Hạn hán lịch sử khiến nông dân California, Mỹ điêu đứng

Vào mùa thu, những cánh đồng lúa ở thung lũng Sacramento thường ngả màu vàng nâu chờ thu hoạch. Tuy nhiên, năm nay, nhiều cánh đồng chỉ còn trơ lại lớp đất trống.

Cô Kim Gallagher, nông dân trồng lúa ở Knights Landing, tây bắc thành phố Sacramento. Ảnh: Los Angeles Times

“Đó là một thảm họa”, ông nông dân trồng lúa Don Bransford nói. “Điều này chưa bao giờ xảy ra. Không bao giờ. Tôi đã làm nông nghiệp từ năm 1980″.

Ông Bransford thường canh tác khoảng 1.800 mẫu lúa. Nhưng hạn hán năm nay nghiêm trọng đến mức việc cung cấp nước cho các trang trại trong khu vực bị cắt giảm nghiêm trọng, và ông đã không trồng nổi một mẫu lúa nào. Nhiều trang trại khác cũng không hoạt động.

California vừa trải qua thời kỳ ba năm khô hạn nhất được ghi nhận trong lịch sử tiểu bang, và hạn hán năm nay đã đẩy diện tích đất nông nghiệp bị bỏ hoang lên một mức cao mới. Trong một báo cáo mới về tác động kinh tế của hạn hán, các nhà nghiên cứu ước tính rằng diện tích đất nông nghiệp được tưới tiêu của California đã giảm 752.000 mẫu Anh, tương đương gần 10%, vào năm 2022 so với năm 2019 năm trước hạn hán. Con số này tăng so với ước tính 563.000 mẫu đất nông nghiệp bị bỏ hoang vào năm ngoái.

Gần như tất cả đất nông nghiệp không được trồng trọt và khô hạn đều nằm trong Thung lũng Trung tâm, và một phần lớn nằm ở nửa phía bắc của thung lũng. Báo cáo cho biết các vùng trồng lúa chính của bang ở các quận Sutter, Colusa và Glenn đã bị ảnh hưởng nặng nề với khoảng 267.000 mẫu Anh bị bỏ hoang trong năm nay.

Đất khô nứt nẻ trong một con kênh nước ở khu vực trồng lúa gạo tại California. Ảnh: LA Times

Josué Medellín-Azuara, một nhà kinh tế tài nguyên nước và phó giáo sư về kỹ thuật dân dụng và môi trường tại UC Merced, cho biết: “Mức độ nghiêm trọng của hạn hán đang diễn ra là chưa từng có đối với Thung lũng Sacramento. Nó nghiêm trọng hơn trong năm qua và bạn phải chịu những tác động tích lũy của những năm khô hạn trước đó”.

Medellín-Azuara và các đồng nghiệp đã lập báo cáo cho Cơ quan Thực phẩm và Nông nghiệp California. Họ ước tính những thay đổi về diện tích đất được tưới tiêu bằng cách khảo sát các huyện thủy lợi, phân tích dữ liệu nước và xem xét dữ liệu vệ tinh.

Họ phát hiện ra rằng việc cung cấp nước ở Thung lũng Trung tâm (Central Valley) đã bị cắt giảm gần 43% trong cả năm 2021 và 2022. Những người trồng trọt đã bù đắp một phần cho sự sụt giảm đó bằng cách bơm thêm nước ngầm.

Tổng doanh thu từ cây trồng đã giảm 1,7 tỷ USD, tương đương 4,6% trong năm nay. Doanh thu của các ngành sản xuất và chế biến thực phẩm của tiểu bang giảm gần 3,5 tỷ USD, tương đương 7,8%. Ước tính có khoảng 12.000 việc làm nông nghiệp bị mất, tương đương mức giảm 2,8%.

Lượng đất nông nghiệp bị bỏ hoang trong năm nay đã vượt qua mức cao nhất của diện tích đất bỏ hoang trong đợt hạn hán gần đây nhất ở California từ năm 2012 đến năm 2016.

Chuyên gia Medellín-Azuara cho biết tình hình có thể tồi tệ hơn trong năm nay nếu các hồ chứa cung cấp nước cho Thung lũng San Joaquin không tăng lên một chút do mưa vào cuối năm 2021, giúp có thể cung cấp nhiều nước hơn. Tuy nhiên, thiệt hại cho nông nghiệp là nghiêm trọng.

Daniel Sumner, giáo sư kinh tế nông nghiệp tại UC Davis cho biết, những tác động đối với nền kinh tế trang trại ở Thung lũng Sacramento, nơi thường có nhiều nước hơn, đặc biệt rõ rệt, thể hiện ở sự giảm sút lớn nhất mà ông từng thấy trong nhiều thập kỷ.

Trạm bơm nước trên kênh Glenn-Colusa Canal gần thành phố Williams ở Thung lũng Sacramento. Ảnh: Los Angeles Times

Người nông dân trong vùng đã thực hiện nhiều điều chỉnh khác nhau để đối phó với nguồn cung cấp nước giảm, trong đó có việc giảm sản xuất nông nghiệp và khai thác thêm nước ngầm.

Tuy nhiên việc phụ thuộc nhiều vào giếng nước ngầm như vậy sẽ phải đối mặt với những hạn chế mới trong những năm tới. Các cơ quan cấp nước địa phương trên khắp Thung lũng San Joaquin được yêu cầu bắt đầu kiềm chế việc bơm nước quá mức theo Đạo luật Quản lý Nước ngầm Bền vững của California. Đạo luật này yêu cầu họ cân bằng việc sử dụng nước với các nguồn cung cấp sẵn có vào năm 2040.

Các nhà nghiên cứu đã dự đoán rằng việc đáp ứng các quy tắc bền vững của luật sẽ khiến các khu vực rộng lớn đất nông nghiệp bị loại ra khỏi sản xuất vĩnh viễn.

Còn bây giờ, những người nông dân có giếng đã có thể trông chờ vào các tầng đất chứa nước. Nhưng ở những khu vực mà các trang trại trồng lúa từ lâu chỉ phụ thuộc vào dòng chảy từ sông Sacramento, nhiều người trồng lúa không có giếng. Không có nước chảy trong kênh, nông dân không còn lựa chọn nào khác.

California đã thu hoạch vụ lúa “hẻo” nhất kể từ đợt hạn hán nghiêm trọng năm 1977-1978, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ. “Chúng tôi thường trồng khoảng 100.000 mẫu lúa trong quận của mình. Và năm nay, chúng tôi chỉ trồng 1.000 mẫu Anh”, Thad Bettner, tổng giám đốc Khu Thủy lợi Glenn-Colusa cho biết, “Đó chỉ là một tác động lớn, rất lớn.”

Hồ Shasta đã giảm mạnh nước trong ảnh chụp hồi tháng 9/2022. Ảnh: Los Angeles Times

Ông Bettner cho biết, với lưu vực sông Sacramento bị khô hạn và hồ Shasta ở mức nước thấp, các quan chức bảo vệ động vật hoang dã đã dành một ít nước để cố gắng giúp loài cá hồi Chinook sinh sản, tránh nguy cơ tuyệt chủng. Điều này đã góp phần vào việc cắt giảm nguồn cung cấp nước cho các trang trại.

Hiện nay, nhiều nông dân trồng lúa ở California đang cảm thấy lo lắng về những gì có thể xảy ra nếu hạn hán kéo dài trong năm tới.

Ông Bettner nói. “Chúng tôi rất lo lắng về việc có bao nhiêu trang trại gia đình nhỏ trong quận của chúng tôi có thể tiếp tục duy trì hoạt động”.

Còn ông Bransford cho biết ông có bảo hiểm mùa màng và có thể nhận được tiền bồi thường cho số lúa mà ông không thể gieo trồng. Nhưng phần lớn nền kinh tế nông nghiệp của khu vực đã bị thu hẹp lại, khiến nhiều người lao động phải chịu đựng.

Các trang trại ở California chủ yếu sản xuất gạo Japonica (gạo Nhật) hạt ngắn và trung bình, được sử dụng cho món sushi và các món ăn khác. Gạo được bán trong nước và cũng được xuất khẩu sang châu Á và các nơi khác trên thế giới.

Những cánh đồng lúa rộng lớn của khu vực từ lâu đã cung cấp môi trường sống cho các loài chim di cư, mà trong thế kỷ qua chúng đã mất đi hầu hết các vùng đất ngập nước tự nhiên, nơi chúng từng dừng chân để nghỉ ngơi và kiếm ăn.

Thông thường, sau khi nông dân thu hoạch mùa màng, cánh đồng chỉ còn lại rơm rạ và hạt rơi vãi. Những người nông dân sẽ lại cho nước chảy vào đồng, thu hút ngỗng, vịt và các loài chim khác kéo nhau thành đàn lớn đến kiếm ăn. Giờ đây khi nhiều cánh đồng giờ đã khô cạn, ông Bransford và những người nông dân khác nói rằng họ lo lắng cho số phận những con chim và các loài động vật khác.