết rũ, số còn lại héo úa, trái non rụng đầy đất. Tôi tìm thuốc chạy chữa nhưng hiệu quả không đáng kể. Tưởng vụ này gia đình cầm chắc 300 triệu đồng tiền lãi, nào ngờ mất tới hơn nửa tỷ đồng...".
Bà Phan Thị Sim (cùng thôn với anh Hùng) cũng thiệt hại hơn 300 trụ tiêu do mưa kéo dài gây ngập úng. Bà Sim kể, để có được vườn tiêu, bà đã phải vay mượn, đầu tư xuống đất hàng trăm triệu đồng. Thế nhưng cuối cùng thứ mà bà thu về là một đống nợ nần bởi toàn bộ vườn tiêu này chưa cho bà một hạt tiêu nào.
Các xã Ea Ô, Cư Bông, Cư Yang, Ea K'mút, Ea Păl (của huyện Ea Kar), Ea Lai (huyện MĐrăk) đều là những địa phương còn nhiều khó khăn của tỉnh Đăk Lăk. Những năm qua, do thấy hồ tiêu được giá nên rất nhiều hộ nông dân ở các xã này đã ồ ạt vay vốn trồng tiêu. Mặc dù ngành nông nghiệp đã khuyến cáo những địa phương nói trên có vị trí trũng, thấp, không phù hợp phát triển hồ tiêu, bản thân nông dân cũng biết điều đó nhưng họ vẫn "đánh cược" với hi vọng đổi đời. Cuối cùng 10 người trồng thì 9 người thất vọng với cây tiêu, mộng đổi đời trở thành nỗi khốn cùng với những khoản nợ khổng lồ.
Ở Tây Nguyên, không chỉ những địa phương nói trên mà tình trạng trồng tiêu không theo quy hoạch đã xảy ra ở rất nhiều nơi và đang trở nên mất kiểm soát. Tại Đăk Nông, diện tích hồ tiêu đã lên đến khoảng 28.000ha, trong khi quy hoạch đến năm 2020 là 14.000ha. Tại Đăk Lăk, quy hoạch diện tích hồ tiêu đến năm 2020 cũng chỉ 15.000ha nhưng hiện nay đã tăng gần gấp đôi, lên đến hơn 27.500ha. Với trên 1.200ha trồng mới trong năm 2016, diện tích hồ tiêu trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện có trên 16.300ha, vượt quy hoạch trên 10.000ha.
Ông Huỳnh Quốc Thích - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Đăk Lăk cho biết, hầu hết diện tích tiêu bị chết ở Đăk Lăk gần đây đều nằm ngoài quy hoạch, được trồng ở những vị trí trũng, thấp nên dễ hư hại khi bị ngập úng. Để giúp người dân giảm thiểu thiệt hại, ngành nông nghiệp cũng như các ban ngành, đoàn thể đã vào cuộc rất tích cực, song cũng chỉ đưa ra được những giải pháp tình thế như khơi mương tiêu úng, tư vấn kỹ thuật chứ không thể bắt bà con tuân thủ quy hoạch.
Cây tiêu đã giúp hàng ngàn nông dân làm giàu nhưng ngược lại cũng đã khiến hàng ngàn người khác lâm vào cảnh khốn cùng.
Bỏ ngỏ kiểm soát cây giống
Cùng với việc mở rộng diện tích một cách ồ ạt, việc kiểm soát chất lượng cây hồ tiêu giống tại Tây Nguyên cũng đang bị bỏ ngỏ. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nông dân trồng tiêu chủ yếu chọn mua giống theo cảm tính, không có nguồn gốc rõ ràng. Hầu hết nông dân mà chúng tôi phỏng vấn đều trả lời rằng họ mua giống tiêu của các nông dân khác bán lại, hoặc tại các cơ sở sản xuất giống nhỏ lẻ ở địa phương.
Giữa năm 2016, hàng loạt nông dân tại huyện Đăk Đoa và huyện Chư Prông (tỉnh Gia Lai) rơi vào cảnh tiền mất tật mang khi mua phải giống tiêu rởm. Ông Nguyễn Huy Hùng - một nông dân từng "dính nạn" kể: "Tôi mua gần 7.000 bầu tiêu về trồng nhưng chỉ sau 2 tháng, toàn bộ số tiêu này chết trụi. Hàng loạt nông dân khác ở xã mua giống tiêu cùng chỗ với tôi cũng bị tình trạng tương tự". Còn ông Nguyễn Hòa Bình (huyện Chư Prông) thì cho biết: "Mặc dù chịu thiệt hại nặng nề nhưng chúng tôi không thể "tính sổ" được với người bán giống. Họ đưa ra đủ lý do để biện minh, cho rằng chúng tôi trồng không đúng kỹ thuật (bón phân, phun thuốc quá liều lượng...), khiến tiêu chết. Cũng không bắt đền họ được vì việc mua bán đều bằng miệng, không có giấy tờ".
Ở những thời điểm tiêu sốt giá, đi dọc đường Hồ Chí Minh qua địa bàn Gia Lai, Đăk Lăk hay ngay trước Viện Khoa học Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên - nơi chuyên nghiên cứu sản xuất giống tiêu, chúng tôi thấy giống tiêu được bày bán tràn lan với mức giá chênh lệch có khi lên đến vài chục ngàn. Thông thường, giá 1 dây tiêu giống đạt chất lượng khoảng 25.000 đồng, nhưng có nơi chỉ bán 6.000 đồng.
Một nông dân tự giới thiệu là "chuyên gia ươm giống tiêu" quảng cáo với chúng tôi: "Nếu mua với giá 10.000 đồng/dây, tôi sẽ cho người đến trồng. Trong 1 tháng nếu tiêu chết tôi sẵn sàng đền bù. Còn nếu mua về tự trồng tôi sẽ giảm giá 40%". Người này khẳng định giống tiêu của ông ươm rất tốt, song không quên "thòng" thêm câu: "Nếu các anh mang về trồng bị chết là do lỗi kỹ thuật của người trồng!".
Ông Huỳnh Quốc Thích nói: "Đúng là việc kiểm soát nguồn giống tiêu vẫn đang bị bỏ ngỏ. Hai năm trước tại Gia Lai, một trung tâm nghiên cứu và phát triển hồ tiêu được thành lập. Trung tâm này đang cố gắng nghiên cứu để có những giống tiêu tốt nhất cũng như ngăn chặn tình trạng mất kiểm soát giống tiêu, tuy nhiên chặng đường này vẫn còn rất gian nan".
Theo Danviet
Tiêu chết trắng, người trồng bỏ nhà trốn nợ Hai huyện Chư Sê, Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) được mệnh danh là "thủ phủ hồ tiêu" của Tây Nguyên, nơi có nhiều tỷ phú nông dân nhất cả nước. Tuy nhiên, mọi chuyện đã bắt đầu đổi khác khi thời gian gần đây, nhiều diện tích tiêu bị chết trắng, khiến nhiều người lâm nợ nần, phải bỏ nhà tha hương làm...